Ουράνιο Μάτι

Δεκαετία του ’50. Μία ετερόκλητη ομάδα οκτώ ατόμων περιηγείται τουριστικά σε ένα Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών της Καλιφόρνια, στο οποίο λειτουργεί ο πιο ισχυρός και σύγχρονος επιταχυντής πρωτονίων. Γίνεται όμως ένα ατύχημα, η σωματιδιακή ακτίνα δεν εκτρέπεται σωστά και παρεκκλίνει πάνω στην παρέα των οκτώ. Όλοι λούζονται στην ακτινοβολία υπερυψηλής ενέργειας, όμως τελικά δεν πεθαίνουν αλλά–

Έτσι δεν άρχιζαν όλα τα κόμικ εκείνης της εποχής με τους υπερήρωες; Ο επιστήμονας που κάνει το πείραμα, όμως κάτι πηγαίνει στραβά, το ανυποψίαστο θύμα εκτίθεται στην κοσμική ακτινοβολία/ραδιενέργεια/υψηλή τάση κ.λπ. όμως τελικά δεν πεθαίνει αλλά αποκτά εξωτικές ικανότητες: η παραπάνω εισαγωγή είναι ό,τι πρέπει για ένα βιβλίο των Fantastic Four. Όχι όμως αν το βιβλίο είναι το Eye In The Sky («Ουράνιο Μάτι» από τις εκδόσεις ΜΕΔΟΥΣΑ, 1993, μετάφραση Μαρίνας Λώμη) και ο συγγραφέας είναι ο Philip Dick, που ενδιαφερόταν έντονα για κάποια άλλα θέματα, πολύ πιο φιλοσοφικά…

Πράγματι, οι οκτώ άνθρωποι τελικά δεν πεθαίνουν ούτε όμως αποκτούν παράξενες ικανότητες. Συνέρχονται από το ατύχημα, πηγαίνουν στα σπίτια τους, στην αρχή όλα μοιάζουν κανονικά, γρήγορα όμως αντιλαμβάνονται ότι ο κόσμος έχει αλλάξει. Ανακαλύπτουν ότι βρίσκονται σε μία θεοκρατική (στην κυριολεξία!) Καλιφόρνια, όπου οι αμαρτίες τιμωρούνται άμεσα με βροχές από ακρίδες, οι άγγελοι συνοδεύουν τους αληθινούς πιστούς σε κάθε τους βήμα, η Γη είναι επίπεδη, το ηλιακό σύστημα γεωκεντρικό, ενώ ο Οφθαλμός του Θεού από τον ουρανό επιβλέπει τα πάντα. Και όλα αυτά σε μία πολύ χοντροκομμένη και κιτς εκδοχή, λες και βγήκαν από το μυαλό ενός επαρχιώτη θρησκόληπτου – γιατί πράγματι βγήκαν από το μυαλό ενός επαρχιώτη θρησκόληπτου: η παρέα έχει παγιδευτεί μέσα στον προσωπικό κόσμο ενός από τα μέλη της, όπου τα στερεότυπα, οι πεποιθήσεις και τα όνειρά του έγιναν πραγματικότητα.



"Η ελεύθερη ενέργεια της ακτίνας μετέτρεψε το προσωπικό σύμπαν του Σιλβέστερ σε κοινό κόσμο. Είμαστε δούλοι της λογικής ενός θρησκευτικού ψώνιου … βρισκόμαστε μέσα στο σύμπαν του, όπου λειτουργούν όλες οι θρησκομανείς και αντιεπιστημονικές προκαταλήψεις του. Είμαστε μέσα στο κεφάλι του"


Η συνέχεια είναι εξίσου ενδιαφέρουσα. Οι υπόλοιποι επτά συνειδητοποιούν ότι ο μόνος τρόπος για να γλιτώσουν από αυτόν τον πολύ ενοχλητικό κόσμο που τους έχει επιβληθεί είναι να σκοτώσουν τον όγδοο, τον επαρχιώτη θρησκόληπτο που τους φυλάκισε μέσα στις προσωπικές του δεισιδαιμονίες. Όπως και τελικά κάνουν – για να βρεθούνε αμέσως μετά σε έναν άλλο προσωπικό κόσμο! Και αφού ξεμπερδέψουν και μ’ αυτόν, να βρεθούνε σε έναν τρίτο, και κατόπιν σε έναν τέταρτο…


Το 1957 ήταν αδύνατον να αρέσει ένα τέτοιο βιβλίο, γι’ αυτό και το Eye In The Sky πέρασε μάλλον απαρατήρητο. Ήταν Επιστημονική Φαντασία, σύμφωνοι, όμως διαπραγματευόταν τους προσωπικούς κόσμους που όλοι χτίζουμε και την μεταξύ τους ασυμβατότητα, ενώ δεν είχε ούτε εξωγήινους ούτε ταξίδια στο διάστημα ούτε κανένα από τα στοιχεία που χρησιμοποιούσε η καρτουνίστικη Επιστημονική Φαντασία εκείνης της εποχής (εντάξει, είχε 2-3 τέτοια στοιχεία και ήταν ιδιοφυή: το σπίτι που καταβροχθίζει ανθρώπους και η σκάλα που σε κατεβάζει προς τα κάτω, οποιαδήποτε κατεύθυνσή της κι αν πάρεις). Γιατί ο Philip Dick, από την αρχή ως το τέλος της καριέρας του, είχε συνεχώς ένα πράγμα στο μυαλό του όταν έγραφε: τον ανθρωπάκο και τα προβλήματά του.


Με το βιβλίο αυτό, ο σκοτεινός συγγραφέας από την ηλιόλουστη Καλιφόρνια αμφισβητεί ότι οι άνθρωποι βλέπουν τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο. Τονίζει ότι ο καθένας μας είναι εγκλωβισμένος στο Χρηματιστήριο των προσδοκιών, των στερεοτύπων, των ονείρων και των εφιαλτών του, γι’ αυτό και υπάρχουν τόσα προβλήματα αλληλοκατανόησης στις ανθρώπινες σχέσεις• ο Παράδεισος του ενός είναι η Κόλαση του άλλου. Ο Καζαντζίδης μπορεί να τραγουδούσε: "Να σου δώσω μια να σπάσεις / Αχ, βρε κόσμο γυάλινε / Και να πλάσω μια καινούργια / Κοινωνία άλληνε", ο Philip Dick όμως θα του έλεγε: "Αλίμονό μας! Ακόμα κι αν έχεις τις καλύτερες προθέσεις, το αποτέλεσμα θα είναι απλώς η αντανάκλαση των προκαταλήψεων και των καλά κρυμμένων ψυχώσεών σου".


Και κάτι για τους πιο προχωρημένους: Μία άλλη ανάγνωση του Eye In the Sky έχει να κάνει με το θέμα της κατασκευασμένης πραγματικότητας και του Δημιουργού της. Που, όπως σε όλα τα έργα του Dick, είναι αδιάφορος ως προς την ανθρώπινη ευτυχία. Ο Dick δηλαδή γράφει ένα σενάριο όπου η δυστυχία των ανθρωπάκων πηγάζει από την ίδια τη φύση του κόσμου και όχι από δική τους υπαιτιότητα. Είναι δυστυχισμένοι επειδή αυτός που δημιούργησε τον κόσμο δεν το έκανε με σκοπό την ανθρώπινη ευτυχία ούτε νοιάστηκε καθόλου για το αν ο άνθρωπος ολοκληρώνεται μέσα στον κόσμο.
Ένα θέμα που θα επαναληφθεί ξανά και ξανά, με πολλά διαφορετικά σενάρια, στα επόμενα έργα του Philip Dick.


Τα χοντροκομμένα χαρακτηριστικά της Μάρσα συσπάστηκαν οδυνηρά. "Μοιάζω με... με κόμικ"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αδερφέ, δεν ξέρω τούτο το φεγγάρι
Στης καρδιάς της άδειας τη φυρονεριά
Πούθε τάχει φέρει, πούθε τάχει πάρει
Φωτεινά στην άμμο, χνάρια σαν κεριά.