Ο Ρυθμός Σώζει

Μια ωραία ιστοριούλα, την είχα αναφέρει παλιά εδώ. Μου τη διηγήθηκαν όταν ήμουν πιτσιρικάς σ’ ένα χωριό του Πηλίου και με μάγεψε. Αυτός που μου την είπε, ισχυρίστηκε ότι ήταν πραγματική κι ότι ήξερε προσωπικά τον πρωταγωνιστή της («ένας Γιάννης Τάδε, παλιός γείτονας της Νίκης της Δείνα κ.λπ.», κάπως έτσι). Με λίγα λόγια: 

Ένα καλοκαιρινό μεσημέρι, ο τύπος είπε να πάει στην παραλία για μια βουτιά. Η θάλασσα ήταν μεν ανήσυχη, όμως τα κύματα δε φαίνονταν και τόσο απειλητικά. Ο τύπος βούτηξε και με λίγες απλωτές είχε ήδη φτάσει στα άπατα. Κολυμπούσε ανέμελος χωρίς να ξέρει ότι κάτω από την επιφάνεια του νερού υπήρχαν κρυφά ρεύματα που τον τραβούσαν μακριά από την παραλία, αργά, σταθερά και ύπουλα... 

Κάποια στιγμή, ο τύπος κουράστηκε κι είπε να βγει. Η απόσταση από την παραλία δε φαινόταν μεγάλη, λίγες απλωτές υπόθεση. Ο τύπος έκανε αυτές τις λίγες απλωτές και διαπίστωσε ότι είχε μείνει σχεδόν στάσιμος, τα κρυφά ρεύματα τον έσπρωχναν προς τα μέσα. Έκανε κι άλλες, κι άλλες, κι άλλες, κι άλλες, όμως προόδευε ελάχιστα. Ο τύπος άρχισε ν’ ανησυχεί. Τα έδωσε όλα και ξέσπασε σ’ ένα μανιασμένο κολύμπι προς την ακτή, μέχρι που εξαντλήθηκε. Μάταιος κόπος. Η απόσταση που κάλυψε ήταν πενιχρή. Κάπου εκεί, ο τύπος πανικοβλήθηκε. 

Ξαφνικά είδε έναν φίλο του στην παραλία. Ο τύπος άρχισε να κουνάει τα χέρια και να ζητάει βοήθεια, μέχρι που ο άλλος κατάλαβε τι τρέχει. Δεν υπήρχε βάρκα ή σχοινί να του πετάξει, τίποτα που να μπορούσε να κάνει, του φώναξε μόνο μια κουβέντα: «Αρπάξου απ’ το τρίτο κύμα». Μόνο αυτό. Ο τύπος το έκανε, τελικά κατάφερε να βγει στην παραλία και σώθηκε. 

Διότι σε κάθε δύο κύματα, λέει, το τρίτο είναι μεγαλύτερο και δυνατότερο. Έτσι είπε αυτός που μου διηγήθηκε την ιστορία. Άμα κολυμπήσεις μαζί με το τρίτο κύμα, τότε κερδίζεις απόσταση και προχωράς προς την παραλία. Στο πρώτο και στο δεύτερο κύμα δεν έχει νόημα να κολυμπάς, το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να αφεθείς για να διατηρήσεις τις δυνάμεις σου, κι ας σε σπρώξουν πιο μέσα τα ρεύματα. Στο τρίτο κύμα όμως πρέπει να τα δώσεις όλα και να εκμεταλλευτείς τη δύναμή του. Έτσι κερδίζεις 2 μέτρα, χάνεις 1, κερδίζεις 2, χάνεις 1, κερδίζεις 2, χάνεις 1, ο λογαριασμός βγαίνει θετικός και προχωράς σιγά-σιγά. Είναι η μόνη τακτική που μπορεί να σε σώσει – μάλλον, ο μόνος ρυθμός που μπορεί να σε σώσει. Η σωτηρία είναι θέμα σωστού ρυθμού με τα κύματα, ενώ ο λάθος ρυθμός είναι ολέθριος. 

Αυτός που μου διηγήθηκε την ιστορία είπε ότι η λέξη τρικυμία από εκεί βγήκε, κάθε τρίτο κύμα μεγαλύτερο και δυνατότερο από τα άλλα δυο. 

Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι η ιστορία δεν μπορεί να είναι πραγματική (δεν πειράζει όμως, όποιος την έφτιαξε έκανε καλή δουλειά). Την έχω διηγηθεί αρκετές φορές, αρέσει πάντα και κάνει εντύπωση. Πολλές φορές στη ζωή μου αναρωτήθηκα ποια μπορεί να ήταν η αρχική έμπνευση της ιστορίας... 

Ε λοιπόν, μετά από 4 δεκαετίες πια, την ανακάλυψα σχετικά πρόσφατα κι εντελώς τυχαία: 

Πλάτωνας, Πολιτεία 472a, στη μετάφραση των Γρυπάρη–Παπανούτσου (βάζω λίγο χέρι με βάση τη μετάφραση του Alan Bloom): 

ΓΛΑΥΚΩΝ: Μου φαίνεται, Σωκράτη, πως αν σ' αφήσει κανείς να μιλάς, δε θα θυμηθείς ποτέ εκείνο που παραμέρισες να πεις, πώς μπορεί δηλαδή να γίνει αυτή η πολιτεία και με ποιο τρόπο μπορεί τέλος πάντων να γίνει. 

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Μα εσύ κάνεις αιφνιδιαστική επιδρομή εναντίον του λόγου μου και δε μου επιτρέπεις ούτε ανάσα να πάρω! Δεν καταλαβαίνης ίσως πως ενώ μόλις και μετά βίας ξέφυγα τα δυο κύματα της τρικυμίας, σηκώνεις τώρα καταπάνω μου το μεγαλύτερο και χειρότερο, το τρίτο κύμα!

(και συνεχίζει με το χιλιοπαρεξηγημένο πρόταγμα, ότι η φανταστική αυτή πολιτεία θα έχει φιλόσοφους για άρχοντες) 

Ο Alan Bloom, στην έγκριτή του μετάφραση της Πολιτείας εξηγεί περισσότερα εδώ: «Παραδοσιακά, σε μια σειρά κυμάτων που σκάνε στην ακτή, το τρίτο κύμα θεωρείτο μεγαλύτερο». 

Μάλιστα... ώστε ήταν παραδοσιακή αντίληψη στον αρχαίο κόσμο, κι ένα παράδειγμά της στην Πολιτεία του Πλάτωνα: το τρίτο κύμα μεγαλύτερο από τα άλλα δύο. Οπότε, «τρικυμία» ήταν η κατάσταση όπου η θάλασσα αποκτά ρυθμό, και μάλιστα τριμερή, δηλαδή βαλς. Η θάλασσα χορεύει σε ρυθμό 3/4 κατά την τρικυμία. Ενώ η γαλήνια θάλασσα είναι ρυθμικώς αόριστη, άρρυθμη. Ωραίο να το σκέφτεσαι έτσι... 

Και δεν αποκλείω ότι μπορεί η λέξη τρικυμία να βγήκε απ’ αυτό. Δεν αποκλείω ακόμα κι ότι το κοινώς λεγόμενο, τρίτωσε το κακό (δηλ. ήρθε το τρίτο κύμα του κακού) να έχει ίσως κάποια σχέση. Πάντως δε μειώνεται η εκτίμησή μου γι’ αυτόν που έφτιαξε την ιστοριούλα. Ο ρυθμός σώζει. 

Κλείνω με λίγο Πλάτωνα από την Πολιτεία, μιλά ο Σωκράτης: 

Ο άνθρωπος που η ψυχή του δεν έχει καμία επικοινωνία με τη Μούσα, εχθρός του λόγου κι άμουσος καταντά. Κι ουδέ ζητά πια να πείσει κανένα με το καλό και με τα λόγια, άλλα μεταχειρίζεται, σα να ‘ταν θηρίο, τη βία και το άγριο με όλους και ζει άτσαλα, μέσα στην αμάθεια, χωρίς τον παραμικρό ρυθμό και χάρη στη ζωή του (411d-e) 

Γάλα

 

 

«Η αγελάδα είναι η τέλεια μητέρα. Έχει τέσσερις θηλές: μια για το μοσχαράκι της, μια για ευπρόσδεκτους καλεσμένους – πουλιά και ζώα συμπεριλαμβανομένα – μια για ιερές τελετές, και μια για τον αφέντη της. Τους φροντίζει όλους με το γάλα της. Κι είναι με πάθος αφιερωμένη στο μοσχαράκι της, όπως πρέπει να είναι μια μητέρα στο παιδί της. Κάποιες φορές, και μόνο που βλέπει το μοσχαράκι, το γάλα τρέχει απ’ τα μαστάρια της – όχι απλώς στάζει αλλά τρέχει βρύση. Το ‘χα δει αρκετές φορές παλιά που είχα βουτυροκομείο». 

«Κι αν πεθάνει το μοσχαράκι, η αγελάδα αρνείται να δώσει γάλα. Όχι σαν τους νεροβούβαλους που μπορείς να τους ξεγελάσεις με το κεφάλι ενός μοσχαριού πάνω σ’ ένα ραβδί. Ή σαν τις δικές σας, τις αγελάδες της Δύσης, που δίνουν γάλα είτε ζει είτε δε ζει το μοσχαράκι τους». 

«Πολλά ζώα δίνουν γάλα, όμως το μεγαλείο των δικών μας, Ινδικών αγελάδων, είναι ότι δίνουν γάλα από ξεχείλισμα αγάπης. Αυτήν την αξία έχει το γάλα της αγελάδας. Μα δεν περνάει έστω λίγη απ’ αυτήν την αγάπη στο γάλα; Σίγουρα περνάει. Άρα πώς μπορούμε να μη λατρεύουμε τις αγελάδες; Δε λατρεύουμε τις οπλές, το δέρμα, την ουρά τους, λατρεύουμε την ουσία τους»  

(από το Aghora: The Left Hand of God, 1986, του Robert E. Svoboda)

 

Θαλάσσιος Φράχτης

Eίναι δυνατόν να υπάρχει άνθρωπος που αγαπά ένα τραγούδι το οποίο λέγεται «Θαλάσσιος Φράχτης»; 

Κι όμως είναι. 

Στις 26 Δεκεμβρίου 2004, γύρω στις 06:28 το πρωί, έγινε ο φοβερός υπερσεισμός 9,1–9,3 Ρίχτερ ανοιχτά της Σουμάτρας. Ο τρίτος μεγαλύτερος καταγεγραμμένος σεισμός της ιστορίας. Δύο τεκτονικές πλάκες πήραν διαζύγιο 20 μέτρων μεταξύ τους, χωρίσαν τα τσανάκια τους δημιουργώντας μια διάρρηξη που επεκτάθηκε βόρεια με ταχύτητα 2 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Επί 10 λεπτά χόρευε ο φλοιός της Γης. Άλλαξε ο χάρτης του Ινδικού: πολλά νησιά, νησάκια και βραχονησίδες ξαφνικά υψώθηκαν κι αύξησαν το μέγεθός τους, ενώ άλλα βυθίστηκαν κι εξαφανίστηκαν. Άλλος ήταν ο πλανήτης Γη ως τις 26/12/2004, 06:28 το πρωί, άλλος έγινε μετά τις 26/12/2004, 06:38 το πρωί. Άλλαξε κι η τροχιά της Γης γύρω απ’ τον Ήλιο. 

 

 

Ο πυθμένας του Ινδικού καταβυθίστηκε 6 μέτρα σε κάποιες γεωγραφικές περιοχές, σε άλλες ανυψώθηκε 2 μέτρα. Βάλτε στην εικόνα και μερικά χιλιόμετρα νερού πάνω απ’ τον πυθμένα. Ο λόξυγγας αυτός του πλανήτη οδήγησε στην εκτόπιση ανυπολόγιστων όγκων νερού, που δημιούργησαν τσουνάμια τα οποία επί τρεις μέρες ρήμαζαν τα πάντα σε 15 χώρες γύρω-γύρω (κλίνεται η λέξη «τσουνάμι»;... «το τσουνάμι, του τσουναμιού, τα τσουνάμια», λέμε κάτι τέτοιο;). Υπάρχει κόσμος που είδε τη στάθμη της θάλασσας να υψώνεται 30 μέτρα μέσα σε λίγη ώρα. Υπάρχουν δύτες που γίναν «λουόμενοι» μέσα σε λίγη ώρα. Υπάρχουν βάρκες που γίναν «υποβρύχια» μέσα σε λίγη ώρα. Τελικό αποτέλεσμα: γύρω στους 250.000 νεκρούς, ενώ η αποτίμηση των συνολικών καταστροφών ανυπολόγιστη. Χώρια ο φόρος αίματος των διάφορων μετασεισμών: «το πτώμα μετά από τρεις μέρες στη θάλασσα έχει μελανιάσει εντελώς... το βγάζεις και δεν ξέρεις αν είναι άντρας ή γυναίκα»

Η Ταϊλάνδη έχει γύρω στα 800 km ακτογραμμής στη Θάλασσα του Ανταμάν (Ινδικός), που οριοθετούν ένα μπλοκ κοραλλιογενών υφάλων περίπου 12.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η ακτογραμμή αυτή χτυπήθηκε από τα τσουνάμια και μέσα σε λίγη ώρα από «επικράτεια» έγινε «υφαλοκρηπίδα». Κάποια απ' αυτά τα 800 km ακτογραμμής ήταν «ανεπτυγμένα». Πα να πει πεντάστερες ξενοδοχειάρες, resorts, beach bars, εστιατοράρες, boutique hotels, παραλιάρες με ομπρέλες, ξαπλώστρες κι άλλες τέτοιες ευλογίες. Κι αναπόφευκτα λύματα στη θάλασσα. 

Επίσης πα να πει βιομηχανία παραγωγής θαλασσινών. Τον Ινδικό Ωκεανό να τον σκέφτεστε ως το μεγαλύτερο ιχθυοτροφείο του κόσμου. Εργοστασιάρες με διεθνείς εξαγωγές, εντατική γαριδοπαραγωγή να ταΐσει όλον τον πλανήτη, εξοντωτικό ψάρεμα, πολυεθνικές με τζίρο δισ. δολλαρίων, στόλος καϊκιών με Βιρμανούς, Βιετναμέζους, Ταϊλανδούς, Λαοτιανούς σκλάβους, ξεβρασμένους επί μήνες στον ωκεανό που τους ταΐζουν αμφεταμίνες να δουλεύουν 20 ώρες το 24ωρο (ας μην τα ξέρουν αυτά οι τουρίστες κι οι καταναλωτές). Κι αναπόφευκτα λύματα στη θάλασσα. 

 

Έχετε φάει γαρίδες, ψάρια, θαλασσινά της Ταϊλάνδης, είμαι σίγουρος.

Κάποια απ' αυτά τα 800 km ακτογραμμής έμειναν «υπανάπτυκτα». Πα να πει ψαροχώρια, μικροί οπωρώνες και ρυζοχώραφα, μηδέν τουριστικό συνάλλαγμα, τοπικά πνεύματα, σαμάνοι και θρύλοι, «τσιγγάνοι της θάλασσας», ψαρόβαρκες, νεροβούβαλοι αντί γι' αγροτικά αυτοκίνητα... τέτοια τριτοκοσμικά.

Το θέμα όμως είναι ότι το «ανάπτυξη» με τα αναπόφευκτα λύματά του είναι εχθρός των κοραλλιογενών υφάλων, όπως η αράχνη εχθρός της μύγας.

Και το άλλο θέμα, ότι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι φυσικοί φράχτες απέναντι στη σφροδρότητα των τσουναμιών, απορροφούν την ενέργεια των κυμάτων και φτάνουν ηπιότερα στην ακτή. Όπως επίσης και τα μανγκρόβια (στα αγγλικά mangrove), παράκτια δάση θαμνόδεντρων που λειτουργούν ως αερόσακος: διασπέρνουν τα παλιρροΐκά κύματα, περιορίζουν τις πλημμύρες και τις αποστραγγίζουν γρήγορα. Το «ανάπτυξη» είναι εξίσου φυσικός εχθρός και των μανγκρόβιων: η ισοπέδωσή τους προκειμένου να χτιστούν resorts και φάρμες γαρίδων. Ας βρω καμιά φωτο στο ίντερνετ: 

μανγκρόβια  

 

Τι ανακάλυψε η Ταϊλάνδη μετά το σοκ της 26ης Δεκεμβρίου 2004; Κατά κανόνα, όσο πιο «ανάπτυξη» μια περιοχή, τόσο φονικότερα χτυπήθηκε από το καταστροφικότερο τσουνάμι της ιστορίας. Διότι το «ανάπτυξη» είχε ρημάξει τους φυσικούς φράχτες, τους κοραλλιογενείς υφάλους, και τους φυσικούς αερόσακους, τα μανγκρόβια. Ενώ όσο πιο «υπανάπτυκτη», τόσο πιο ήπια την έβγαλε και σώθηκαν ζωές. Είχε φράχτες ν' απορροφήσουν την ενέργεια των τσουναμιών. Κι οι τοπικοί ψαράδες αγαπούν τους κοραλλιογενείς υφάλους. Έχεις κοράλια; Άρα έχεις επίσης και κοντά 600 είδη ψαριών, όστρακα, γαρίδες, κάβουρες.

Τέλος πάντων, δεν είναι πολιτική η ανάρτηση. Απλώς να πω για ένα τραγούδι που μου αρέσει. Λέγεται Ρούα Ταλέ: Θαλάσσιος Φράχτης. Το βγάλαν οι Καραμπάο λίγο μετά το σοκ της 26ης Δεκεμβρίου 2004. Ήταν η πρώτη περίοδός τους, τότε που οι Καραμπάο ήταν ακόμα λαϊκοί - κομμουνιστές - δημοκρατικοί, κάτι τέτοιο. Πάντως βγάζαν κι ενδιαφέροντα τραγούδια τότε. Τα λόγια λένε τα εξής: 

ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΦΡΑΧΤΗΣ

Η αύρα του ωκεανού φυσά και φέρνει ιστορίες της θάλασσας 

Λέει ότι στην άκρη του ωκεανού, κοντά στην ακτογραμμή 

Η νότια θάλασσα κάποτε είχε κοράλια 

Πάνε όμως, χάθηκαν, τα χάλασαν οι άνθρωποι 

 

Στον ωκεανό κάποτε είχε κάβουρες, στρείδια, ψάρια, γαρίδες 

Είχαν το σπίτι τους στα κοράλια

Ο ωκεανός χαρούμενος; Οι άνθρωποι χαρούμενοι 

Ο ωκεανός πεθαίνει; Οι άνθρωποι πεθαίνουν μέσ’ στη μοναξιά 

 

[Ρεφραίν] 

Η θάλασσα έχει ζωή (ζωή), η θάλασσα έχει καρδιά (καρδιά) 

Πάμε τουρισμό στη θάλασσα; (πάμε!) 

Πάμε να βουτήξουμε, να δούμε κοράλια; 

 

Η αύρα του ωκεανού λέει μια θλιβερή ιστορία 

Μας θυμίζει πως ο ωκεανός μπορεί να γίνει επικίνδυνος 

Και θα ζητήσει πολλές ζωές 

Αν οι άνθρωποι καταστρέψουν την ακτή 

 

Αφήστε τον ωκεανό να μείνει όπως είναι

Να έχει έναν φράχτη από κοράλια 

Αν ο θαλάσσιος κόσμος μείνει έτσι όμορφος 

Τότε κι ο κόσμος των ανθρώπων θα μείνει βιώσιμος 

 

[Ρεφραίν] 

Η θάλασσα έχει ζωή (ζωή), η θάλασσα έχει καρδιά (καρδιά) 

Πάμε τουρισμό στη θάλασσα; (πάμε!) 

Πάμε να βουτήξουμε, να δούμε κοράλια; 

Κρυστάλινα νερά! Παραδεισένιες παραλίες! Οι τουρίστες που πάνε διακοπές στη θάλασσα περνάνε υπέροχα!

 

 

 

Εδώ η σελίδα των Καραμπάο στη Wikipedia. Υποθέτω, δεν τους ξέρετε. Υποθέτω, ξέρετε τους Scorpions. Έχετε υπόψη ότι μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια κόσμος δεν έχει ιδέα για τους Scorpions. Όμως ξέρει καλά τους Καραμπάο.

Βάρδος

Φιλιππινεζάκια τραγουδούν το J' ai encore un tel paste, τραγούδι ενός Γάλλου τροβαδούρου, του Adam de la Halle (1240-1287), στη μεσαιωνική διάλεκτο της Πικαρδίας (Picard), προπερσινή παρουσίαση στο σχολείο τους. 

Μ' αρέσουν κάτι τέτοιοι συνδυασμοί, Ασία + μεσαιωνικοί τροβαδούροι:

 

Το τραγούδι προέρχεται από μια λαϊκή θεατρική κωμωδία, Le Jeu de Robin et de Marion (Το Παιχνίδι του Robin και της Marion), top hit στην εποχή της. 

- Προσέξτε τους ανεμιστήρες στο ταβάνι. Το σχολείο των παιδιών βρίσκεται σε μια επαρχία των Φιλιππίνων κοντά στον ισημερινό. Θα πρέπει να σκεφτείτε κολασμένη ζέστη και υγρασία, σάουνα. 

- Στην αρχή υπέθεσα ότι πρόκειται για μουσικό σχολείο. Κι όμως όχι, βρήκα ότι είναι ένα απλό γυμνάσιο στις Φιλιππίνες. Τα παιδιά κάναν καλή δουλειά. Οι στίχοι του τραγουδιού: 

J'ai encore une tel paste 

Qui n'est mie de laste 

Que nous mengerons, Μarote

Βec a bec, et moy et vous 

Chi me ratendes, Μarote  

Chi venrai parler a vous.

 

Que jou ai un tel capon 

Qui a gros et gras crepon 

Que nous mengerons, Μarote

Βec a bec, et moy et vous 

Chi me ratendes, Μarote 

Chi venrai parler a vous.

Για τους φίλους μας που δε μιλούν μεσαιωνικά Πικαρδιανά, τα λόγια βρήκα να λένε τα εξής: ο Robin, η Marion ("Marote", παρατσούκλι) κι οι φίλοι τους ετοιμάζονται για πικνίκ, κάποιος έφερε λίγο ψωμί, άλλος ένα κομμάτι τυρί, άλλος μήλα κ.λπ. Για να δούμε τι θα φέρει ο Robin:  

Έχω και μια νόστιμη πίτα

Δε θα μείνει ούτε ψίχουλο

Θα τη φάμε μαζί, Marote

Στόμα με στόμα, εγώ κι εσύ

Περίμενέ με εδώ, Marote

Και θα 'ρθω να τα πούμε

 

Robin: Θέλετε κι άλλα;

Marion: Ναι, αν έχεις την καλοσύνη!

Robin: Οπότε λοιπόν...

 

Έχω κι έναν νόστιμο κόκκορα

Παχουλό και θεριεμένο

Θα τον φάμε μαζί, Marote

Στόμα με στόμα, εσύ κι εγώ

Περίμενέ με εδώ, Marote

Και θα 'ρθω να τα πούμε

 

Ακούστε κι αυτήν την εκτέλεση, πιείτε κι ένα ποτήρι υδρομέλι για τον Adam de la Halle. Ήταν βάρδος. Ούτε που το φανταζόταν ότι 7,5 αιώνες μετά θα λέγαν τα τραγούδια του κάτι παιδιά στην άλλη άκρη του κόσμου:

 

Πράξη Διδασκαλίας

Μια ιστορία που σκεφτόμουν πολλά χρόνια να την πω. Έχει αξία. Όμως δίσταζα μη φωτογραφήσω έναν συγκεκριμένο άνθρωπο. Έχουν περάσει δεκαετίες από τότε, νομίζω πλέον ότι μπορώ. Ενδεχομένως κάποιοι από σας να καταλάβετε. Θα μου επιτρέψετε να μην παραθέσω ονόματα, ή λεπτομέρειες που μαρτυρούν. 

Λοιπόν, μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια οργάνωση προστασίας ζώων κάπου δυο δεκαετίες πριν. Κι ένας τύπος που δραστηριοποιείτο σ’ αυτήν. Όπως όλοι όσοι κάνατε παρόμοιες θητείες, μαθαίνατε πολλά που δεν τα λέγατε σε συνεντεύξεις ή σε επίσημες παρουσιάσεις. Κάποια πράγματα πρέπει να μένουν μυστικά. Η ιστορία έγινε κάπου, κάποτε: 

Ο τύπος έτυχε να περνάει από τις αποθήκες του συνεταιρισμού. Ερημικό μέρος. Βλέπει έναν αγρότη που πετούσε κομμάτια κρέας γύρω-γύρω, αφού τα ράντιζε από ένα μπουκάλι ποντικοφάρμακο. 

«Τι κάνεις εδώ ρε;» 

Ε, τι κάνει! Πετάει φόλες σε σκυλιά και γατιά της περιοχής. Ο τύπος για τον οποίο μιλώ, θηρίο ολόκληρο. Ντουλάπα μέχρι ‘κει πάνω. Ας τους λέω: ο Αγρότης, το Θηρίο. 

Ο Αγρότης ψέλλισε διάφορα να εξηγήσει τα ανεξήγητα. Το Θηρίο του εξήγησε με πειστικά επιχειρήματα (= σφαλιάρες) ότι πρέπει να μαζέψει τις φόλες μία-μία. Δεν έφτανε όμως αυτό για το Θηρίο: 

«Φάτες τώρα!» 

Ο Αγρότης αντέτεινε ότι δεν πεινούσε. Όμως το Θηρίο, με την υπεροχή του ορθού λόγου (= κλωτσιές και μπουνιές), τον έπεισε ότι πρέπει να φάει το ποντικοφαρμιασμένο κρέας. Οπότε ο Αγρότης υπέκυψε στη ανωτερότητα της ορθολογικής σκέψης. 

Ούτε αυτό ήταν αρκετό για το Θηρίο. Τον πέταξε κάτω και κάθισε πάνω του κάνα μισάωρο, μην πάει και κάνει εμετό να το βγάλει: 

«Εκεί! Να δεις τι τραβάν τα ζώα!» 

Το φινάλε της ιστορίας ήταν άγριο. Ο Αγρότης κατέληξε στο νοσκομείο με διάρρηξη στομάχου και διάφορα άλλα. 

Δεν παρουσιάζω την ιστορία ως πρότυπο. Δεν την εγκρίνω, απαράδεκτη. Την καταδικάζω απ’ όπου κι αν προέρχεται. Εγώ ποτέ δεν θα ‘κανα κάτι τέτοιο... κι αν τύχαινε να περνώ από τις αποθήκες του συνεταιρισμού τότε, θα κοιτούσα απ’ την άλλη, θα ‘κανα τον χαζό, θα ‘κανα ότι δε βλέπω. 

Μην παραβλέπετε ότι απ’ τη μεριά του Θηρίου, με τον χοντροκομμένο του τρόπο, ήταν πράξη διδαχής. Όχι πράξη σαδισμού. Δάσκαλος που διδάσκει μαθητή. Μόνο αν το περάσουμε στο πετσί μας θα το καταλάβουμε, άλλος τρόπος δεν υπάρχει.

Εν Κρυπτώ Και Παραβύστω

Το κέντρισμα ήρθε κάποτε όταν έμαθα ότι ένας άνθρωπος που γνώριζα χρόνια ήταν Κουακέρος. Ξαφνιάστηκα γιατί δε μου είχε φανερώσει τίποτα. Είχα τότε κι έναν άλλον φίλο που μου είχε πει ότι οι αγαπημένες του διαλέξεις όταν σπούδαζε στην Αγγλία ήταν από έναν Κουακέρο (συγκεκριμένα, τον Adam Curle). Και μάλιστα, δε βρήκαν πρόβλημα να γίνουν φίλοι, ο ένας Βρετανός και Χριστιανός, ο φίλος μου Ασιάτης και Βουδιστής. 

Αυτά με κέντρισαν κι έψαξα στο ίντερνετ να βρω πληροφορίες για τους Κουακέρους – τους "Φίλους", όπως αυτοαποκαλούνται. Δεν ήξερα πολλά γι’ αυτούς, μόνο ότι ήταν μια χούφτα κόσμος, έδρασαν κυρίως σε Βρετανία και ΗΠΑ, αρνούνται να πάρουν όπλα, μέχρι εκεί. Όποιος θέλει μερικά γενικά πράγματα για την παράδοσή τους μπορεί να διαβάσει εδώ. Βρήκα κάποιες πληροφορίες στο ίντερνετ γι' αυτούς, ένα μικρό δείγμα θα παραθέσω:

- Αν ψάχνετε τους πρώτους λευκούς που εναντιώθηκαν στον θεσμό της δουλείας, σε Βρετανία κι Αμερική, αυτοί πρέπει να ήταν οι Κουακέροι. Από τον 17ο αιώνα ακόμα. Οι Κουακέροι όρισαν ότι "Φίλος" και "δουλοκτήτης" δεν συμβιβάζονται κι απελευθέρωσαν τους δούλους τους. Όλον τον 18ο αιώνα, οι Κουακέροι πίεζαν για μεταρρυθμίσεις στις δυο μεριές του Ατλαντικού, δούλεψαν για να αλλάξουν την κοινή γνώμη στο θέμα της δουλείας. 

- Κουακέροι ίδρυσαν την Εταιρεία για την Κατάργηση του Δουλεμπορίου στη Βρετανία το 1787 – η οποία πέτυχε τον σκοπό της: ήταν μάλλον ο βασικός λόγος που καταργήθηκε η δουλεία στην Βρετανική Αυτοκρατορία. Η Εταιρεία κατάφερε να κάνει μόδα την εναντίωση στη δουλεία (Am I not a man and a brother?) 

- Η Elizabeth Heyrick (Φίλη) αφιέρωσε όλη τη ζωή της. Έτρεξε, οργάνωσε, διαμαρτυρήθηκε, δημοσίευσε, κινητοποίησε κόσμο για την κατάργηση της δουλείας, της θανατικής ποινής, για τα δικαιώματα των φυλακισμένων, των ψυχοπαθών, των ζώων, των γυναικών, των φτωχών, για τη διεύρυνση της δημοκρατίας.

- Ο William Allen (Φίλος) δούλεψε για την κατάργηση της δουλείας, την εκπαίδευση των φτωχών, την ειρήνη, μοίραζε και συσσίτια στους φτωχούς. 

- Η Sophia Sturge (Φίλη) επισκεύτηκε πάνω από 3.000 οικογένειες στο Μπίρμινγχαμ καλώντας τους να μην καταναλώνουν προϊόντα δουλοκτητών (κυρίως ζάχαρη), επίσης έδρασε για την αυτονομία των Ιρλανδών.

- Η Elizabeth Fry (Φίλη) αφιέρωσε όλη τη ζωή της στους άστεγους και στους φυλακισμένους. Αν σήμερα νιώθουμε αυτονόητο ότι οι φυλακισμένοι πρέπει να έχουν ανθρώπινες συνθήκες κράτησης, αυτό οφείλεται (και) στη δουλειά της Elizabeth Fry. Κάποτε οι φυλακισμένοι δεν το είχαν αυτό.

- Ο George Cadbury (Φίλος) ήταν εργοστασιάρχης που ήθελε οι εργάτες του να πληρώνονται καλά, να δουλεύουν σε καλές συνθήκες, να έχουν σύνταξη στα γεράματα, λόγο στις αποφάσεις του εργοστασίου, οι οικογένειές τους να έχουν ιατρική φροντίδα και σχολική εκπαίδευση. Οπότε τα οργάνωσε και τους τα προσέφερε από την περιουσία του. Όχι μόνο αυτό. Ο Cadbury έφτιαξε ολόκληρο χωριό από το μηδέν για τους εργάτες του, το Bournville, με ωραία σπίτια, κήπους, κανάλια, πάρκα, βιβλιοθήκες, εργαστήρια, αναγνωστήρια, κλινικές, πισίνες, λίμνη για ψάρεμα κ.α. Το Bournville υπάρχει ακόμα και διαβάζω ότι θεωρείται "από τα ωραιότερα μέρη στην Αγγλία να ζει κανείς".

- Μαζί μ' αυτόν πάει ο John Rowntree (Φίλος), όπου πιτσιρικάς επισκεύτηκε με τον πατέρα του την Ιρλανδία κι είδε τη φρίκη του λιμού εκεί. Αυτό τον τράνταξε και τρελάθηκε (το "τρελάθηκε" ως κοπλιμέντο). Έγινε ένας επιτυχημένος εργοστασιάρχης που θεωρούσε ότι οι 4.000 εργάτες του πρέπει να απολαμβάνουν σεβασμό, καλές συνθήκες εργασίας, σύνταξη, καλό μισθό, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και εκπαίδευση. Σε κάποια στιγμή, δώρισε τη μισή του περιουσία για να κατασκευαστούν χωριά κατοικιών για οικογένειες χαμηλών εισοδημάτων. Χώρια που οι πολιτικές του ιδέες ήταν σοσιαλδημοκρατικές / σοσιαλιστικές. Οι υποτροφίες που χρηματοδότησε συνεχίζουν ως σήμερα.

Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού:

- Αν ψάχνετε έναν φλογερό ιδεαλιστή κάθετα αντίθετο στη δουλεία, στον πόλεμο, στην κοινωνική ανισότητα και στην κακομεταχείρηση των ζώων, θα τον βρείτε στον John Woolman (Φίλος).

- Οι σύγχρονες αντιλήψεις της δημοκρατίας, της λαϊκής κυριαρχίας, του πλουραλισμού, χρωστάνε κάτι στον William Penn (Φίλος), που ίδρυσε κι έδωσε το όνομά του στην πολιτεία της Pennsylvania (τότε τη λέγαν "επαρχία"). Από την αρχή ακόμα θέσπισε θρησκευτική ελευθερία, δημοκρατία και εκλογές, συνταγματικό περιορισμό της κυβερνητικής ισχύος, λαϊκή δικαιοσύνη, ανθρώπινες συνθήκες κράτησης για τους φυλακισμένους, καλές σχέσεις με τους ντόπιους Ινδιάνους – βασισμένες στον διάλογο, όχι στα όπλα. Είχε την ιδέα ότι δεν θα πρέπει να κυριαρχεί καμία κοινωνική, θρησκευτική, φυλετική ομάδα, αντίθετα, το ιδανικό του ήταν εξαιρετικά πλουραλιστικό, η Pennsylvania να γίνει ένα χωνευτήρι ανθρώπων. Επέμενε ότι οι γυναίκες οφείλουν να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες κι οι Ινδιάνοι τα ίδια δικαιώματα με τους λευκούς. Ο Βολταίρος κάπου έγραφε για την Pennsylvania: η μόνη κυβέρνηση στον κόσμο που προστατεύει τις μειονότητες και είναι πραγματικά υπόλογη στους πολίτες της. 

Ουσιαστικά, ο William Penn επιχείρησε να ιδρύσει την ουτοπία. Τον επίγειο Παράδεισο. Και δεν είμαι εγώ αυτός που θα κατηγορήσει κάποιον επειδή κυνήγησε το άπιαστο, το όνειρο, και με προσωπικό του κόστος κιόλας. 

- Ο John Greenleaf Whittier (Φίλος) αφιέρωσε 20 χρόνια από τη ζωή του για την κατάργηση της δουλείας, μέχρι που τελικά κατέρρευσε. Έτρεξε, ταξίδεψε, μίλησε, δημοσίευσε, έφαγε ξύλο, ρισκάρισε τη ζωή του, θυσίασε την πολιτική του καριέρα, την υγεία του, περιφρονήθηκε και χλευάστηκε.

- Αν ψάχνετε τον πρώτο Ευρωπαίο που ζήτησε να καταργηθεί η θανατική ποινή, αυτός ήταν ο John Bellers (Φίλος). 

Ακόμα περισσότερο, ο Bellers οραματιζόταν τη φυλάκιση με χαρακτήρα αναμορφωτικό, όχι τιμωρητικό, με ανθρώπινες συνθήκες κράτησης κι εργαστήρια για τους φυλακισμένους να καταρτιστούν σε κάποια τέχνη. 

Ακόμα περισσότερο, ο Bellers τιμούσε τους ανθρώπους της χειρωνακτικής εργασίας, ζητούσε να αμοίβονται καλά, να γίνονται σεβαστοί. 

Ακόμα περισσότερο, οδηγήθηκε σε κάποιο είδος σκέψης ότι η κοινωνία που ζούμε είναι εκμεταλλευτική, όχι δίκαιη. Ότι οι πλούσιοι εκμεταλλεύονται την υπεραξία της εργασίας των φτωχών (όχι μ’ αυτή τη διατύπωση). 

Ακόμα περισσότερο, οραματίστηκε κάτι σαν αυτό που λέμε εθνικό σύστημα υγείας & δωρεάν εκπαίδευση. Και για τους ηλικιωμένους: ο Bellers πρέπει να ήταν και ο πρώτος που οραματίστηκε ένα συνταξιοδοτικό σύστημα. 

Ακόμα περισσότερο, ο Bellers οδηγήθηκε στη μαρξιστική σύλληψη ότι το προϊόν πρέπει να αμοίβεται ανάλογα με την επενδεδυμένη εργασία σ’ αυτό (είπαμε: η χειρωνακτική δουλειά πρέπει να γίνεται σεβαστή). Είχε ιδέες που σήμερα θα τις λέγαμε σοσιαλδημοκρατικές / σοσιαλιστικές / ριζοσπαστικές – πάντως σίγουρα δεν ήταν ιδέες Θάτσερ. 

Ακόμα περισσότερο, ο Bellers δεν ήταν μόνο λόγια. Δούλεψε όλη του τη ζωή σε διάφορα έργα για τους φτωχούς, τους ανάπηρους, τους άστεγους, τους φυλακισμένους κ.α. Τον μνημονεύει ο Μαρξ σε κάποια σημεία του Κεφαλαίου και στη προσωπική του αλληλογραφία με επαινετικά λόγια.  

Συμπλήρωμα: διαβάζω εδώ στο www.marxists.org, για τον Bellers και σκέφτομαι ότι μάλλον ήμουν υπερβολικά συγκρατημένος... Μήπως αυτό που λέμε μαρξισμός είναι κατά βάθος μπελερσισμός; 

- Κουακέροι κυρίως ήταν αυτοί που ίδρυσαν την πρώτη εταιρεία για την απελευθέρωση των δούλων στην Αμερική (Society for the Relief of Free Negroes Unlawfully Held in Bondage), πριν ακόμα κι από την Επανάσταση. 

- Ο συνονόματός μου Elias Hicks (Φίλος) ήταν ο κυριότερους λόγους που καταργήθηκε η δουλεία στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.

- Ο άνθρωπος που βοήθησε τους περισσότερους φυγάδες πρώην σκλάβους στον Υπόγειο Σιδηρόδρομο των ΗΠΑ ήταν ο Levi Coffin (Φίλος) – ή αν δεν ήταν αυτός, τότε μάλλον θα ήταν ο Thomas Garett (επίσης Φίλος), το πρότυπο για τον “Simeon Halliday”, τον Καλόκαρδο Κουακέρο στην Καλύβα του Μπάρμπα Θωμά. Αν ψάξετε πληροφορίες για τον Υπόγειο Σιδηρόδρομο και τις οργανώσεις χειραφέτησης των σκλάβων στις ΗΠΑ, θα βρείτε... υπερβολικά πολλούς Κουακέρους να δραστηριοποιούνται σ’ αυτά. 

- Αν θέλετε να διαβάσετε συγκεκριμένες ιστορίες με Κουακέρους από εκείνες τις εποχές, μπορείτε να βρείτε εδώ (διαβάστε τις, έχουν το ενδιαφέρον τους)

- Ο Isaac Hopper (Φίλος) αφιέρωσε τη ζωή του για τους φυλακισμένους και για την απελευθέρωση των μαύρων σκλάβων. Ένιωσε στο πετσί του πως είναι να έρχεσαι αντιμέτωπος με αγριεμένους δουλέμπορους και με τους τραμπούκους τους.

- Η κόρη του, Abigail Hopper Gibbons (Φίλη) δούλεψε μια ζωή για τα παιδιά των δρόμων, για την αξιοπρέπεια των φυλακισμένων, ειδικά των γυναικών, για θέματα ισότητας και για πρόνοια στους ηλικιωμένους. 

- Ο Anthony Benezet (Φίλος), πέρα από το έργο του στην απελευθέρωση των δούλων, ίδρυσε και το πρώτο σχολείο για μαύρους στις ΗΠΑ, καθώς και το πρώτο σχολείο για κορίτσια.

- Σε πιο σύγχρονα θέματα, η Διεθνής Αμνηστία συνιδρύθηκε από τον Eric Baker (Φίλος).

- Ο Bayarn Rustin (Φίλος) ήταν σοσιαλιστής, αγωνιστής και στενός συνεργάτης του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των μαύρων, των ομοφυλόφυλων και των φτωχών. 

- Οι Κουακέροι ήταν στη λίστα των παρακολουθούμενων του FBI επί κυβέρνησης Μπους ως "αντιπατριώτες", "ύποπτοι", κάτι μάλλον τιμητικό γι' αυτούς. 

Ειλικρινά κάπου πρέπει να σταματήσω (όμως μπορώ να παραθέσω κι άλλα).

Συγνώμη όμως φτάνω και καταλήγω ότι αν ο κόσμος είναι έτσι όπως είναι ΚΙ ΟΧΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΣ, αυτό οφείλεται στους Κουακέρους. Χάρη στην τρέλα τους, εκατομμύρια άνθρωποι (και ζώα) ελευθερώθηκαν από τις αλυσίδες τους, γλίτωσαν τη ζωή τους, βρήκαν φαγητό μέσα στην πείνα, σεβασμό μέσα στην απαξίωση, ξεκούραση μέσα στα βάσανα. 

Χάρη στους αγώνες των Φίλων, καθιερώθηκε ως αυτονόητο ότι η δουλεία είναι απαράδεκτη, οι μαύροι, οι Ινδιάνοι, τα ζώα, οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες, οι φτωχοί, οι ανάπηροι, οι μειονότητες, οι φυλακισμένοι, οι άνεργοι κ.λπ. πρέπει να ζουν με αξιοπρέπεια (είναι αυτονόητα πλέον; δεν ξέρω, δεν είμαι σίγουρος... πάντως για κάνα-δυο αιώνες προσπαθούσαν να καθιερωθούν ως αυτονόητα)

Πόσα απ' αυτά ξέρατε για τους Κουακέρους; Πάω στοίχημα, ελάχιστα. Όπως ελάχιστα ήξερα κι εγώ πριν το ψάξω. Δε διαλαλούν τους αγώνες τους. "Την ελεημοσύνη σου εν κρυπτώ και παραβύστω" που λέει το Ευαγγέλιο. Χριστιανοί είναι εξάλλου, θρησκευτική ομάδα, όχι πολιτική. 

 

Και τελικά βγάζει νόημα που 4 αιώνες τώρα οι Φίλοι παραμένουν θρησκευτική, όχι πολιτική ομάδα. Όλο κι όλο μια χούφτα κόσμος...

Ο Γέρος Έχασε Το Άλογό Του

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας φτωχός αγρότης. Η μόνη του αξιόλογη περιουσία, ένα άλογο που είχε. Όμως μια μέρα το άλογο βρίσκει την πόρτα του στάβλου ανοιχτή και το σκάει στο δάσος. Πάει το άλογο... Μαζεύτηκε όλο το χωριό και τον παρηγορεί: «Κάνε υπομονή, θα σε στηρίξουμε όσο μπορούμε, μην το βάζεις κάτω και–» 

«Μισό λεπτό!» λέει ο αγρότης. «Ήταν για κακό αυτό που έγινε;» 

Μετά από λίγες μέρες, το άλογο επιστρέφει απ’ το δάσος με μια άγρια φοράδα. Παντρεύτηκε στο δάσος και φέρνει τη γυναίκα του! Τώρα ο αγρότης έχει δύο άλογα! Όλο το χωριό θαύμασε: «Κοίτα να δεις! Δεν ξανάγινε κάτι τέτοιο! Φοβερό! Ποιος θα το ‘λεγε και–»

«Μισό λεπτό!» λέει ο αγρότης. «Ήταν για καλό αυτό που έγινε;» 

Μετά από λίγες μέρες, ο γιος του αγρότη καβαλούσε τη φοράδα. Αυτή, άγρια καθώς ήταν ακόμα και χωρίς να έχει συνηθίσει καβαλάρη στη ράχη της, κάνει ένα τσινισμένο τίναγμα και τον πετάει κάτω. Το αγόρι σπάει το πόδι του. Μαχαιριές... σουβλιές... το παιδί άγρυπνο στο κρεβάτι του πόνου, τα βογγητά του ν' αντηχούν σ’ όλο το χωριό. Οι χωρικοί έρχονται και του λένε: «Κάνε κουράγιο, θα περάσει, σφίξε τα δόντια, οι πρώτες νύχτες είναι δύσκολες και–»

«Μισό λεπτό!» λέει ο αγρότης. «Ήταν για κακό αυτό που έγινε;» 

Μετά από λίγες μέρες, ο αυτοκράτορας κηρύσσει πόλεμο στη γειτονική επαρχία κι επιστρατεύει τους νέους άντρες του χωριού. Όλα τα παιδιά φεύγουν στρατιώτες εκτός από τον γιο του αγρότη, που με σπασμένο πόδι δεν μπορεί καν να περπατήσει. Οι χωρικοί έρχονται και λένε στον αγρότη: «Τι τυχερός είσαι! Εσύ κράτησες το παιδί σου, τα δικά μας φύγαν, δεν ξέρουμε αν θα ξαναγυρίσουν και–» 

«Μισό λεπτό!» λέει ο αγρότης. «Ήταν για καλό αυτό που έγινε;»

Δεν έχει κάποια ολοκλήρωση η ιστορία, δεν καταλήγει κάπου. Αλλά δεν χρειάζεται να υπάρχει κατάληξη - αν θέλετε, φτιάξτε δική σας συνέχεια πάνω στο ίδιο μοτίβο. 

Η ιστοριούλα βγήκε κάποτε, κάπου, από τον αχανή χώρο της Κίνας. Την έχω βρει σε διάφορες μικρές παραλλαγές: κάποτε ο αγρότης έχει φοράδα που το σκάει στο δάσος και φέρνει τον γαμπρό της, κάποτε έχει αρσενικό άλογο που φέρνει το χαρέμι του, κάποτε ο αγρότης έχει όνομα και λέγεται Σάι Ουόνγκ κ.λπ. Στη Δύση, υποθέτω ότι την πρωτοπαρουσίασε ο Alan Watts στη δική του παραλλαγή (εξάλλου κι εγώ πιο πάνω την παρουσίασα στη δική μου παραλλαγή) χωρίς να αναφέρει πηγές. 

Έχω φτάσει και την έχω πει αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. Ανακάλυψα ότι ποτέ δεν την ήξερε κανείς. Όμως είναι γοητευτική ιστοριούλα. Καιρό αναρωτιόμουν από ποια κινέζικη κουλτούρα προέρχεται και πόσο παραδοσιακή είναι. Μου ακουγόταν μάλλον νεωτερική και πόνταρα στον Βουδισμό. Τελικά, αρχαία και Ταοϊσμός: 

Με το ίντερνετ βρίσκεις πολλά. Η ιστοριούλα είναι από το Huainanzi (2ος αιώνας π.Χ.), ένα βιβλίο που συνέθεσε ο πρίγκηπας Liu An μετά από συζητήσεις με διάφορους σοφούς. Στο παραπάνω λινκ μπορείτε να διαβάσετε και την πρωτότυπη εκδοχή της. Δεν ξέρω τίποτα για τον Liu An, βρίσκω ότι θρυλείται ως ο εμπνευστής της μεγαλύτερης ανοστιάς που έγινε ποτέ, του τόφου (μπλιαξ). Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι η ιστοριούλα δημιούργησε και παροιμία διαδεδομένη σε Κίνα, Βιετνάμ, Κορέα, Ιαπωνία: "Ο γέρος έχασε το άλογό του". Ή για να το πούμε στα κινέζικα: 塞翁失馬

Ελπίζω κάποτε να βρω τον χρόνο και να διαβάσω το Huainanzi (ποτέ δεν θα τον βρω, πάντα κάτι άλλο προέχει), παρόλη τη σύνδεσή του με το τόφου (μπλιαξ). Στο σχολείο μάθαμε ελάχιστα, μηδαμινά για τον κινέζικο χώρο, την παράδοση, την κουλτούρα και την ιστορία του. Κακώς. 

Πάντως, αν εγώ ήμουν ο εμπνευστής του τόφου (μπλιαξ), δεν θα το ανέφερα στο βιογραφικό μου. 

Κλείνω με τα λόγια του Αρχαίου Δασκάλου (Λάο Τσε) από το Βιβλίο του Δρόμου της Αρετής (Tao Te Ching), κεφ. 58: 

Η χαρά πάντα θεμελιώνεται πάνω στη δυστυχία. 

Η δυστυχία πάντα παραμονεύει πίσω απ' τη χαρά

Ένας σοφός κυβερνήτης      

Είναι ακέραιος αλλά χωρίς να πληγώνει: αιχμή που δεν κόβει

Είναι ειλικρινής αλλά χωρίς να προκαλεί πόνο: κεντρί που δεν τσιμπάει

Είναι ευθύς αλλά χωρίς να γίνεται αδιάκριτος

Φωτίζει αλλά χωρίς να τυφλώνει

"Απόψε Θα Γίνει Ταϊλάνδη"

Πιστεύω, το 'χετε δει στα διεθνή νέα. Μοιάζει ότι το ξεκινήσαν φοιτητές, όπως και το Πολυτεχνείο σε μας - και ξέρετε ποιο ήταν το αρχικό σύνθημα στο Πολυτεχνείο, έτσι; Ελπίζω να είναι ιστορική στιγμή, απ' την καρδιά μου το ελπίζω (αν και έχω μάθει να περιμένω μόνιμα το χειρότερο...). Όμως τα τελευταία 20 χρόνια δεν υπάρχει σχεδόν ούτε μία οικογένεια σ' αυτή τη χώρα να μην ξέρει κάποιον που έχει βασανιστεί, δολοφονηθεί, εξαφανιστεί, φυλακιστεί, τρομοκρατηθεί, εξοριστεί.

Για αξιόπιστη πληροφόρηση μπορείτε να εμπιστευτείτε το Prachatai.  

Για ενδιαφέρουσες σχετικές πανεπιστημιακές έρευνες, δείτε το New Mandala. 

Κοιτάτε και το μπλογκ του Ατζάν Τζάι, εξόριστου σοσιαλιστή

Για όλους τους φίλους και τ' αδέρφια που απλά θέλαν να ζήσουν μια ανθρώπινη ζωή, όμως ούτε αυτό δεν τους επέτρεψαν.

Γιοτ Τσάι

Απλώς να πω για ένα αγαπημένο τραγούδι κι έναν αγαπημένο καλλιτέχνη.

Το τραγούδι λέγεται Γιοτ Τσάι – ας πούμε «Ο Άντρας της Χρονιάς» – βγήκε τέλη δεκαετίας του ’90 στην Ταϊλάνδη κι ακούστηκε αρκετά. Ήταν εποχή που μπορούσες να πεις κάποια παραπάνω πράγματα στα τραγούδια σου, σήμερα δεν υπάρχει περίπτωση να βγάλεις ανάλογο τραγούδι.

Αναφέρεται σε πραγματικό γεγονός. Αυτά που ξέρω: διευθυντής δημόσιας υπηρεσίας (δεκαετία του ’80) που επέμενε να λέει «όχι» σε μίζες επιχειρηματιών. Η υπόθεσή του μαθεύτηκε, εκτιμήθηκε, θαυμάστηκε, μια εφημερίδα τον ανακήρυξε «Άντρα της Χρονιάς», ο μόνος αδιάφθορος μέσα στην πάνδημη διαφορά: Γιοτ Τσάι. Αν κάποιος ξέρει περισσότερα, ας μου στείλει e-mail. 

Οι στίχοι λένε τα εξής (με λίγη ελευθερία στη μετάφραση): 

Τον είπαν Άντρα της Χρονιάς, έχει γυναίκα, τρία παιδιά 

Δουλεύει σκληρά όλη μέρα 

Και δέχεται τις δουλειές που του δίνουν στη δημόσια υπηρεσία 

Χωρίς παράπονο 

 

Ποτέ δεν έφτασε να γλύψει ανωτέρους 

Ποτέ δεν έφτασε να υποχωρήσει σε φοβέρες 

Κοιτάζει τη δουλειά του και προσπαθεί να δουλεύει μόνος 

Σου λέει: οι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει να υπηρετούν ακούραστα τον απλό κόσμο 

 

Πολλοί του λέγαν τον πόνο τους 

Για τη διαφθορά του ταϊλανδικού δημοσίου: 

«Είσαι η μεγαλύτερή μας ελπίδα, 

Βόηθα να χτίσουμε μια νέα, όμορφη χώρα» 

Τον κοιτούσαν οι συνάδελφοι στη δουλειά 

Φοβόντουσαν μην ξεπεράσει όρια: 

Δεν μπαίνεις στον πειρασμό να κάνεις λαδιές; 

Δε θες να γίνεις πλούσιος;

Εσύ, ο κορυφαίος δημόσιος υπάλληλος της Ταϊλάνδης; 

 

Όμως ποτέ δεν πήρε μίζα από κανέναν 

Ποτέ δεν απογοητεύεται που μένει φτωχός 

Συνεχώς λέει στα παιδιά του: 

«Δεν πειράζει που είμαστε φτωχοί, 

Ο πατέρας δεν θα σας ντροπιάσει, 

Οι τρανοί πρέπει να υπηρετούν τον λαό ακούραστα» 

 

Με τον καιρό άρχισε να στήνεται ένα δίκτυο γύρω του 

Από λαμπρούς και σπουδαίους, 

Τους νονούς που κάναν κουμάντο στην πόλη 

Μέχρι που φτάσαν σε σύγκρουση 

H ιστορία δεν έχει happy end: 

Μια μέρα ο άντρας της χρονιάς βρέθηκε νεκρός σ’ έναν επαρχιακό δρόμο 

 

Γιατί να πεθάνει; Ποιος τον ήθελε νεκρό;... Μη μιλάς, κάνε τον χαζό 

Γιατί να πεθάνει; Ποιος έβαλε να τον σκοτώσουν;... Η υπόθεση θάβεται στο αρχείο 

Γιατί να πεθάνει ο κορυφαίος δημόσιος υπάλληλος της Ταϊλάνδης;... 

Γιατί να πεθάνει; Ποιος τον ήθελε νεκρό;... Σουτ! Κάνε τον χαζό 

Η υπόθεση θάβεται στο αρχείο 

 

 

Δώστε εύσημα και στον καλλιτέχνη, ήθελε κάποιο θάρρος να βγάλεις τέτοιο τραγούδι ακόμα και τότε: λέγεται Που (παρατσούκλι), γνωστός στην Ταϊλάνδη. Το τυπικό του όνομα, Πονγκσίτ Καμπί. Εδώ η σελίδα του στη Wikipedia. Μεγάλωσε πια κι αυτός (λες και ήταν χθες).

Το Ετήσιο, Κατανυκτικό Καταρολόγιο

Πολλές φορές τραγουδάμε ένα χαρούμενο τραγούδι, παρασυρόμαστε από τη μουσική και δεν προσέχουμε τα λόγια. Μπορεί να το μουρμουρίζουμε ασύγνωστα, αφηρημένα, ακόμα και για χρόνια ή δεκαετίες: το τραγουδάμε χωρίς να το τραγουδάμε.

Μέχρι που κάποτε προσέχουμε πραγματικά, για πρώτη φορά, τι λέει το τραγούδι. Και σοκαριζόμαστε. Οι κατάμαυροι στίχοι δεν ταιριάζουν καθόλου με την ανύποπτα χαρούμενη μουσικούλα. Πέσαμε σε παγίδα, αποκοιμηθήκαμε...

Το έχω πάθει με το Moonlight Shadow του Μike Oldfield, μεγάλη επιτυχία όταν ήμουν σχολείο. Ένα κεφάτο, ζωηρό, χαρούμενο τραγουδάκι:




Ναι, όμως έχετε προσέξει ποτέ τα λόγια;...

Οι Deathlike Silence τα πρόσεξαν. Κι ερμηνεύουν το τραγούδι έτσι ώστε να μας υποδείξουν την παγίδα που πέφταμε όταν το μουρμουρίζαμε απρόσεχτα:




Φυσικά, καταλάβατε ότι αναφέρομαι στο φετινό κουφό, κλωνοποιημένο Πάσχα. Και στο δημοφιλέστερο top hit της Μεγάλης Βδομάδας: Αι Γενεαί Πάσαι.
Δεν βάζω βιντεάκι, το ξέρουμε όλοι, το 'χουμε τραγουδήσει (κατανυκτικά) πολλές φορές από μικρά παιδιά στον Επιτάφιο Θρήνο - μαζί με τον Πέτρο Γαϊτάνο, τη Χάρις Αλεξίου, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, την Ειρήνη Παπά, τη Μαρία Φαραντούρη, τον Σταμάτη Σπανουδάκη, τον Βαγγέλη Παπαθανασίου και δεν ξέρω ποιους άλλους (στην TV ο απαραίτητος Γιώργος Παπαστεφάνου). Πολύ γλυκιά μελωδία. Και πολύ κατανυκτική. Τόσο κατανυκτική που σε αποκοιμίζει.

Ναι, όμως έχετε προσέξει ποτέ τα λόγια;...

Κατά τον Σολομώντα, βόθρος βαθύς το στόμα Εβραίων παρανόμων
Εβραίων παρανόμων εν σκολιαίς πορείαις τρίβολοι και παγίδες
Ους έθρεψε τω μάννα, φέρουσι τω Σωτήρι χολήν άμα και όξος
Ω της παραφροσύνης και της χριστοκτονίας της των προφητοκτόνων! 
Ούς έθρεψε το μάννα, εκίνησαν την πτέρναν, κατά του ευεργέτου κ.λπ. κ.λπ.

Κάθε Μεγάλη Παρασκευή, στην εκφορά του Επιταφίου, εκατομμύρια συνέλληνες τραγουδάμε κατανυκτικά κι απρόσεχτα αυτό το καταρολόγιο για τους Εβραίους. Μια ολόκληρη χώρα που αναδύει, σαν εθνικό θυμίαμα, κατανυκτική απέχθεια για τους Εβραίους - δηλ. για τον λαό του Κυρίου μας, που ποτέ δεν αρνήθηκε την εβραϊκή παράδοσή Του.

Μπρρρ... ω γλυκύ μου ρίγος

Και μάλιστα, όσο καταλαβαίνω, το Αι Γενεαί Πάσαι πρέπει να είναι λαϊκός χριστιανισμός. Δηλαδή, δεν είναι προϊόν υψηλών ιεραρχικών κύκλων, κάποιων Χριστόδουλων και Ιερώνυμων της παλιάς εποχής που, υποθέτω, όλοι τους απαξιώνουμε. Όχι! Νομίζω, είναι απ' τα κόκαλα βγαλμένο των Ελλήνων τα ιερά...

Άρωμα Ασίας 6

Τώρα που γράφω (6/5/20), η Ταϊλάνδη επισήμως έχει 2988 κρούσματα και 54 νεκρούς από τον ιό (τα πραγματικά νούμερα αγνοούνται), απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 22:00 ως τις 04:00, κλειστά όλα, υποχρεωτική χρήση μάσκας δημοσίως, καραντίνα κ.λπ. Λίγη από την εμπειρία της χώρας με την κορωνοκατάσταση:

Πλήθος κόσμου παλεύει να αρπάξει κούτες με μπύρες: Στην Ταϊλάνδη ίσχυε απαγόρευση πώλησης αλκοόλ για περίπου ένα μήνα. Το μέτρο ήρθη στις 3/5/20, οπότε πολύς κόσμος ξεχύθηκε ΑΜΕΣΩΣ να αγοράσει αλκοόλ. Σε κάποιο σούπερ μάρκετ της Μπανγκόκ, μόλις οι πελάτες είδαν τον μεταφορέα να φέρνει τα χαρτόκουτα μπύρες, όρμηξαν ποιος θα τα πρωτοπάρει με σκηνές καθόλου κομψές. 

Δεν μπορώ να αποφύγω τη σύγκριση:

Κοντά 1000 πιθηκάκια παλεύουν άγρια στους δρόμους του Lopburi για λίγο φαγητό. Τα προηγούμενα χρόνια είχαν συνηθίσει να ταΐζονται συστηματικά από τους τουρίστες, και τώρα που η χώρα δεν έχει τουρίστες, τα πιθηκάκια του Lopburi πεινάνε. 

Είναι δύσκολη η ζωή.
Κουράγιο σε όλους – και στα πιθηκάκια και στους Ταϊλανδούς.

γαβ

Είναι λόγιοι.
Είναι πανεπιστημιακοί.
Φαίνονται ωδειοσπουδαγμένοι.
Έχουν χιούμορ.
Έχουν στιλ.
Παίζουν σκυλάδικα.
(όσο πάει και καλύτερο, ε;)
Με χαρά παρουσιάζω τους γαβ:

 

μπορεί το τέλειο να γίνει τελειότερο;...

Άρωμα Ασίας 5

Τώρα που γράφω (10/4/20), η Ταϊλάνδη επισήμως έχει 2473 κρούσματα και 33 νεκρούς από τον κορωνοϊό, απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 22:00 ως τις 04:00, στρατός κι αστυνομία στους δρόμους, μέχρι 2 χρόνια φυλακή για όποιον διαδίδει fake news. Ας δούμε λίγη από την εμπειρία της χώρας με τον ιό (αν και αρχίζουν να είναι δύσκολες οι ειδήσεις από Ταϊλάνδη, κινδυνεύει κάποιος να πάει φυλακή ως διαδώστης fake news):

- ΜΑΣΚΕΣ ΣΕ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΑ
Είναι λίγο περίεργη η εικόνα νεογέννητων με ιατρικές μάσκες.
Όλα αρχίζουν να είναι λίγο περίεργα πλέον.

- ΟΧΙ ΑΛΚΟΟΛ
Η χούντα κυβέρνηση της χώρας ανακοίνωσε ότι από τις 10/4 θα απαγορεύσει την πώληση αλκοοόλ προκειμένου να αποθαρρύνει τις κοινωνικές συναθροίσεις που διαδίδουν τον ιό. Μόλις το ανακοίνωσε, έσκασαν ΜΕΓΑΛΕΣ συναθροίσεις σε μαγαζιά από κόσμο που αγόραζε τεράστιες ποσότητες ρούμι και μπύρας να 'χει καβάτζα, διαδίδοντας έτσι εκ νέου τον ιό: the unintended effect of creating crowds and long lines at stores as people stocked up in the few hours between the ban's announcement and its going into effect
Γενικά μιλώντας, αν είσαι φτωχός στην Ταϊλάνδη (= η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού), η ζωή χωρίς ρούμι δεν αντέχεται.

- "ΣΙΒΙΛΑΪ"
Δεν θέλει κάποιος να είναι δυτικός στη σημερινή Ταϊλάνδη: ο ιός γίνεται αντιληπτός ολοένα και περισσότερο ως "ξενόφερτος". Κάτι που μας το φέραν οι "βρωμιάρηδες δυτικοί" (και οι "μετανάστες", οι "εκπατρισμένοι" κ.α.). Μαγαζιά που αρνούνται να πουλήσουν μάσκες σε δυτικούς ("μάσκες μόνο για Ταϊλανδούς"), στρατιώτες σε σημεία ελέγχου που τραμπουκίζουν όποιον δυτικό βλέπουν, αναρτήσεις στο facebook που καλούν τον κόσμο να φτιάξει σφεντόνες και να βάλει στόχο τους δυτικούς στον δρόμο... τέτοια ωραία.

Είναι αστείο. Στην ταϊλανδική γλώσσα υπάρχει η λέξη σιβιλάι. Σημαίνει "πολιτισμός" και "εκπολιτίζω". Είναι δάνειο από τα αγγλικά ("civilize"). Επί 1,5 αιώνα η ταϊλανδική μεσαία τάξη αντέγραφε και πιθήκιζε τη Δύση, ένιωθε οπισθοδρομική μπροστά της, λάτρευε οτιδήποτε δυτικό. Μέχρι και λέξη έφτιαξε για την ανωτερότητα της Δύσης. Τώρα, πρώτη φορά που η Δύση αρχίζει να γίνεται απεχθής (ανάραγια, το αντίθετο του σιβιλάι, ας πούμε "βάρβαρος", "άξεστος", "απολίτιστος").  

- ΕΚΕΙ ΣΤΟ ΝΟΤΟ
100 μουσουλμάνοι του ταϊλανδικού νότου αψηφούν τις υγειονομικές συστάσεις να κάνουν το παραδοσιακό προσκυνηματικό ταξίδι στην Ινδονησία, κοντά οι μισοί γυρίζουν θετικοί στον ιό (κι άλλοι 24 μένουν Ινδονησία με απαγόρευση επιστροφής).
Το αναγνωρισμένο από τις (βουδιστικές) αρχές της χώρας Μουσουλμανικό Γραφείο σχολιάζει ότι αυτοί ήταν κακοί μουσουλμάνοι, είχαν κακές επιρροές από Ινδία και Πακιστάν.

εκεί στο νότο, εκεί που κλήρωσε ο έρωτας στο λόττο

O ταϊλανδικός νότος, η περιοχή που η χώρα γειτνιάζει με Μαλαισία, είναι στην πίσω πλευρά του φεγγαριού. Δεν ακούτε πολλά γι' αυτόν, όμως το αίμα εκεί χύνεται τακτικά. Επί έναν αιώνα καταπιεσμένοι μουσουλμάνοι από τις βουδιστικές χούντες και ημιχούντες κυβερνήσεις της Ταϊλάνδης, φτιάξαν αντάρτικες ομάδες και γίναν σκληροπυρηνικοί. Απέναντί τους, στρατιωτικοί που, υπό επιφάσεις, ελέγχουν τοπικές επιχειρήσεις, μπουρδέλα και διάφορα λαθρεμπόρια στα σύνορα, φαύλοι κύκλοι ασχήμιας και αίματος... άστα να παν.
Μια κατάσταση που κανείς δεν έχει 100% δίκιο και το περισσότερο άδικο το έχουν οι στρατιωτικοί. Βγαίνεις στον δρόμο και δεν ξέρεις αν θα σκάσει βόμβα δίπλα σου ή αν θα στην πέσουν ένοπλοι (οι οποίοι μπορεί να είναι η επίσημη αστυνομία ή ο επίσημος στρατός της χώρας σου).
Δεν θέλετε να ζήτε εκεί 

Απλοί Τρόποι (Κώστας Χατζόπουλος)

Περνάνε τα χρόνια και το ποίημα δε χάνει τίποτα από τη γοητεία του. Συνεχίζει να είναι το αγαπημένο μου.

είναι πιο όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί...

Ο ποιητής λέγεται Κώστας Χατζόπουλος (1868 - 1920), σχετικά άγνωστος ποιητής των αρχών του 20ου αιώνα. Το ποίημα, νομίζω, τυπικά τιτλοφορείται "Απλοί Τρόποι"

τι γυρεύεις; τι θέλεις; μη κι εσύ το γνωρίζεις;...

Το τραγούδι βγήκε από μόνο του μέσα σε λίγα λεπτά, όταν θέλησε να βγει. Τα λόγια στην περιγραφή του βίντεο:




Λίγη κατανόηση για τον ερμηνευτή: δεν είμαι τραγουδιστής. Είμαι απλά ένας άνθρωπος που τραγουδάει. Βοήθησε κι ο ηχολήπτης (χίλια ευχαριστώ).
Κι αν το σφάλμα είναι δικό μου, δείξτε καλοσύνη.

κι ό,τι σ' έχει μαγέψει, κι ό,τι σου 'χει γελάσει, μόνος το 'χεις κερδίσει; μοναχός ετοιμάσει;...

Το τραγούδι προστατεύεται από οινοπνευματικά δικαιώματα: επιτρέπεται η αναπαραγωγή, το κλέψιμο, η αντιγραφή, υπό τον όρο ότι θα πιείτε ένα ποτήρι στην υγειά του ποιητή και στη δική μου (για κλέψιμο θα πιείτε 2 ποτήρια και θα είναι προϊόν απόσταξης, όχι ζύμωσης)

μη θαρρείς το πανί σου πως μπορείς να βαστάξεις, όπου θέλει το κύμα μαζί του θ' αράξεις...

Παραδόξως όλα θα πάνε καλά

Άρωμα Ασίας 4

Τώρα που γράφω (6/4/20), η Ταϊλάνδη επισήμως είναι στα 2169 κρούσματα και 23 νεκρούς (τα νούμερα σίγουρα δεν είναι αληθινά) από τον ιό, απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 22:00 ως τις 04:00, στρατός κι αστυνομία στους δρόμους, τα πάντα κλειστά, μέχρι 2 χρόνια φυλακή για όποιον διαδίδει fake news. Λίγη από την εμπειρία της χώρας με τον ιό:

Το σκίτσο του Stephff από εδώ

- ΡΩΣΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ
Τρεις Ρώσοι τουρίστες βρίσκουν κατάλυμα σε βουδιστικό ναό. Μείναν παγιδευμένοι στην Ταϊλάνδη, τους τέλειωσαν τα λεφτά, οπότε τους προσέφεραν κατάλυμα οι μοναχοί στο ναό και τους συντηρούν οι ντόπιοι. Μπράβο τους.
Είναι πολλοί οι τουρίστες που παγιδεύτηκαν στην Ταϊλάνδη και δεν μπορούν να γυρίσουν στις χώρες τους.

- ΑΤΙΤΛΟ
Άντρας θετικός στον κορωνοϊό φτύνει άγνωστό του καθώς αγόραζαν εισιτήριο για το τρένο, κατόπιν καταρρέει μέσ' στο τρένο και πεθαίνει επιτόπου από τον ιό. Αδυνατώ να βρω τίτλο. 

- ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ?
Κοντά 200.000 ιατρικές μάσκες με προορισμό τη Γερμανία "κατασχέθηκαν" στην Μπανγκόκ καθώς άλλαζαν αεροπλάνα κι οδηγήθηκαν στις ΗΠΑ, καταγγέλει ο Andreas Geisel, κυβερνητικός αξιωματούχος του κρατιδίου του Βερολίνου: "μέθοδοι Άγριας Δύσης, πράξη πειρατείας". Η αμερικάνικη εταιρεία που για λογαριασμό της κατασκευάστηκαν οι μάσκες το αρνείται. Ίσως διαδίδω fake news και πάω 2 χρόνια φυλακή


- ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ
Αυτά δεν είναι fake news: η χούντα κυβέρνηση της χώρας κάνει τη μια εγκληματική αστοχία μετά την άλλη στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Στις 3 Μαρτίου απαγόρευσε όλες τις αθλητικές δραστηριότητες, όμως συνέχισαν οι αγώνες μποξ σε στάδια συμφερόντων του στρατού. Εντωμεταξύ, η μαριονέτα των στρατιωτικών ο βασιλιάς της χώρας κάνει ντόλτσε βίτα στη Γερμανία με τους υπηρέτες και τους φίλους του. 

Άρωμα Ασίας 3

Λίγη από την εμπειρία της Ταϊλάνδης με τον κορωνοϊό. Αυτή τη στιγμή που γράφω (31/3/20), η χώρα επισήμως έχει 1651 κρούσματα και 10 νεκρούς, κλειστά σχολεία και μαγαζιά όμως όχι απαγόρευση κυκλοφορίας ακόμα:

- ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ
"Όχι πρωταπριλιάτικα αστεία με τον κορωνοϊό", προειδοποιούν αξιωματούχοι της χούντας κυβέρνησης της χώρας, επί ποινή ακόμα και φυλάκισης. Μπορεί να θεωρηθεί διάδοση fake news.

- ΕΛΕΦΑΝΤΕΣ
Ένας γενικός κανόνας που έχω καταλάβει, ότι τώρα είναι προτιμότερο να είσαι ζώο παρά άνθρωπος, και προτιμότερο απ' όλα να είσαι άγριο ζώο. Σε δύσκολη θέση βρίσκεται μια ειδική κατηγορία ζώων, άγριων μεν που όμως έφτασαν να εξαρτώνται από ανθρώπους, όπως τα πιθηκάκια του Lopburi. Ή οι ελέφαντες της Ταϊλάνδης που επιβίωναν από την ακαταμάχητη γοητεία που ασκούσε στους τουρίστες η προοπτική ν' ανεβούν πάνω του. Τώρα όμως που δεν υπάρχουν τουριστικές selfie πάνω στον ελέφαντα λόγω covid-19, τα ζώα αρχίζουν να κινδυνεύουν (ένας ελέφαντας θέλει περίπου 200 κιλά τροφή την ημέρα, δεν είναι απλή η συντήρησή του).

- ΦΥΛΑΚΗ
Κάποιες φήμες που διαδόθηκαν για τον ιό, πυροδότησαν στασιασμό περίπου 100 κρατουμένων σε μια φυλακή του Buriram (μικρή πόλη της Ταϊλάνδης), με φωτιές σε στρώματα και σπασίματα. Μέσ' στην αναμπουμπούλα, κάποιοι βρήκαν ευκαιρία να δραπετεύσουν.
"Ταϊλανδική φυλακή" καλείται ένα κτίριο που θέλει κανείς να ξέρει μόνο απ' έξω, μην το μάθει από μέσα. 

Επιστροφή Της Φύσης

Βόλος, νεκρή πόλη - όπως όλες - λόγω μέτρων κορωνοϊού...

Kι αναπάντεχα, προχθές τα χαράματα, από το μπαλκόνι μου ακούω το τρ-ρ-ρ-ρ-ρ-ρ-ρ-ρ του δρυοκολάπτη! (χτυπούν το δέντρο με το ράμφος να βγουν τα μυρμήγκια)
Φαντάζομαι, δεν σας ακούγεται εντυπωσιακό, όμως σε άλλες εποχές έπρεπε ν' ανέβεις 100ντάδες μέτρα στο Πήλιο να δεις δρυοκολάπτη.

Και πριν τρία βράδια, βλέπω κουνάβι ή νυφίτσα (μέσ' στο σκοτάδι δεν μπορούσα να διακρίνω καλά) μέσα σε κάτι θάμνους στη Νέα Ιωνία!

Και χθες βράδυ, κατά τις 23:00, πρώτη φορά συναπαντιέμαι με σκιουράκι σε αρκετά κεντρικό σημείο του Βόλου! (έξω από την εκκλησία του Αγ. Νεκταρίου). Φουντωτή ουρά, τριγωνικό μουσούδι, ολόγκριζο, κυματιστή ενιαία κίνηση από το στόμα ως την άκρη της ουράς, κάνει ακόμα και τη γάτα να μοιάζει άχαρη, χοντροκομμένη. Πέρασε μπροστά μου και διέσχισε τον δρόμο με το πάσο του, μ' έκανε να ζηλέψω που δεν έχω ουρά.

Το Πήλιο κατεβαίνει στον νεκρό κορωνοΒόλο... Επιστροφή στη φύση.

Ελπίζω οι δρυοκολάπτες, τα κουνάβια, τα σκιουράκια, οι αλεπούδες, οι τσαλαπετεινοί του Πηλίου να ανακαταλάβουν την πόλη. Για βαρύ πυροβολικό, μπορούμε να φέρουμε τους λύκους, τ' αγριογούρουνα, τους ασβούς, όταν ζεστάνει ο καιρός και τις οχιές. Για ενισχύσεις, μπορούμε να καλέσουμε αρκούδες απ' τον Όλυμπο και το Μαυροβούνι. Νομίζω ότι την έχουμε την πόλη.

Επιστροφή της φύσης.

Άρωμα Ασίας 2

Τώρα που γράφω (24/3/20), επισήμως η Ταϊλάνδη είναι στα 722 κρούσματα, 1 νεκρό (αυτό σίγουρα δεν είναι αλήθεια), κλειστά σχολεία "για άλλες 22 μέρες", "μείνετε σπίτι", "αποφεύγετε τις επαφές" κ.λπ. Ας δούμε λίγη από την εμπειρία της χώρας με τον ιό:

- Η ταϊλανδική χούντα κυβέρνηση βρήκε τρόπο να αντιμετωπίσει τον όλο και αυξανόμενο αριθμό των κρουσμάτων: την προσευχή. Σε πανεθνική τηλεοπτική μετάδοση. Επισήμως για "ανύψωση ηθικού" του ανήσυχου κόσμου, πάντως ο αρχηγός του (κάθε άλλο παρά) Δημοκρατικού Κόμματος ομολογεί: "Τώρα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάθε μέθοδο, είτε επιστημονική είτε υπερφυσική"

- Η αντίστοιχη Ελένη Μενεγάκη της Ταϊλάνδης δηλώνει: "τα πνεύματα θα προστατέψουν τη χώρα από τον ιό"

- Ο (μεγαλοεργολάβος) υπουργός Υγείας βρήκε αποδιοπομπαίο τράγο για την έξαρση του κορωνοϊού στη χώρα: τους βρωμιάρηδες δυτικούς, που δε φοράνε μάσκα και δεν πλένονται.

- Εντωμεταξύ, χιλιάδες φτωχοί Λαοτιανοί και Βιρμανοί εργάτες, που είχαν μεταναστεύσει Ταϊλάνδη να βρουν δουλειά, συνωστίζονται μαζικά να ξαναγυρίσουν στις χώρες τους

ΥΓ κατόπιν εορτής: Κατά τη διάρκεια του γραψίματος και της δημοσίευσης του παραπάνω κειμένου, η Ταϊλάνδη επισήμως ανέβηκε στα 827 κρούσματα και 4 νεκρούς.

Άρωμα Ασίας 1

Κοντά 1000 πιθηκάκια παλεύουν άγρια στους δρόμους του Lopburi για λίγο φαγητό:




To Lopburi είναι τουριστικός προορισμός στην Ταϊλάνδη, μεσαιωνική πόλη με πολλά όμορφα μνημεία, ναούς, αξιοθέατα. Ένα απ' αυτά και τα αμέτρητα πιθηκάκια της. Όπως τα σπουργίτια στις δικές μας πόλεις, έτσι και τα πιθηκάκια στο Lopburi.

Οι τουρίστες ξετρελαίνονται μαζί τους και τα ταϊζουν συστηματικά. Μέχρι πρότινος. Γιατί πλέον το Lopburi, όπως όλη η χώρα, αρχίζει να μην έχει τουρίστες λόγω covid-19. Υπάρχει πάντως τέτοια πτώση του τουρισμού που τα πιθηκάκια ένιωσαν τη διαφορά στο φαγητό τους. Και πλέον πεινάνε. Και τέτοιο άγριο πιθηκοκαυγά για λίγο φαγητό, οι ντόπιοι δεν ξαναθυμούνται.

Τα τοπικά Μέσα εκτιμούν ότι ο πρωτοφανής αυτός καυγάς ξεκίνησε από δυο συμμορίες, η μια πιθηκάκια ναών (πιο προνομιούχα, υποθέτω, τα ταΐζουν κι οι μοναχοί), η άλλη πιθηκάκια δέντρων και δασών (χρησιμοποιούν τους τουρίστες ως ντελιβεράδες).

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τα πιθηκάκια του Lopburi, να δείτε φωτογραφίες και βιντεάκια.

Οι Ζητιάνοι

Ωραίο διηγηματάκι του Λόρδου Ντανσάνι που, απ' όσο ξέρω, δεν πρέπει να έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, έκανα μια προσπάθεια. Λονδίνο, αρχές 20ου αιώνα:
 

Τις προάλλες περπατούσα στο Πικαντίλι, σκεφτόμουν παιδικά τραγουδάκια και λυπόμουν για τον ρομαντισμό που χάθηκε οριστικά.

Και καθώς κοιτούσα τους μαγαζάτορες με τα μαύρα παλτά και καπέλα τους, σκέφτηκα εκείνο το στίχο από το παλιό παιδικό τραγούδι: «Οι έμποροι του Λονδίνου, στα άλικα ντυμένοι»

Οι θλιβεροί δρόμοι δεν είχαν κανέναν ρομαντισμό. Σκέφτηκα ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει γι’ αυτούς – εντελώς τίποτα. Και ξαφνικά οι σκέψεις μου κόπηκαν από σκυλιά που γάβγιζαν. Κάθε σκυλί στον δρόμο είχε βαλθεί να γαβγίζει – όχι μόνο τα μικρά αλλά και τα μεγάλα. Κι όλα είχαν στραφεί ανατολικά, προς την κατεύθυνση που ήρθα. Γύρισα τότε να κοιτάξω κι είχα αυτό το όραμα, στο Πικαντίλι, απέναντι απ’ τα σπίτια του δρόμου, αμέσως μετά την πιάτσα των ταξί.

Κάποιοι ψηλοί, σκυφτοί άντρες περπατούσαν ντυμένοι με καταπληκτικά παλτά. Όλοι χλωμόδερμοι, σκουρομάλληδες, πολλοί απ’ αυτούς είχαν και παράξενα γένια. Ερχόντουσαν αργά, κρατώντας ραβδιά, με τα χέρια απλωμένα για ελεημοσύνη.

Οι ζητιάνοι κατέβηκαν στην πόλη.

Θα τους έδινα ένα χρυσό δουβλώνι με χαραγμένους τους πύργους της Καστίλης, όμως δεν είχα τέτοιο κέρμα. Δεν έμοιαζαν άνθρωποι που ταιριάζει να τους δώσεις το ποσό που πληρώνεις σε έναν ταρίφα (τι αποτρόπαιη λέξη... σίγουρα κάπου, κάποια σκοτεινή αδερφότητα τη χρησιμοποιεί για σύνθημα). Κάποιοι φορούσαν μωβ παλτά με φαρδιές πράσινες μπορντούρες, σε κάποιους οι πράσινες μπορντούρες ήταν στενές, κάποιοι είχαν τριμμένα κόκκινα παλτά, κάποιοι βιολετί παλτά, όμως κανείς δεν φορούσε μαύρα. Και ζητιανεύαν όλο χάρη, όπως οι θεοί ζητιανεύουν για ψυχές.

Στεκόμουν κοντά σ’ έναν φανοστάτη κι αυτοί πλησίασαν. Κάποιος απευθύνθηκε στον φανοστάτη αποκαλώντας τον αδερφό: «Ω φανοστάτη, αδερφέ μας του σκοταδιού, πόσα ανθρώπινα ναυάγια πέρασαν από κάτω σου στις παλίρροιες της νυχτιάς; Μην κοιμάσαι, αδερφέ, μην κοιμάσαι. Υπήρξαν πολλά ναυάγια, όχι όμως εξαιτίας σου».

Περίεργο. Ποτέ δεν σκέφτηκα το μεγαλείο του φανοστάτη στις πολύωρες νυχτερινές βάρδιες του καθώς επιβλέπει τους περαστικούς. Αυτοί όμως το σκέφτηκαν.

Και κάποιος απ’ αυτούς μουρμούρισε στον δρόμο: «Έχεις κουραστεί, δρόμε; Για λίγο ακόμα οι άνθρωποι θα πηγαινοέρχονται πάνω-κάτω και θα σε κρατάν σφιχτοντυμένο με πίσσα και τούβλα. Δρόμε, κάνε υπομονή. Όπου να ‘ναι έρχεται ο σεισμός».

«Μα ποιοι είστε;» ρώτησε ο κόσμος. «Κι από πού έρχεστε;»

«Ποιος μπορεί να το πει αυτό», απάντησαν, «ποιοι είμαστε κι από πού ερχόμαστε;»

Και κάποιος στράφηκε προς τα σπίτια τα μαυρισμένα από τον καπνό και είπε: «Μακάρια τα σπίτια, γιατί οι άνθρωποι ονειρεύονται μέσα σ’ αυτά».

Ποτέ πριν δεν σκέφτηκα ότι όλα αυτά τα σπίτια ήταν διαφορετικά το ένα απ’ το άλλο, διότι έτρεφαν διαφορετικά όνειρα.

Και κάποιος στράφηκε προς το δέντρο κοντά στις γραμμές του Γκριν Παρκ και είπε: «Κουράγιο, δέντρο, τα χωράφια θα επιστρέψουν και πάλι».

Κι όλη αυτήν την ώρα ο άσχημος καπνός ανέβαινε προς τον ουρανό, ο καπνός που έπνιγε τη ρομαντικότητα και μαύριζε τα πουλιά. Αυτόν, σκέφτηκα, δεν μπορούν ούτε να τον παινέψουν ούτε να τον μακαρίσουν. Όμως όταν τον είδαν, σήκωσαν τα χέρια προς τις χιλιάδες καπνοδόχους: «Ιδού ο καπνός. Τα αρχαία δάση που έγιναν άνθρακας στα σπλάχνα της Γης, τώρα χορεύουν και πετάνε στον Ήλιο. Μην ξεχνάς τη Γη, αδερφέ μας, και σου ευχόμαστε τη χαρά του Ήλιου».

Είχε βρέξει, κι ένα καταθλιπτικό ρυάκι έτρεχε σ’ ένα βρώμικο λούκι. Κουβαλούσε όγκους σάπιων σκουπιδιών, λες κι είχε μαζέψει ό,τι παραπεταμένο υπήρχε, καταλήγοντας σε μουντούς υπονόμους μακριά από τα μάτια των ανθρώπων και του ήλιου. Αυτό ήταν περισσότερο που με έκανε να πω στα βάθη της καρδιάς μου ότι η πόλη ήταν χυδαία, η Ομορφιά νεκρή κι η Ρομαντικότητα χαμένη.

Όμως ακόμα και το λούκι μακάρισαν. Κάποιος που φορούσε μωβ παλτό με πράσινη μπορντούρα είπε: «Αδερφέ, κράτα την ελπίδα, να είσαι σίγουρος ότι θα φτάσεις κάποια στιγμή στον υπέροχο Ωκεανό, θα συναντήσεις τα πελώρια, βαρυφορτωμένα, ταξιδιάρικα καράβια, και θα χαρείς σε νησιά που λούζονται στον χρυσαφένιο ήλιο». Έτσι μακάρισαν το λούκι και δε βρήκα καμία διάθεση να κοροϊδέψω.

Οι ζητιάνοι μακάρισαν ακόμα και τους ανθρώπους που περνούσαν με τα μαύρα παλτά και τα τερατώδη, παραμορφωμένα καπέλα τους. Ένας απ’ αυτούς είπε σε κάποιον μαυροφορεμένο: «Ω δίδυμε αδερφέ της Νύχτας, με τα λευκά ξέφτια στους καρπούς και στον λαιμό, σαν τ’ αστέρια της Νύχτας. Έκρυψες όλο αγωνία με μαύρα πέπλα τις κρυφές, ανυποψίαστες επιθυμίες σου. Έχεις βαθιές σκέψεις που δεν χαίρονται στα χρώματα, λένε 'Οχι' στο μωβ, λέγε 'Φύγε' στο όμορφο πράσινο. Έχεις άγριες φαντασίες που πρέπει να δαμαστούν με μαύρο, και τρομερά οράματα που πρέπει να παραμείνουν έτσι κρυφά. Τρέφει η ψυχή σου όνειρα αγγέλων και νεράιδων; Τα έχεις σφραγίσει τόσο ερμητικά, μην τυχόν και σοκάρουν κάποια έκπληκτα μάτια; Έτσι ακριβώς κρύβει ο Θεός το διαμάντι μέσα σε τόνους πηλού».

«Δεν μπορείς να αρνηθείς το θαύμα σου».

«Ιδού, είσαι πολύ μυστικός».

«Να είσαι θαυμαστός. Να είσαι γεμάτος μυστήριο»

Ο άντρας με το μαύρο παλτό πέρασε αθόρυβος κι έφυγε. Κι όταν μίλησε ο ζητιάνος με τα μωβ κατάλαβα ότι ο μαυροφορεμένος πρέπει να είχε κάνει λαθρεμπόριο στις Ινδίες, ότι στην καρδιά του υπήρχαν παράξενες και βουβές φιλοδοξίες, ότι η βουβαμάρα του είχε σφραγιστεί από τελετουργικά αρχαίων παραδόσεων, ότι μια μέρα μπορεί να την ξεπερνούσε από μια χαρούμενη κραυγή στον δρόμο ή από κάποιον που έλεγε ένα τραγούδι, και πως όταν τελικά αυτός ο μαγαζάτορας μιλούσε, ίσως τότε να εμφανίζονταν ρωγμές στον κόσμο από τις οποίες να κοιτάζεις την άβυσσο.

Και γυρνώντας κατά το Γκριν Παρκ, που η Άνοιξη ακόμα δεν το είχε επισκευτεί, οι ζητιάνοι σήκωσαν τα χέρια τους κοιτώντας το παγωμένο γρασίδι, τα γυμνά δέντρα, και ψέλνοντας όλοι μαζί προφήτευσαν δακράκια.

Πέρασε ένα διόροφο λεωφορείο που κόντεψε να πατήσει κάποια σκυλιά, τα οποία ακόμα γάβγιζαν μανιασμένα. Ο οδηγός συνεχώς κορνάριζε.

Και το όραμα χάθηκε.