Ο Γέρος Έχασε Το Άλογό Του

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας φτωχός αγρότης. Η μόνη του αξιόλογη περιουσία, ένα άλογο που είχε. Όμως μια μέρα το άλογο βρίσκει την πόρτα του στάβλου ανοιχτή και το σκάει στο δάσος. Πάει το άλογο... Μαζεύτηκε όλο το χωριό και τον παρηγορεί: «Κάνε υπομονή, θα σε στηρίξουμε όσο μπορούμε, μην το βάζεις κάτω και–» 

«Μισό λεπτό!» λέει ο αγρότης. «Ήταν για κακό αυτό που έγινε;» 

Μετά από λίγες μέρες, το άλογο επιστρέφει απ’ το δάσος με μια άγρια φοράδα. Παντρεύτηκε στο δάσος και φέρνει τη γυναίκα του! Τώρα ο αγρότης έχει δύο άλογα! Όλο το χωριό θαύμασε: «Κοίτα να δεις! Δεν ξανάγινε κάτι τέτοιο! Φοβερό! Ποιος θα το ‘λεγε και–»

«Μισό λεπτό!» λέει ο αγρότης. «Ήταν για καλό αυτό που έγινε;» 

Μετά από λίγες μέρες, ο γιος του αγρότη καβαλούσε τη φοράδα. Αυτή, άγρια καθώς ήταν ακόμα και χωρίς να έχει συνηθίσει καβαλάρη στη ράχη της, κάνει ένα τσινισμένο τίναγμα και τον πετάει κάτω. Το αγόρι σπάει το πόδι του. Μαχαιριές... σουβλιές... το παιδί άγρυπνο στο κρεβάτι του πόνου, τα βογγητά του ν' αντηχούν σ’ όλο το χωριό. Οι χωρικοί έρχονται και του λένε: «Κάνε κουράγιο, θα περάσει, σφίξε τα δόντια, οι πρώτες νύχτες είναι δύσκολες και–»

«Μισό λεπτό!» λέει ο αγρότης. «Ήταν για κακό αυτό που έγινε;» 

Μετά από λίγες μέρες, ο αυτοκράτορας κηρύσσει πόλεμο στη γειτονική επαρχία κι επιστρατεύει τους νέους άντρες του χωριού. Όλα τα παιδιά φεύγουν στρατιώτες εκτός από τον γιο του αγρότη, που με σπασμένο πόδι δεν μπορεί καν να περπατήσει. Οι χωρικοί έρχονται και λένε στον αγρότη: «Τι τυχερός είσαι! Εσύ κράτησες το παιδί σου, τα δικά μας φύγαν, δεν ξέρουμε αν θα ξαναγυρίσουν και–» 

«Μισό λεπτό!» λέει ο αγρότης. «Ήταν για καλό αυτό που έγινε;»

Δεν έχει κάποια ολοκλήρωση η ιστορία, δεν καταλήγει κάπου. Αλλά δεν χρειάζεται να υπάρχει κατάληξη - αν θέλετε, φτιάξτε δική σας συνέχεια πάνω στο ίδιο μοτίβο. 

Η ιστοριούλα βγήκε κάποτε, κάπου, από τον αχανή χώρο της Κίνας. Την έχω βρει σε διάφορες μικρές παραλλαγές: κάποτε ο αγρότης έχει φοράδα που το σκάει στο δάσος και φέρνει τον γαμπρό της, κάποτε έχει αρσενικό άλογο που φέρνει το χαρέμι του, κάποτε ο αγρότης έχει όνομα και λέγεται Σάι Ουόνγκ κ.λπ. Στη Δύση, υποθέτω ότι την πρωτοπαρουσίασε ο Alan Watts στη δική του παραλλαγή (εξάλλου κι εγώ πιο πάνω την παρουσίασα στη δική μου παραλλαγή) χωρίς να αναφέρει πηγές. 

Έχω φτάσει και την έχω πει αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. Ανακάλυψα ότι ποτέ δεν την ήξερε κανείς. Όμως είναι γοητευτική ιστοριούλα. Καιρό αναρωτιόμουν από ποια κινέζικη κουλτούρα προέρχεται και πόσο παραδοσιακή είναι. Μου ακουγόταν μάλλον νεωτερική και πόνταρα στον Βουδισμό. Τελικά, αρχαία και Ταοϊσμός: 

Με το ίντερνετ βρίσκεις πολλά. Η ιστοριούλα είναι από το Huainanzi (2ος αιώνας π.Χ.), ένα βιβλίο που συνέθεσε ο πρίγκηπας Liu An μετά από συζητήσεις με διάφορους σοφούς. Στο παραπάνω λινκ μπορείτε να διαβάσετε και την πρωτότυπη εκδοχή της. Δεν ξέρω τίποτα για τον Liu An, βρίσκω ότι θρυλείται ως ο εμπνευστής της μεγαλύτερης ανοστιάς που έγινε ποτέ, του τόφου (μπλιαξ). Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι η ιστοριούλα δημιούργησε και παροιμία διαδεδομένη σε Κίνα, Βιετνάμ, Κορέα, Ιαπωνία: "Ο γέρος έχασε το άλογό του". Ή για να το πούμε στα κινέζικα: 塞翁失馬

Ελπίζω κάποτε να βρω τον χρόνο και να διαβάσω το Huainanzi (ποτέ δεν θα τον βρω, πάντα κάτι άλλο προέχει), παρόλη τη σύνδεσή του με το τόφου (μπλιαξ). Στο σχολείο μάθαμε ελάχιστα, μηδαμινά για τον κινέζικο χώρο, την παράδοση, την κουλτούρα και την ιστορία του. Κακώς. 

Πάντως, αν εγώ ήμουν ο εμπνευστής του τόφου (μπλιαξ), δεν θα το ανέφερα στο βιογραφικό μου. 

Κλείνω με τα λόγια του Αρχαίου Δασκάλου (Λάο Τσε) από το Βιβλίο του Δρόμου της Αρετής (Tao Te Ching), κεφ. 58: 

Η χαρά πάντα θεμελιώνεται πάνω στη δυστυχία. 

Η δυστυχία πάντα παραμονεύει πίσω απ' τη χαρά

Ένας σοφός κυβερνήτης      

Είναι ακέραιος αλλά χωρίς να πληγώνει: αιχμή που δεν κόβει

Είναι ειλικρινής αλλά χωρίς να προκαλεί πόνο: κεντρί που δεν τσιμπάει

Είναι ευθύς αλλά χωρίς να γίνεται αδιάκριτος

Φωτίζει αλλά χωρίς να τυφλώνει