Ηθικές Κοινότητες

(Η ανάρτηση είναι σχόλιο στη συζήτηση για τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται το ελληνικό κράτος και το πολιτικό κόστος που επιφέρουν αυτές).

Λοιπόν, πιστεύω ότι αυτή η κουβέντα των μεταρρυθμίσεων τίθεται εξαρχής σε ΠΟΛΥ λάθος βάση. Οι αρθρογράφοι τις αντιμετωπίζουν είτε λογιστικά-οικονομοτεχνικά («από πού θα κόψουμε για να μαζέψουμε άλλα Χ δισ.») είτε στεγνά πολιτικά («οι προεκλογικές υποσχέσεις, το πολιτικό κόστος, η πίεση των συντεχνιών κ.λπ.»). Όμως μια χώρα είναι πρώτα και καλύτερα ηθική κοινότητα και κατόπιν, σε δεύτερο χρόνο, οικονομική ή πολιτική κοινότητα. Τα Χ οικονομικά μέτρα, οι Ψ πολιτικές κινήσεις νοηματοδοτούνται από το ηθικό πλαίσιο εντός του οποίου τίθενται. Δεν είναι από μόνα τους «φοροεισπρακτικά», «σκληρά», «αντιδημοφιλή» κ.λπ., έχει να κάνει με το κοινό αίσθημα δικαίου.

Ας δώσω όμως ένα παράδειγμα: το νομοσχέδιο Γιαννίτση για το ασφαλιστικό. Είναι το κυριότερο επιχείρημα που προβάλλεται για να υποστηρίξει την άποψη ότι ο κόσμος κοιτάει την πάρτη του, θέλει μεν μεταρρυθμίσεις αρκεί όμως να πληρώσει κάποιος άλλος, ο Γιαννίτσης ήθελε να εξυγιάνει το ασφαλιστικό αλλά ο κόσμος αγανάκτησε κ.λπ. κ.λπ.

Λοιπόν, ο κόσμος αγανάκτησε και καλά έκανε. Το νομοσχέδιο Γιαννίτση ήταν ένα δορυφορικό συμβάν στην μεγάλη τότε λαίλαπα του ΧΑΑ. Θυμίζω το ευρύτερο πλαίσιο της εποχής: το νομοσχέδιο εμφανίστηκε τον Απρίλιο του 2001. Έναν χρόνο πριν, το ΠΑΣΟΚ κέρδισε οριακά τις εκλογές με ρητή δέσμευση: «Ο κόσμος δεν θα χάσει από το ΧΑΑ» – όπως θυμόμαστε, ο γενικός δείκτης είχε αρχίσει να πέφτει από τον Σεπτέμβρη του 1999, και το «κόμμα του χρηματιστηρίου» μετατράπηκε σε κόμμα εγκλωβισμένων. Δεν ξέρω αν θυμόμαστε την τεράστια καμπάνια που έκαναν οι εκσυγχρονιστές, ήδη από το 1998, για να σπρώξουν τον κόσμο στο ΧΑΑ.

Από τον Μάρτιο του 1998 ήταν που το Χρηματιστήριο είχε αρχίσει να καλπάζει, τότε που ο Σημίτης υποτίμησε τη δραχμή κατά 14% προκειμένου η χώρα να ενταχθεί στον προθάλαμο του ευρώ. Πάρα πολλοί νόμισαν τότε ότι μπήκαν στον κόσμο του επενδυτή μόνο και μόνο επειδή διάβασαν τον Κόσμο του Επενδυτή, από την άλλη όμως ο Παπαντωνίου, ο Σημίτης, ο Λαλιώτης κι άλλοι εκσυγχρονιστές παρότρυναν συνεχώς: «Η υγιής πορεία της οικονομίας επέτρεψε στο Χρηματιστήριο να αποκτήσει τη θέση που έχει και σε άλλες προηγμένες χώρες» ή «το ΠΑΣΟΚ ήταν και είναι και θα είναι η εγγύηση για τα κεκτημένα και για τις προσδοκίες» και πολλά πολλά άλλα (π.χ. εδώ). Συνέχισαν να παροτρύνουν τον κόσμο ακόμα και το φθινόπωρο του 1999, που ο γενικός δείκτης έπεφτε. Σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, οι πασόκοι προσπαθούσαν μάταια να δώσουν βιάγκρα στον γενικό δείκτη τοποθετώντας στο ΧΑΑ τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων και των κρατικών τραπεζών, οδηγώντας σε απώλεια περίπου 500 δισ. (δραχμών) μέσα σε 12 μήνες. Και φυσικά διαβεβαίωναν συνεχώς ότι ο κόσμος δεν θα χάσει από το ΧΑΑ.  

(φώτο από http://carnagio.wordpress.com)

Ο κόσμος τελικά έχασε άγρια από το ΧΑΑ. Όπως και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ο Γιαννίτσης δεν ήταν άσχετος με το έγκλημα, ήταν οικονομικός σύμβουλος του Σημίτη μέχρι το 2000 και κατόπιν Υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης. Και τον Απρίλιο του 2001, όχι μόνο δεν τήρησε την προεκλογική του υπόσχεση, αλλά βάφτισε «εξυγίανση του ασφαλιστικού» την απόπειρα να φορτώσει στον κόσμο τα δικά του ψηφοθηρικά τερτίπια με τα λεφτά των ταμείων. Ακόμα και σήμερα δεν έχει ξεκαθαριστεί εντελώς τι ρόλο έπαιξαν οι εκσυγχρονιστές στο σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου. Είτε ήταν μια δική τους κομπίνα (η χειρότερη περίπτωση) είτε πιαστήκαν κι αυτοί στον ύπνο (η καλύτερη) είτε, το πιο πιθανό, κάτι ενδιάμεσο. Πάντως, από τη στιγμή που επί δύο χρόνια προέτρεπαν τον κόσμο να μπει στο «κόμμα του χρηματιστηρίου», από τη στιγμή που υποσχέθηκαν ότι «ο κόσμος δεν θα χάσει από το ΧΑΑ» και μετά τα κάναν γαργάρα («ας πρόσεχαν», δήλωσε τελικά ο Σημίτης για τους εγκλωβισμένους το καλοκαίρι του 2001)... τότε δεν υπήρχε περίπτωση να περάσει η «εξυγίανση του ασφαλιστικού». Πληγώθηκε ένα αίσθημα δικαίου, «μας κοροϊδεύετε». Όσο κι αν έφταιγε πρώτα απ’ όλα η αφέλεια όλων αυτών που την είδαν επενδυτές, για το νομοσχέδιο Γιαννίτση έκαναν καλά που αγανάκτησαν, εγώ τους δίνω δίκιο.

Κι ας έρθουμε λίγο στα τωρινά. Η κυβέρνηση υποτίθεται ότι διαπραγματεύεται με την τρόικα για μέτρα λιτότητας («τα τελευταία») ύψους 11,5 δισ. / 11,9 δισ. / 13,5 δισ. / 9 δισ. ή κάτι τέτοιο, με πρόσθετες περικοπές και χαράτσια. Πιστεύω ότι θα εισπράξει ένα τσουνάμι από ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ σε όλα τα μέτωπα. Θα βαρεθούμε να διαβάζουμε τους ερχόμενους μήνες ειδήσεις του στιλ: «Το υπουργείο υπολόγιζε να εισπράξει 700 εκ. από το τάδε μέτρο, τελικά εισέπραξε 4 εικοσάλεπτα κι 7 κουτάκια αναψυκτικών για την ανακύκλωση». Μετά όμως από το έπος της λίστας Λαγκάρντ, από την προκλητική είδηση για τους Μεϊμαράκη, Λιάπη, Βουλγαράκη, μετά την κόρη Πολύδωρα και τους συγγενείς του Τραγάκη κ.λπ., δεν υπάρχει περίπτωση να πάρει άλλα λεφτά η κυβέρνηση. «Μας κοροϊδεύετε». Θα πέφτουν συνέχεια έξω οι προγραμματισμοί κι ο Στουρνάρας θα γίνει υπερτασικός.

Γι’ αυτό πιστεύω ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία λύση στο πρόβλημα της Ελλάδας μ’ αυτούς τους πολιτικούς και μ’ αυτήν την κυβέρνηση. Όσο πιο γρήγορα πέσει, τόσο το καλύτερο. Οι χώρες είναι πρώτα απ’ όλα ηθικές κοινότητες. Τα μέτρα και οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι πλατωνικές ιδέες, πορίσματα κάποιων τεχνικών μοντέλων που πέφτουν από τον ουρανό• είναι συγκεκριμένες πολιτικές πράξεις που υλοποιούνται από συγκεκριμένα πρόσωπα με κάποιο ηθικό βάρος στην κοινότητα, πρέπει να τα δεις μέσα στα συμφραζόμενά τους. Το Χ μέτρο μπορεί να είναι τέλειο και δίκαιο έτσι, υπεριστορικά, πλατωνικά• η υλοποίησή του όμως από τον Ψ υπουργό μπορεί να είναι σκάνδαλο και αγανάκτηση. Ο κόσμος είναι ικανός να κάνει πολλά και θαυμαστά και αυτοθυσιαστικά, αρκεί όμως να νιώθει μέλος μιας ηθικής κοινότητας. Το ’40 πάρα πολύς κόσμος έτρεξε αυθόρμητα στα βουνά της Αλβανίας και ρισκάρισε ακόμα και τη ζωή του για τη χώρα• ένιωθε όμως ότι παλεύει για έναν δίκαιο σκοπό. Τώρα δεν το νιώθει. Όχι με αυτούς τους μισητούς πολιτικούς και με αυτήν την απαξιούμενη κυβέρνηση. Όσο πιο γρήγορα πέσει, τόσο το καλύτερο.

Τον έχουν κοροϊδέψει πολύ τον κόσμο.

ΥΓ: Διαβάστε όμως και τα φευγάτα που γράφω, μη διαβάζετε μόνο τα πολιτικά