Μικροαστοί, Θα Σας Φάνε Τα Παιδιά Σας

Οι παρέες φτιάχνουν Ιστορία, τραγουδούσε κάποτε ο Σαββόπουλος. Όμως φτιάχνουν επίσης και τρομοκρατία. Οι καφετέριες, τα ουζερί είναι πιο επικίνδυνα κι από μια γιάφκα – αλλά περισσότερα γι’ αυτά θα πούμε παρακάτω. Προς το παρόν, κάντε ένα μικρό τεστ: πώς φαντάζεστε τον μέσο τρομοκράτη της αλ Κάιντα; Τι λογής άνθρωπος είναι, ποιο το βιοτικό του υπόβαθρο και οι εμπειρίες του;

Το κάνατε;

Α, ώστε έτσι τον φαντάζεστε... Ας πάμε να δούμε τι λένε και τα γεγονότα: ο τυπικός αλκαϊντανός λοιπόν είναι νέος, μορφωμένος, κοσμοπολίτης, ανήκει στη μεσαία τάξη (και μάλιστα τείνει προς το ανώτερο τμήμα της), επαγγελματίας με καλή δουλειά, μιλάει αρκετές γλώσσες, μπορεί να είναι παντρεμένος και με οικογένεια, δεν έχει ιστορικό ψυχοπάθειας, δεν ακολουθεί αυστηρούς θρησκευτικούς κανόνες, ο τρόπος ζωής του είναι δυτικοποιημένος, ενώ δεν απασχόλησε ποτέ του τις αρχές. Ένα καλό και ήσυχο παιδί, μ’ άλλα λόγια. Ο τρομοκράτης της διπλανής πόρτας. Δεν το συνειδητοποιούμε αυτό διότι μάλλον συγχέουμε την αλ Κάιντα με τους Ταλιμπάν ή με διάφορους αφιονισμένους μουσουλμάνους ιεροδιδάσκαλους, όμως ένα τέτοιο προφίλ σκιαγραφούν οι έρευνες του δρ. Marc Sageman. Πρώην αξιωματούχος της CIA, διδάκτωρ ψυχιατρικής και καθηγητής στο University of Pennsylvania, ο Sageman μελέτησε πολλές εκατοντάδες βιογραφικά ανθρώπων σχετιζόμενων με την οργάνωση του μπιν Λάντεν (και με άλλες αντίστοιχες ισλαμικές οργανώσεις), και δημοσίευσε τα πρώτα πορίσματά του στο βιβλίο Understanding Terror Networks. «Είναι παρήγορο να πιστεύουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι διαφέρουν από μας, καθότι αυτό που έκαναν ήταν απαίσιο. Δυστυχώς, δε διαφέρουν και τόσο πολύ», λέει ο δρ. Sageman.

Οπότε, τι ήταν αυτό που ώθησε κάποιους ανθρώπους σαν εσένα κι εμένα στην τρομοκρατία; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Ο Sageman δίνει, με αρκετές επιφυλάξεις, απλώς ένα μοτίβο που φαίνεται να επαναλαμβάνεται τακτικά στις περιπτώσεις των μελετών του: ένας νέος άνθρωπος σε μια δυτική χώρα, σπουδάζει ή εργάζεται ή έχει γεννηθεί εκεί, εξωτερικά δε του λείπει τίποτα όμως αισθάνεται τη ζωή του άδεια. Σε κάποια στιγμή έλκεται προς το τοπικό τζαμί περισσότερο για να κάνει φίλους, ενώ προηγουμένως δεν έδειξε κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θρησκεία. Εκεί είναι που ο νέος γίνεται μέλος παρέας. Βρίσκει τους κατάλληλους συντρόφους για να κλαίνε μαζί τη μοίρα τους και να ελεεινολογούνε την κοινωνία. Κατόπιν, τα φιλαράκια έρχονται σε επαφή με κάποια φονταμενταλιστική πηγή που τους παρέχει σενάριο: φταίει για όλα η διεφθαρμένη Δύση, με την απληστία και την ηθική παρακμή της. Τώρα αρχίζει και βγαίνει νόημα... Η παρέα αναπτύσσει τη δική της μικροκουλτούρα, απομονώνεται όλο και περισσότερο από την κοινωνία, ενώ σε κάποια στιγμή αποφασίζει να αναλάβει δράση και να καθαρίσει τον κόσμο από την ηθική σήψη. Η συνέχεια εκφωνείται στα δελτία ειδήσεων.

Σοκαριστικό ή όχι, δε φαίνεται να είναι η φτώχεια αυτή που γεννά την τρομοκρατία. Ούτε η ανεργία ή η έλλειψη μόρφωσης ή το διαλυμένο οικογενειακό περιβάλλον ή τα βρώμικα σοκάκια του Πακιστάν και της Παλαιστίνης – γεννάνε ίσως ένοπλο αγώνα και πάλη κατά συγκεκριμένων κυβερνήσεων, όχι όμως τα τυφλά, σχεδόν μηδενιστικά χτυπήματα κατά δυτικών στόχων, που έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε «τρομοκρατικά». Ακούγεται παράδοξο όμως φαίνεται πως η ίδια η Δύση είναι αυτή που γεννά την τρομοκρατία. Ναι, η Δύση με τα πανεπιστήμιά της, τις επιχειρήσεις της, την ευταξία της, το υψηλό βιοτικό της επίπεδο και την αποξένωσή της – που δημιουργεί κλειστές παρέες προς αναζήτηση ταυτότητας και σκοπού, οι οποίες σε κάποια στιγμή αποφασίζουν να αντιγυρίσουν στην κοινωνία τη δυστυχία που εισέπραξαν.

Στην Ελλάδα δε χρειαζόμαστε καμιά αλ Κάιντα, έχουμε τη δική μας εκδοχή τρομοκρατίας: το καλοκαίρι του 2002 συνελήφθησαν τα μέλη της 17Ν (κάποια από αυτά, τουλάχιστον) και τέλειωσε η αιματηρή τους δράση, σε μια υπόθεση με πολλά κενά που ίσως να μη συμπληρωθούν ποτέ – οι τρομοκράτες υποτίθεται ότι έκλεβαν δυναμίτη από νταμάρια να φτιάξουν τις βόμβες τους, εκπαιδεύτηκαν μόνοι τους στα όπλα σε ερημικές τοποθεσίες της Αττικής, δε βρέθηκαν ποτέ τα μεγάλα ποσά που αποκόμισαν από ληστείες τραπεζών, το κουβάρι άρχισε να ξετιλύγεται με τον πυροκροτητή που έσκασε στα χέρια του Σάββα Ξηρού (δηλαδή, ένας έμπειρος βομβιστής μετέφερε τον πυροκροτητή οπλισμένο ή δεν ήξερε πώς να τον τοποθετήσει σε μια βόμβα;). Ποιοι ήταν τελικά αυτοί οι τρομοκράτες–φαντάσματα που σκότωσαν 23 ανθρώπους σε 27 χρόνια; Απλοί άνθρωποι, καλλιεργημένοι, αξιοσέβαστοι επαγγελματίες πολλοί από αυτούς, οικογενειάρχες πολλοί από αυτούς, προερχόμενοι από τη θάλασσα της μεσαίας τάξης, με ενδιαφέροντα και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, ακόμα και με φιλανθρωπικό έργο, σεμνοί, τρομοκράτες της διπλανής πόρτας.

Όμως τι ήταν αυτό που ώθησε μεταφραστές, διαφημιστές, μηχανικούς, μεσίτες, οικοδόμους, μελισσουργούς, δασκάλους, αγιογράφους, μουσικούς κ.λπ. να αναλάβουν τέτοια δολοφονική δράση; Δύσκολη ερώτηση. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αρχίσουμε αποκλείοντας ορισμένες πιθανές απαντήσεις. Η φτώχεια και η ανεργία δε φαίνονται πουθενά στις απολογίες τους να υπήρξαν παράγοντες τρομοκρατίας. Ο αντιδικτατορικός αγώνας δείχνει να έπαιξε έναν ρόλο στους πρεσβύτερους (Γιωτόπουλος, Ψαραδέλλης), όμως ούτε καν στην περίπτωση του Κουφοντίνα – ο οποίος έζησε τη χούντα πιτσιρικάς – δεν υπήρξε παράγοντας τρομοκρατίας, πόσο μάλλον στα νεότερα μέλη. Η ιδεολογική συγκρότησή τους ήταν... φαιδρή! Ακόμα ηχούν στο μυαλό μου τα λόγια του Βασίλη Ξηρού, «οι φραγκάτοι μάς πίνουν το αίμα, οι Αμερικάνοι καταστρέφουν τον κόσμο». Μήπως η ψυχασθένεια; Σε καμία περίπτωση – ίσως μόνο για τον Τέλιο μπορεί να το πει κανείς, αλλά και πάλι «ψυχασθένεια» είναι βαριά λέξη, μάλλον «αστάθεια» ή «αγοραφοβία» ίσως. Μήπως κατά βάση ήταν πληρωμένοι πράκτορες που εκτελούσαν συμβόλαια θανάτου και λήστευαν τράπεζες καμουφλάροντας τις πράξεις τους με πολιτικό μανδύα; Αυτό δεν μπορεί ν’ αποκλειστεί για τα παλαιότερα μέλη (Κουφοντίνας, Γιωτόπουλος). Όμως δε φαίνεται να ισχύει τίποτα τέτοιο για τους νεότερους, που στρατολογήθηκαν, εκτόξευσαν ρουκέτες, συμμετείχαν σε ληστείες, δολοφονίες κ.λπ. χωρίς να λάβουν παρά μόνο ελάχιστα χρήματα οι ίδιοι – και χωρίς να ξέρουν ουσιαστικά το λόγο της δράσης τους! Ο Κουφοντίνας τους ανακοίνωνε μια μέρα ότι θα χτυπήσουν τον Περατικό επειδή απέλυσε κόσμο κι άφησε τόσες οικογένειες στο δρόμο, κι αυτό δείχνει να τους αρκούσε. Οπότε...;

Υπάρχει ένα στοιχείο που φαίνεται κοινό, τόσο στην περίπτωση της αλ Κάιντα όσο και της 17Ν: οι παρέες. Νέοι άνθρωποι που βρίσκονται κάποια στιγμή σε μια κλειστή παρέα κι αποφασίζουν να την κάνουν επίκεντρο της ζωής τους. Όσο διαφαίνεται μέσα από τις καταθέσεις τους, η 17Ν λειτούργησε ως ένας παρεΐστικος θύλακας, ένα καταφύγιο, με το δικό του λεξιλόγιο, τους δικούς του σκοπούς, τη δική του νοηματοδότηση – όλη αυτήν τη «μικροκουλτούρα» που λέει κι ο Sageman. Σε ουζερί και καφετέριες έγιναν στρατολογήσεις, συζητήθηκαν δολοφονίες, επιθέσεις και χτυπήματα. Σε ζαχαροπλαστεία και κάμπινγκ στηλιτεύθηκαν οι φραγκάτοι, οι Αμερικάνοι, οι εξουσιαστικές δομές κ.λπ. ως υπαίτιοι του κακού. Μέσ’ στην υπόγεια την ταβέρνα, μέσ’ σε καπνούς και σε βρισιές (δείχνει να) έγιναν οι μαζώξεις της 17Ν, από ανθρώπους σαν εσένα κι εμένα. Δικαιούμαστε να υποθέσουμε ότι η 17Ν (ή έστω τα νεότερα μέλη της) υπήρξε μια παρέα που πήρε τον εαυτό της πολύ στα σοβαρά; Ένα σύνολο αποξενωμένων ανθρώπων, που αντιγύρισαν στην Ελλάδα κάτι από το δηλητήριο που τους είχε κεράσει; Δεν ξέρω, πολύ πιθανό και να δικαιούμαστε, εσύ τι λες;

Επειδή όμως η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, μετά τη 17Ν ανέλαβε τη σκυτάλη της τρομοκρατίας η Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς (τι κακόγουστη ονομασία! Σαν τίτλος ελληνικού ρομάντζου από τις εκδόσεις Λιβάνη, «Εκατόμβη Μεθυσμένων Αστεριών στη Χαραυγή του Έρωτα», το νέο μυθιστόρημα της Κάλης Καρατζά, κάτι τέτοιο). Είδα, μέσω Buzz, αυτό το άρθρο του Βήματος με τις καταθέσεις των γονιών των υπόπτων. Εδώ οφείλουμε να κρατήσουμε επιφυλάξεις, δεν έχει αποδειχθεί ότι οι συλληφθέντες ήταν πράγματι αυτοί που έβαλαν τις βόμβες και τους εμπρηστικούς μηχανισμούς που αποδίδονται στην οργάνωση. Υπό αυτήν την προϋπόθεση και όσο μπορεί να σκιαγραφηθεί κάτι, φαίνεται ότι δεν διαψεύδεται το μοντέλο: γόνος μεσαίας τάξης – εξωτερικά δεν του λείπει τίποτα σημαντικό – αισθάνεται τη ζωή του άδεια – συγχρωτίζεται στην κατάλληλη παρέα – αναλαμβάνει δράση κατά της κοινωνίας στη βάση ενός ακραίου σεναρίου. Μέχρι εδώ και με πολλές επιφυλάξεις, δε μας παίρνει προς το παρόν να πούμε περισσότερα.

Οπότε;

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τη Δύση, το φάντασμα της τρομοκρατίας. Κατηγορήθηκαν γι’ αυτό διάφορες ακραίες ιδεολογίες, θρησκευτικές και πολιτικές, όμως ψυχανεμίζομαι, μαζί με τον Marc Sageman, ότι έχουμε πάρει λάθος δρόμο στις ερμηνείες μας. Το πρόβλημα δεν είναι ακριβώς ο ισλαμικός φονταμενταλισμός ούτε ο μαχητικός αριστερισμός. Ακραίες ιδεολογίες υπάρχουν παντού – αν θεωρείτε, λόγου χάρη, ότι ο Βουδισμός, αυτή η εκλεπτυσμένη θρησκεία της εσωτερικής και εξωτερικής ειρήνης, δεν είναι δυνατόν να έχει επιθετικές συνιστώσες, τότε δεν έχετε ακούσει για τον Βουδισμό Νιχιρέν στην Ιαπωνία ούτε για το ρεύμα Χόα Χάο στο Βιετνάμ. Αλλά και για να πάμε στον τόσο αγαπημένο στη Δύση θιβετιανικό Βουδισμό, δεν έχετε ακούσει για τους περίεργους τύπους της παράδοσης Σουγκντέν και την ΝΚΤ. Επίσης, αν θεωρείτε ότι ο Βουδισμός δεν έχει υπάρξει ποτέ ιμπεριαλιστικός και σταυροφορικός, δεν έχει βάψει ποτέ τα χέρια του στο αίμα, τότε δεν έχετε διαβάσει την ιστορία της Βιρμανίας. Μια χαρά μπορεί κι ο Βουδισμός να γίνει το ιδεολογικό οπλοστάσιο εθνικιστών ή να δώσει υλικό για μανιφέστα τρομοκρατών, όπως μπορεί και ο Χριστιανισμός και η οικολογία κ.λπ.

Δεν υπάρχουν αρχετυπικές ιδεολογίες, απομονωμένες σε κάποιο καθαγιασμένο ύψος, αλλά συγκεκριμένοι άνθρωποι μέσα σε υπαρκτές καταστάσεις, που υιοθετούν ορισμένες ιδεολογίες ανάλογα με τις ανάγκες τους, τις προσαρμόζουν, τις παραλλάσσουν, τις μεταλλάσσουν, ενίοτε τους αλλάσσουν και τα φώτα. Οι ιδέες είναι οι φορείς τους. Και το θέμα δεν είναι η ιδεολογική ακρότητα, αλλά το γόνιμο έδαφος που καλοδέχεται τον σπόρο της. Ορισμένοι άνθρωποι ξαφνικά αρχίζουν να βρίσκουν ελκυστική την εξάγνιση του κόσμου από τα μιάσματα. Η ιδεολογία έρχεται σε δεύτερο χρόνο, να δώσει το σενάριο στις αμοντάριστες σκηνές των εσωτερικών παρορμήσεων.

Δεν πολυσυμπαθώ τον Τζίμη Πανούση, όμως εδώ μου έρχεται στο μυαλό ένας στίχος του: μικροαστοί, θα σας φάνε τα παιδιά σας. Και μαζί με σας θα φάνε και τον επιβάτη στο μετρό της Μαδρίτης, στο λεωφορείο του Λονδίνου, τον τουρίστα στο Μπαλί, τον Θάνο Αξαρλιάν, τον Νατζαφί που ψάχνει στα σκουπίδια, τον τυχαίο περαστικό, όποιον πάρει ο χάρος. Κάτι δεν πάει καθόλου καλά στο δυτικό Κοινωνικό Συμβόλαιο, οι συνταγές που παρέχει – να κάνεις μια καλή δουλειά, να βρεις ένα καλό κορίτσι, είναι ωραίο να έχεις το δικό σου σπίτι, να μάθεις πιάνο, να κάνεις οικογένεια, να εξασφαλίσεις τη σύνταξή σου κ.λπ. – οδηγούνε πολλούς ανθρώπους σε υπαρξιακό αδιέξοδο. Κάποιοι λίγοι από αυτούς, έχουν επιπλέον και ακαθόριστες καταστρεπτικές παρορμήσεις. Άμα πέσουν στην κατάλληλη παρέα, οι παρορμήσεις αυτές αλληλοενισχύονται, μέχρι να γίνουν πράξη.

Τελικά, οι λέξεις δε βοηθάνε, το «τρομοκρατία» είναι λίγο σαν το «Τζακ ο Αντεροβγάλτης»: ένα αμήχανο όνομα που δίνουμε σ’ ένα φαινόμενο, το οποίο ξεπερνάει την κατανόησή μας, απλώς και μόνο για να το αποκαλούμε κάπως, να του βάλουμε έναν τίτλο. Μήπως η 17Ν, η αλ Κάιντα, οι Πυρήνες κ.λπ. είναι σαν την όξινη βροχή, ένα τοξικό παραπροϊόν του σύγχρονου τρόπου ζωής; Που δημιουργείται από την αδυναμία της Δύσης να προσφέρει νόημα και αίσθηση ταυτότητας;

17 σχόλια:

  1. Ηλία, κατ' αρχήν για το Σάββα Ξηρό και τον πυροκροτητή του, το ξυράφι του Όκκαμ μας λέει οτι η ανθρώπινη βλακεία αρκεί ως εξήγηση, άρα η συνωμοσία περιττεύει (αν και βέβαια στην συγκεκριμμένη περίπτωση όντως έχουμε να κάνουμε με συνωμοτική οργάνωση, στην κυριολεξία).

    Για τους Πυρήνες επίσης, ξέρουμε οτι κάποιοι από τους κατηγορούμενους είναι όντως μέλη τους, επειδή το δήλωσαν οι ίδιοι και οι σύντροφοί τους που είναι ακόμη έξω. Δε θυμάμαι τα ονόματά τους και με τόσες συλλήψεις που έχουνε γίνει τελευταία, έχω μπερδευτεί λίγο. Σίγουρα κάποιοι δικάζονται μόνο για τις ιδέες τους, πράγμα απαράδεκτο.

    Όσο για τα γιατί και πως, όπως λες κι εσύ οι περισσότεροι από αυτούς τους τρομοκράτες φαίνεται να έχουνε μόνο επιφανειακή σχέση με τις ιδεολογίες που ασπάζονται, είτε μεταφυσικές είτε πολιτικές. Εγώ πάντως, στις δράσεις και τις προκηρύξεις των δικών μας ομάδων βλέπω πιο πολύ την επιρροή από τις ταινίες του Χόλυγουντ, τα κόμιξ με σούπερ ήρωες και τα παρακλάδια της ροκ μουσικής, παρά, πχ τον Τρότσκυ ή τον Μαρξ ή όποιον τέλος πάντων. Έχω την εντύπωση οτι όλη αυτή η επανάσταση χωρίς αιτία, σε συνδυασμό με το πρότυπο του μασκοφόρου εκδικητή που κατραπακιάζει τους κακούς, ή τους ανατινάζει (ανάλογα το μέσο), είναι η άμεση πηγή του συναισθήματος που κινεί τους επαναστάτες μας. Αυτή είναι η φωτιά που καίει στα σωθικά τους κι αυτά είναι τα όνειρά τους, η περιπέτεια κι η αναμέτρηση με τους ηλίθιους και γελοίους κακούς. Όχι η φτώχεια κι η ανέχεια που μαστίζει τα 2/3 του πλανήτη, ούτε η κοινωνική αδικία που κυριαρχεί σε πλανητικό επίπεδο.

    Σου θυμίζω για παράδειγμα το V for Vendetta, αλλά τί να σου πρωτοθυμίσω. Τελευταία έχουνε γίνει όλοι επαναστάτες, όλοι αναρχικοί.

    Πικραίνομαι γιατί ζούμε όντως στον καιρό μιας επανάστασης, που όπως συνήθως θα γίνει όχημα για τις ηλίθιες, αυτοκαταστροφικές ιδέες μιας κοινωνίας κακομαθημένης και εγωκεντρικής. Λέω για την επανάσταση της πληροφορίας. Δυστυχώς, garbage in- garbage out και η πληροφορία που κυκλοφορεί τώρα στο (ουσιαστικά) επαναστατικό μας διαδίκτυο είναι 80% σκουπίδια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το θέμα του πυροκροτητή/βόμβας, ό,τι ήταν τέλος πάντων, είχε συζητηθεί και τότε, θυμάμαι. Ο Ξηρός κι ο Κουφοντίνας είχαν σκοπό να βάλουν δύο βόμβες στα εκδοτήρια της αγουδημοεταιρείας, μια μικρή βόμβα-δόλωμα, μόνο για να κάνει φασαρία και να τραβήξει τους άντρες του Λιμενικού, και μια πολύ ισχυρότερη που θα ανατιναζόταν αργότερα για να φάει κόσμο. Αυτή εξουδετερώθηκε από τους πυροτεχνουργούς λίγα λεπτά πριν την έκρηξη.

    Στην αρχή, οι εφημερίδες γράφαν ότι αυτό που τραυμάτισε τον Σάββα ήταν βόμβα, προφανώς η στρακαστρούκα που είχε σκοπό απλώς να κάνει θόρυβο. Μετά λέγαν ότι μάλλον ήταν ο πυροκροτητής, γιατί η βόμβα θα τον είχε κάνει κομματάκια. Δε θυμάμαι όμως πουθενά να αναφέρεται εξουδετέρωση της μικρής βόμβας (εκτός αν ειπώθηκε κάπου και το έχασα μέσα στη θύελλα των πληροφοριών εκείνες τις μέρες). Οπότε, αν είχε σκάσει ο πυροκροτητής, τότε τι απέγινε η βόμβα-δόλωμα;

    Γενικώς και καθότι οι πληροφορίες που δημοσιεύονταν τότε ήταν λιγότερο ή περισσότερο ελεγχόμενες διαρροές της αστυνομίας, μου έκανε εντύπωση ένα σχήμα που συνειδητοποίησα αργότερα: στην αρχή, ήταν σχετικά λίγες οι πληροφορίες και πολλά τα ερωτηματικά. Τα επεσήμαιναν κι οι δημοσιογράφοι. Στην πορεία, οι πληροφορίες πλήθαιναν. Σε κάποια στιγμή, λες και πάρθηκε μια καθολική συμφωνία να εξαφανιστούν τα ερωτηματικά και οι επισημάνσεις, πλην ελαχίστων. Κυριάρχησε ξαφνικά μια ερμηνεία για την 17Ν και τη δράση της, χωρίς ανησυχητικές αμφισβητήσεις. Ούτε κι εγώ γουστάρω τη συνωμοσιολογία, όμως θέλω εδώ να διατηρώ κάποιες αμφιβολίες.

    Επανέρχομαι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Επανήρθα!

    Ως προς τους Πυρήνες, είμαι κι εγώ μπερδεμένος, δεν την παρακολουθώ κιόλας την υπόθεση. Περισσότερο η αφορμή ήταν για τον συγκεκριμένο προβληματισμό.

    Τώρα... Φαίνεται ότι η νέα τρομοκρατία λειτουργεί με αφελέστατο ιδεολογικό υπόβαθρο, απλώς με μια απλοϊκή λογική πόλωσης, καλοί εναντίον κακών. Αυτό με κάνει να αναρωτιέμαι αν η ιδεολογία (που ο Θεος να την κάνει τέτοια) είναι η πραγματική αιτία της δράσης ή μήπως η υποσυνείδητη πρόφασή της;

    Τα τρία prequels του Star Wars ήταν, ουσιαστικά, μια σειρά οπτικών εφέ που απλώς χρειάζονταν κι ένα άθλιο σενάριο για ν' αποκτήσουν λόγο ύπαρξης. Ο George Lucas πρώτα σχεδίασε τις μονομαχίες με τα φωτόσπαθα και μετά έψαξε να βρει μια πλοκή να τις ενσωματώσει. Έναν τέτοιο ρόλο λοιπόν πιστεύω ότι παίζει και η ιδεολογία σε οργανώσεις όπως η 17Ν, η αλ Κάιντα κ.λπ. Η αφορμή για τη βίαιη δράση τους, όχι η πραγματική της αιτία. Ο πυροκροτητής της βόμβας, όχι η ίδια η βόμβα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Τόχω ξαναπεί; άσε για λίγο τον Φίλιπ Ντικ και ρίξε μια ματιά στον Τζων Λε Καρέ -ένα απ' τα καλύτερα, "Ο εντιμότατος μαθητής", έχει και Ταϊλάνδη.

    (Μόνον εγώ βλέπω καταστασιακούς στη νέα ελλαδική τρομοκρατία;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ποια είναι αυτή η "Δύση" που χρησιμοποιείται ως υποκείμενο; Ποια η "υποχρέωσή" της να νοηματοδοτήσει την ζωή του οποιουδήποτε, και ποιο το μέτρο της "αποτυχίας" της; Ποιον να στείλουμε στα ριζοχώραφα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αν καταλαβαίνω καλά αυτό που εννοείς, κ. Δύτη, είναι ότι η νέα τρομοκρατία δεν εκτελεί μια βίαιη πράξη στα πλαίσια ενός πολιτικού ή θρησκευτικού στόχου, αλλά η ίδια η πράξη είναι ο στόχος της (εντάξει, κατόπιν έρχεται μια κουτσουρεμένη ιδεολογία να καλύψει όπως-όπως το κενό). Αν εννοείς αυτό, τότε συμφωνώ απόλυτα.

    Σπύρο, στα ρυζοχώραφα δε θα στείλουμε κανέναν γιατί το να λέμε, «ποιος φταίει για την τρομοκρατία», είναι λίγο σαν να λέμε, «ποιος φταίει για το άγχος ή για το σύνδρομο του μετακαρπιαίου σωλήνα». Μία τοξική, αυτοκαταστροφική παρενέργεια του σύγχρονου τρόπου ζωής, τουλάχιστον έτσι το βλέπω εγώ. Κι ο Sageman επίσης: «Such terrorism, it seems, is less a consequence of far-away fanaticism infiltrating the West, but rather suggests a failure on the part of mainstream institutions in the West to cohere society or to provide individuals with any meaningful sense of identity» (από το άρθρο στο Spiked, το link στο κείμενο).

    Τώρα, όσο για το ποια είναι η «Δύση» σ’ αυτό το context… Εκ των πραγμάτων, αυτή που αντιμετωπίζει τέτοια φαινόμενα, τα οποία συνηθίζουμε να ονομάζουμε τρομοκρατικά. Η εξαφάνισή τους, όχι με κατασταλτικά μέτρα αλλά με έναν ηθικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, είναι και το μέτρο επιτυχίας.

    Θυμάσαι κι αυτές τις επισημάνσεις του Έρμιππου για τη μεταπολεμική γενιά; «Η ζωή τους είχε σε κάθε στιγμή μια σταθερή νοηματοδότηση, που άφηνε ορθάνοικτο ένα μεγάλο παράθυρο αισιοδοξίας, ελπίδας και προοπτικής. Υπό την έννοια αυτή είχαν τα πάντα χωρίς να έχουν τίποτε». Πολύ συγγενικό μ’ αυτό που λέω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ηλία, εννοώ και κάτι τέτοιο, προσπάθησα να απαντήσω και στη stassa για τα περί ιδεολογίας. Μου φαίνεται ότι το λεξιλόγιο και η συλλογιστική όσων προκηρύξεων διάβασα εδώ και δυο χρόνια προέρχονται από τα κείμενα των καταστασιακών, γιαυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Τι είναι οι καταστασιακοί;
    Βιβλία πάντως δεν μπορώ να διαβάσω, ο εγκέφαλός μου είναι σε ύφεση αυτόν τον καιρό, περιμένω πρώτα να ξαναπάρει τροχιά ανάπτυξης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ναι μωρέ, συγνώμη, επειδή τους διάβασα με το κουτάλι νομίζω ότι τους ξέρουν οι πάντες. Το συνηθίζω όπως ξέρεις. :(

    http://en.wikipedia.org/wiki/Situationist_International

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αν σκεπτόμαστε τη ζωή με όρους παρελθόντος, δεν τη σκεπτόμαστε και με όρους αιωνιότητας;

    «Ναι. Δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε τίποτα, επειδή η αλήθεια είναι δεδομένη. Στην πραγματικότητα εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε ερμηνεία, επειδή έχουμε απόλυτες δεδομένες αλήθειες. Για να πάμε σε ερμηνεία, πρέπει κάτι τι να μην επαρκεί όπως μας παρουσιάζεται και να οφείλουμε να το καταλάβουμε, δηλαδή να το φέρουμε στο τώρα μας. Αυτός ο δρόμος μάς επιτρέπει να διαχειριστούμε το παρελθόν χωρίς να το σκοτώσουμε. Η ερμηνεία μπορεί να διαμορφώσει συνέχειες και διάρκειες χωρίς να αρνείται τη δημιουργία, ενώ οι απόλυτες αλήθειες, ως αναγωγές στο παρελθόν, είναι η απόλυτη άρνηση της δημιουργίας. Γι' αυτό στην Ελλάδα δεν έχουμε και καινοτομία. Είμαστε οι τελευταίοι στην Ευρώπη. Μισούμε την καινοτομία, μισούμε την επιχειρηματικότητα, μισούμε την πρωτοβουλία. Η λογική επιτρέπει την κίνηση ως διάρκεια, χωρίς να αρνείται την αιωνιότητα. Την κατανοεί όμως σαν δημιουργική έκρηξη. Ολα τα μεγάλα έργα τέχνης είναι από τη μία η σύλληψη ενός προβλήματος κι από την άλλη το ξεχείλισμα ενός αισθήματος, το οποίο γίνεται δύναμη ζωής αντί να χάνεται στον αέρα. Η Ευρώπη έκανε πολέμους, έκανε φοβερά και τρομερά πράγματα, όμως η αγωνία στον πολιτισμό της ήταν τούτο: οι σοφοί, οι καλλιτέχνες, οι επιστήμονες έδιναν μορφή στο αίσθημα. Τώρα εμείς, πατώντας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, καλούμαστε να αδράξουμε την ευκαιρία και ή να επιβιώσουμε καταλαβαίνοντας το πρόβλημα ή να τελειώνουμε, να γίνουμε υπανάπτυκτη τριτοκοσμική χώρα. Αν κοιταχτούμε ειλικρινά και βαθιά μέσα μας, υπάρχει περίπτωση να αλλάξουμε -και φυσικά ελπίδα»

    (μετά δίνει δωρεάν συμβουλή στην αντιτρομοκρατική)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Μερικές απλές σκέψεις εξέθεσα, ο δόλιος, και κλήθηκα να αντιμετωπίσω καταστασιακούς + Ράμφο! Πόσα ν’ αντέξει ο άνθρωπος;

    Δυο μέρες παιδεύομαι να τον κατανοήσω και να γράψω μια απάντηση, τον διαβάζω και τον ξαναδιαβάζω, νομίζω ότι συγγενεύει με τον προβληματισμό μου. Χρησιμοποιεί μάλλον μια δική του ορολογία με την οποία δεν είμαι εξοικειωμένος, και δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι τον καταλαβαίνω 100%. Σόρι, δεν έχω και πολύ μυαλό αυτόν τον καιρό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Δύτη, ίσως έχεις δίκιο για το καταστασιακό των τρομοκρατών. Εγώ έκρινα κυρίως με βάση το λόγο τους στις προκυρήξεις τους, που είναι λίγο σαν να τις έχει γράψει ο Lobbo, όλο τσαμπουκά και μαγκιά που μου δίνουν την εντύπωση καλοθρεμένου αστού που προσπαθεί να το παίξει λαϊκός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ουπ, σόρυ, Lobo μ' ένα "μπου", μη μας πούνε και ανορθόγραφες... :ο)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Ηλία, θες να πεις οτι οι Πυρήνες, ΕΑ κλπ, είναι τα prequel της 17Ν; :) Καλή παρομοίωση. Εγώ δεν μπορώ να πω οτι βλέπω διαφορετική ιδεολογία στους Ξηρούς, Κουφοντίνα & Σία απ' ό,τι στους νεότερους. Γενιικά πιστεύω μας έχει φάει το πολύ μπλα μπλα σ' αυτόν τον τόπο και απ' το πολύ μίλα-μίλα φτάνουμε να πιστεύουμε ό,τι κουταμάρα βγαίνει απ' το στόμα μας.

    Πώς εξηγείται ένας νορμάλ άνθρωπος να σκοτώνει άλλους ανθρώπους με τη δικαιολογία οτι είναι σύμβολα του συστήματος, του κεφαλαίου, του ιμπεριαλισμού κλπ; Θέλει πολύ μπλαμπλα για να καταφέρεις να ξεγελάσεις τα μάτια σου και να μη βλέπεις τη στοιχειώδη ανθρωπότητα του όντος που πυροβολείς εξ' επαφής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Τα prequels του Star Wars ουσιαστικά δεν ήταν ταινίες, ήταν οπτικά εφέ με ένα σενάριο της κακιάς ώρας για να τους δώσει λόγο ύπαρξης (να, δες εδώ αυτά που λέει η Λήδα, πέθανα στα γέλια). Δε χρησιμοποίησαν τα εφέ για να πουν μια ιστορία, χρησιμοποίησαν μια ιστορία για να πουν τα εφέ. Αυτά θέλαν να δείξουν, το σενάριο ήταν αναγκαίο κακό για να θεωρηθούν "ταινίες" κι όχι "συρραφή μιας σειράς οπτικών εφέ".

    Στη συγκεκριμένη περίπτωση τώρα, "οπτικά εφέ" σημαίνει συναισθήματα αποξένωσης, δυστυχίας, μίσους (κατά πάντων, όχι κατά συγκεκριμένων), που αλληλοενισχύονται μέσα σε παρέες, ενώ "σενάριο" είναι η όποια παρωδία ιδεολογίας. Πρώτα θες να σκοτώσεις, να ανατινάξεις κ.λπ., και μετά ψάχνεις μια αιτία για να το κάνεις.

    Το ιδιαίτερο εδώ είναι ότι τα συναισθηματικά αυτά οπτικά εφέ, δε δημιουργούνται από τους συνήθεις υπόπτους (φτώχεια, ανεργία, ψυχοπάθεια κ.λπ.), αλλά από τον ίδιο τον δυτικό τρόπο ζωής της μεσαίας τάξης (αδόκιμο, εντάξει, όμως δε βρίσκω προς το παρόν καλύτερο όρο). Γι' αυτό και οι τρομοκράτες που συλλαμβάνονται βγαίνουν άνθρωποι της διπλανής πόρτας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Ένας λόγος που είναι τα παιδιά της διπλανής πόρτας είναι κι οτι είναι δύσκολο να βρεις Έλληνα (δεύτερη γενιά και πάνω) που να μην ανήκει στη μεσαία τάξη. Στατισικά και μόνο δηλαδή, ιδίως εφ' όσον αυτές οι ομάδες δραστηριοποιούνται συνήθως στην Αθήνα και όχι σε κάνα χωριό ας πούμε, ε, δεν περιμένεις να βρεις τίποτα βλαχάκια απ' το Σούβαρδο (το χωριό μου).

    Δεν το βρίσκω αδόκιμο το "δυτικός τρόπος ζωής της μεσαίας τάξης". Είμαστε υπό πολιτισμική κατοχή κι έχουμε χάσει την ψυχή μας- αυτό είναι προφανές. Για μένα τουλάχιστον.

    Ηλία, αυτό δεν αναζητάς κι εσύ στη μακρυνή Ανατολή; Γνήσιους ανθρώπους κι όχι αντίγραφα Χολυγουντιανών χαρακτήρων; Εμένα αυτή την εντύπωση μου είχες δώσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Α ναι, ευχαριστώ για το λινκ, το διάβασα και το απόλαυσα. Αλλά μιλάς με κάποια που θεωρεί την κινηματογραφική μεταφορά του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών αρπαχτή της κακιάς ώρας, όχι τα πρήκουελ του Star Wars.

    Μην πω και για το Star Trek (2009). Σιγά τώρα, δεν περιμένω να δω ΕΦ/Φ σε γεμάτο σινεμά και να το φχαριστηθώ.

    Είδες το Moon; Να το δεις. Πολύ άδειο σινεμά :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αδερφέ, δεν ξέρω τούτο το φεγγάρι
Στης καρδιάς της άδειας τη φυρονεριά
Πούθε τάχει φέρει, πούθε τάχει πάρει
Φωτεινά στην άμμο, χνάρια σαν κεριά.