Το Ψάρι Βρωμάει Από Την Ουρά;

Ο Μάνος Ματσαγγάνης έγραψε ένα άρθρο στην AthensVoice, Μια Θαυμάσια Κρίση, όπου, ξέχωρα από το κύριο σημείο του, κηρύττει παρενθετικά και το παρακάτω:

Αντίθετα, ο «απλός λαός» δεν φταίει ποτέ. Ακόμη και όταν ξεχνάει να πληρώσει φόρους, όταν χτίζει εξοχικά στα καμένα, όταν πιέζει για μια θέση στο Δημόσιο «για το παιδί» ή όταν δωροδοκεί για μια χαριστική σύμβαση. Ούτε φταίει όταν έδινε την ψήφο του σε όσους πολιτικούς του εξασφάλιζαν την ατιμωρησία, ενώ αντίθετα τιμωρούσε συστηματικά όσους πρότειναν μεταρρυθμίσεις που θα του χάλαγαν τη βολή 


Σχολιάζω λοιπόν μόνο το συγκεκριμένο χωρίο από το κείμενο του Ματσαγγάνη (ο οποίος πάντως επιμένει να μου είναι συμπαθής) και ρωτάω: από πού προκύπτει αυτή η ερμηνεία της λαϊκής ηθικής αυτουργίας; Το μόνο που έχω διαβάσει εδώ είναι προσωπικές εντυπώσεις, ανεκδοτολογία κι αοριστίες. «Έχω δει...», «ξέρω κάποιους που...», φταίει ο κόσμος που δεν κόβει αποδείξεις, δεν πληρώνει εισιτήριο, φόρους, διόδια, δωροδοκεί τους πολιτικούς κ.λπ. Υπάρχει τίποτα άλλο;

Ως προς την αξία τέτοιων αοριστιών, να θυμίσω ότι από την αρχή της κρίσης φοριόνταν πολύ και οι «τεμπέληδες Έλληνες». Αυτοί υπήρξαν της μόδας μέχρι κάπου μέσα στο 2011, όμως σιγά-σιγά άρχισαν να ξεθυμαίνουν κυρίως λόγω της έρευνας του ΟΟΣΑ που βάζει την Ελλάδα στο παγκόσμιο βάθρο ως προς τις εργατοώρες δουλειάς. Έχω πάψει να τους ακούω εδώ και πολλούς μήνες (νομίζω ότι το δεύτερο μνημόνιο νομιμοποιήθηκε ηθικά μόνο με τους «διεφθαρμένους», όχι με τους «τεμπέληδες» Έλληνες), και σήμερα είναι ξεκάθαρο ότι επρόκειτο για ένα ακόμα στερεότυπο. Που πάντως συνεχίζει να επιζεί στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Όμως πώς να κατηγορήσεις τον κόσμο, τη στιγμή που επί δύο χρόνια η στρατηγική του ΓΑΠ για την αντιμετώπιση της κρίσης ήταν να γυρνάει την υφήλιο και να λέει σ’ όποιον συναντούσε: «τι διεφθαρμένη χώρα που έχω, δεν μου αξίζουν τέτοιοι ανεπρόκοποι, ρουσφετολάγνοι, καλοπερασάκηδες, κοντόφθαλμοι βαλκάνιοι».

Όμως ας ξαναγυρίσουμε στην αοριστία της λαϊκής ηθικής αυτουργίας• ότι, υποτίθεται, τέτοια Ελλάδα ήθελαν οι Έλληνες, ρουσφετοκρατική, αναξιοκρατική και διεφθαρμένη, οπότε κι οι πολιτικοί συμμορφώθηκαν με τη λαϊκή βούληση. Έχουμε κάποια αξιόπιστα στοιχεία γι’ αυτό; Διότι υπάρχει και η ερμηνεία της ιεραρχικής ηθικής αυτουργίας: επαρκώς μεγάλη μερίδα του κόσμου ΔΕΝ ήθελε πια την κομματοκρατική Ελλάδα αλλά μια πολύ πιο υγιή χώρα• την παράγγειλε αυτήν την υγιή Ελλάδα, την ζήτησε ενεργά, όμως το πολιτικό προσωπικό άλλαξε την παραγγελία, έκανε πως δεν άκουσε, και θωράκισε τις προνομιακές του θέσεις ώστε να επιδίδεται ατιμώρητα στις ασυδοσίες του. Δηλαδή, ότι έχουμε περίπτωση λαϊκής βούλησης που σκοπίμως δεν υλοποιήθηκε.

Η ερμηνεία έχει τεράστια σημασία, γιατί ο ηθικός αυτουργός είναι κι αυτός που πληρώνει. Μέχρι τώρα επικράτησε η ερμηνεία της λαϊκής ηθικής αυτουργίας, είτε στη χυδαία της μορφή («μαζί τα φάγαμε», «ούτε τα παιδάκια του Νίγηρα τέτοια ανευθυνότητα» κ.λπ.) είτε στο πιο εκλεπτυσμένο, όπως στην εμβόλιμη παράγραφο του Ματσαγγάνη πιο πάνω (ο οποίος, θέλω να ελπίζω, είναι από αυτούς που σώζονται), οπότε και τα σκληρά μέτρα ήταν νομιμοποιημένα. Η ιεραρχική ηθική αυτουργία όμως οδηγεί σε άλλη θεώρηση της πραγματικότητας, ότι το ψάρι βρωμάει απ’ το κεφάλι• όμως μέχρι τώρα έχει σκανδαλωδώς υπερτιμωρηθεί η ουρά και υποτιμωρηθεί το κεφάλι του ψαριού. Οπότε...;

Οπότε πάντως σίγουρα κάτι εντελώς διαφορετικό από τη μετάθεση της τιμωρίας στον κόσμο, βλέπε Σαμαράς, Παπαδήμος, Βενιζέλος, ΓΑΠ.

Λοιπόν, ποια από τις δύο ερμηνείες θα υιοθετήσουμε; Πού θα αποδώσουμε την ηθική αυτουργία; Όμως με στοιχεία, παρακαλώ πολύ, όχι με στερεότυπα και προσωπικές εντυπώσεις. Όχι «έχω δει...». Όλοι έχουμε δει, κι εγώ έχω δει. Από λαμόγια μέχρι ήρωες. Από τις πιο αισχρές πράξεις μέχρι τις πιο αξιοθαύμαστες, με όλα τα ενδιάμεσα. Στο κάτω-κάτω, οι προσωπικές εντυπώσεις κι οι αοριστίες ήταν που παρουσίαζαν τους «τεμπέληδες Έλληνες» όλα τα προηγούμενα χρόνια. Δίνω λοιπόν δύο έρευνες που βρήκα:


(1) Πώς ψήφιζαν οι ψηφοφόροι των δύο μεγάλων κομμάτων τα προηγούμενα χρόνια; Διαβάζω στην πτυχιακή εργασία του Michael John Kotsakas Kratsios στο Princeton ότι η εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων ΠΑΣΟΚ - ΝΔ από το 1985 ως το 2007 ανταποκρίνεται στο οικονομικό μοντέλο (δηλαδή, δεν ήταν ιδεολογικοί ψηφοφόροι)• όσο ένιωθαν ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας ήταν καλή, επιβράβευαν το κυβερνόν κόμμα ενώ στην αντίθετη περίπτωση ψήφιζαν την αντιπολίτευση. Το ενδιαφέρον όμως είναι στη διάκριση μεταξύ της ατομικής και της συλλογικής στάσης: στις εκλογές του 1996 τουλάχιστον, οι ψηφοφόροι των δύο μεγάλων κομμάτων λειτούργησαν με συλλογική και όχι ατομική έγνοια (κεφάλαιο 4, σελ. 103-104). Ψήφισαν δηλαδή αυτόν που θεωρούσαν ότι θα ωφελήσει τη χώρα, όχι την πάρτη τους.

Λοιπόν, μοιάζει ότι ο κατασυκοφαντημένος ψηφοφόρος των δύο μεγάλων κομμάτων τελικά υπήρξε πιο υπεύθυνος απ' όσο νομίζαμε – με την έννοια ότι ήταν προσανατολισμένος στο κοινό καλό («σοσιοτροπικός») παρά στην τσέπη του. Τουλάχιστον στις εκλογές του 1996. Ο κόσμος ήταν κουρασμένος τότε από τον δικομματισμό και τον Ανδρέα, οπότε έδωσε εντολή συλλογικής ωφέλειας στον Σημίτη – που έμοιαζε ελπιδοφόρος και υποσχόταν πολλά. Θυμόμαστε όλοι όμως τα σημεία και τέρατα των εκσυγχρονιστών. Αυτό δεν κολλάει καθόλου με την ερμηνεία Ματσαγγάνη, ότι ο κόσμος «τιμωρούσε συστηματικά όσους πρότειναν μεταρρυθμίσεις που θα του χάλαγαν τη βολή». Αντίθετα, ο κόσμος ήθελε αλλαγές και πραγματικές μεταρρυθμίσεις προς ώφελος όλων, ψήφισε τον Σημίτη μ’ αυτήν την ελπίδα, όμως τι έλαβε; Ολυμπιακούς Αγώνες, Άκη, Siemens, Μπόμπολα, την κοροϊδία του TAXIS, «αυτή είναι η Ελλάδα». 


(2) Πώς χτίστηκε και λειτούργησε ιστορικά η διαφθορά και οι πελατειακές σχέσεις στην Ελλάδα; Από το Political Corruption: Problems and Perspectives, του Paul Heywood, σελ. 4-5:

In other European countries, notably those in the south, particularistic and personalized social structures remained in place as financially poor and administratively inefficient central states were forced to rely on ‘regional brokers’ at local level. In most of Mediterranean Europe, where the central state was weak, these regional brokers – mafiosi in Italy, caciques in Spain, comatarhis in Greece – mediated between centre and periphery on the basis of patronage networks which served as an important mechanism of social order. Strong patron-client networks ensured that the flow of favours and benefits was anchored in personal relations between individuals, a system which the deficiencies of the state administration ensured was largely self-perpetuating … the existence of strongly entrenched clientelistic networks may contribute to the development of a path dependency, in which it becomes almost impossible to escape from what Donatella della Porta has described as the ‘vicious circles’ of clientelism-corruption-clientelism and poor administration-corruption-poor administration

 

Ούτε αυτό κολλάει με το δόγμα της λαϊκής ηθικής αυτουργίας. Αντίθετα, μοιάζει πως η διαφθορά στην Ελλάδα επιβλήθηκε από πάνω προς τα κάτω, με μια σκόπιμα ανίκανη διοίκηση κι ένα δίκτυο από comatarhis που δεν άφηναν άλλα περιθώρια στον κόσμο (almost impossible to escape). Κάθε άλλο παρά αυτό που υπονοεί ο Ματσαγγάνης, ότι η λαϊκή διαφθορά ήταν το λίπασμα για την υψηλή διαφθορά• αντίθετα, υπήρχε φάμπρικα, σύστημα για τη διαιώνιση των πελατειακών σχέσεων – προμελετημένο, καρφωτό και δουλεμένο. Η λαϊκή διαφθορά ήταν 1) αναπόφευκτη (almost impossible to escape) και 2) ο φερετζές της υψηλής πολιτικής διαφθοράς, το άλλοθί της.

Είμαι ανοιχτός να αναθεωρήσω αν προκύψουν στοιχεία περί του αντιθέτου, πάντως εδώ φαίνεται ότι υπάρχει περίπτωση βούλησης που σκόπιμα δεν υλοποιήθηκε. Υπάρχει ηθική αυτουργία που φορτώνεται στον τσιλιαδόρο, όχι στον κλέφτη, επειδή η αστυνομία κρίνει ότι ο κλέφτης θα της είναι χρήσιμος στο μέλλον, καλό είναι να βγει με αναστολή κι ας σαπίσει ο τσιλιαδόρος στη φυλακή. Προτείνω να αρχίσουν οι αρθρογράφοι να βλέπουν άλλα πράγματα, όχι κόσμο που «ξεχνάει να πληρώσει φόρους, χτίζει εξοχικά στα καμένα, πιέζει για μια θέση στο Δημόσιο» κ.λπ. Η σωστή ερμηνεία μοιάζει να είναι πιο κοντά στο παραμυθάκι του Άμπροουζ Μπιρς, Ο Τζίτζικας κι ο Μέρμηγκας:

Μια χειμωνιάτικη μέρα ένα πεινασμένο Τζιτζίκι ζήτησε από ένα Μυρμήγκι να του δώσει λίγο φαγητό από τη μυρμηγκαποθήκη.

- «Γιατί όμως», του είπε το Μυρμήγκι, «δεν αποθήκευες κι εσύ λίγο φαγητό να έχεις, αντί να τραγουδάς όλη την ώρα;»

- «Μα το ‘κανα!» είπε το Τζιτζίκι. «Το ‘κανα, πώς δεν το ‘κανα! Όμως εσείς, ρε παιδιά, μπήκατε και μου τα σηκώσατε όλα».


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

ΥΓ: Δύο ακόμα σχετικές αναρτήσεις:
Κομπιούτερ Και Φανουρόπιτες
Το Ωραίο, Το Μεγάλο, Το Αληθινό



43 σχόλια:

  1. Σας βρίσκω σωστότατο στην τοποθέτησής σας. Θέση απλή και λαϊκή και όχι απλοϊκή και λαϊκίστικη.
    Καλημέρα σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Παρότι μου είναι κι εμένα συμπαθής ο Ματσαγγάνης, έχω ειλικρινώς βαρεθεί να ακούω την καραμέλα "μαζί τα φάγαμε". Ως πολίτης αυτής της χώρας, που πάντοτε πλήρωνα τους φόρους μου, πάντοτε σεβόμουν τους κανόνες, ουδέποτε έχω χρησιμοποιήσει μέσον και πάντοτε προσπαθώ (εις πείσμα των καταστάσεων και της περιρρέουσας νοοτροπίας) να κάμω τη δουλειά μου με συνέπεια και ευσυνειδησία, νιώθω προσωπικά θιγμένος από το τσουβάλιασμά μου και στην ευθεία κατηγορία που μου προσάπτει ο κάθε κύριος Πάγκαλος ή Ματσαγγάνης ότι είμαι αναξιοπρεπής.

    Ε λοιπόν, δεν είμαι. Όσο κι αν δεν τους βολεύει να το ακούνε, υπάρχουν πολίτες που δεν εκπληρώνουν το στερεότυπό τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος4/10/12

    Συμφωνώ με τον κ.Πιγκουίνο από πάνω,δεν είναι όλοι αναξιοπρεπής κοιτάζοντας την πάρτυ τους και μόνο.
    Αλλά πέρα τούτου το πρόβλημα πρέπει να χτυπηθεί στη ρίζα του και συστυχώς η ρίζα του είμαστε εμείς,ο απλός λαός!
    Αυτά και καλημέρα σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Δεν είναι μόνο θέμα αναξιοπρέπειας! Οι περικοπές, οι φόροι, οι έκτακτες εισφορές κ.λπ. στηρίζονται σ' αυτή τη λογική, "φταίτε". Είναι και θέμα νομιμοποίησης της συγκεκριμένης φοροεπιδρομής, ποιος πληρώνει τον λογαριασμό

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. δηλαδή μας λες ότι δεν έχεις κυκλοφορήσει ούτε 25 μέτρα έξω από το σπίτι σου;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. η οδική συμπεριφορά των Ελλήνων είναι _πλήρως_ ισομορφική προς την κοινωνική τους συμπεριφορά. Πρώτον λεφτά+επίδειξη = το παν, δηλαδή το αυτοκίνητο είναι πρωτίστως μέσο απόκτησης status και πολύύύ δευτερευόντως μέσο μετακίνησης (γι' αυτό και προτιμάται ακόμα και για να πας μέχρι το διπλανό στενό). Δεύτερον καλύτερα να γαμήσω όλη την πόλη στην κίνηση παρκάροντας παράνομα παρά να περπατήσω δέκα μέτρα παραπάνω παρκάροντας νόμιμα (αυτόματο tragedy of the commons σε οποιονδήποτε κοινόχρηστο πόρο λυμαίνονται Ελ). Τρίτον το 99% λαδώνει για το δίπλωμα και πάνω από 50% βάζει δόσεις για να πάρει το αυτοκίνητο μη έχοντας καν τη δυνατότητα για παπάκι. Τέταρτον έχουμε από τα υψηλότερα ποσοστά οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ και συνακόλουθα θανατηφόρων (και μη) τροχαίων. Πέμπτον όσοι είναι βολεμένοι κουτσά στραβά με το ψωράμαξό τους όχι απλά αδιαφορούν, αλλά αντιμετωπίζουν με μίσος τους μη βολεμένους (πεζούς, ανάπηρους, λεωφορεία κλπ). Έκτον οι περισσότερες παραβάσεις αν και εφόσον βεβαιωθούν σβήνονται από κάποιο μπάρμπα. Έβδομον κανένας μα κανένας σε αυτή τη χώρα δεν είναι πολιτισμικά ικανός να σχεδιάσει ένα αυτοκίνητο. Μπορεί το πολύ-πολύ να αντιληφθεί το σχέδιο των ξένων που το έφτιαξαν.

    Σβήσε τα δυο προηγούμενα σχόλια σε παρακαλώ, δε θέλω να κάνω σχολιοπλημμύρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Οδηγικά μιλώντας, περιγράφεις κάπου το, ξέρω 'γω, 80% του πλανήτη.

    Οι ΕΛ είναι όλα αυτά κι ακόμα περισσότερα. Όπως κι οι μαύροι στις ΗΠΑ είναι περιθωριακοί, σχηματίζουν συμμορίες, έχουν μεγάλη εγκληματικότητα κ.λπ. Όμως όσο και να φταίνε οι μαύροι, οι λευκοί φταίνε ένα παραπάνω - αυτοί τους φέραν σκλάβους από την Αφρική, αυτοί τους κρατούσαν έναν αιώνα περιθωριοποιημένους. Ε, αντικατέστησε τους "μαύρους" με τον "απλό λαό", που λέει ο Ματσαγγάνης, τους "λευκούς" με το "πολιτικό προσωπικό". Το σύστημα της διαφθοράς και των πελατειακών σχέσεων επιβλήθηκε και διατηρήθηκε από πάνω προς τα κάτω, μην αφήνοντας στον κόσμο άλλη εναλλακτική παρά να παίξει το παιχνίδι. Κι όταν αρκετός κόσμος θέλησε ουσιαστική αλλαγή - το εντοπίζω εκεί μετά τον θάνατο του Ανδρέα - ο Σημίτης κι οι εκσυγχρονιστές του έκαναν πως δεν άκουσαν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Το παράδειγμα το έβαλα γιατί είναι concrete παράδειγμα υπεργενικευμένης διαφθοράς και πριονίσματος του κλαδιού στο οποίο καθόμαστε, χωρίς να έχει χρειαστεί κεντρική παρέμβαση ή στόχος και χωρίς να θεωρείται καν κάτι το ιδιαίτερα κακό από όλους τους εμπλεκομένους (παρ´ όλο μάλιστα που μόνο μερικοί μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού ψυχασθενείς θα χαιρόντουσαν με ένα τροχαίο δυστύχημα).

    Δεύτερον το απόσπασμά σου δε λέει πουθενά ότι η αδυναμία της διοίκησης είναι "σκόπιμη". Σκόπιμη από ποιον πρώτα απ' όλα; Και τι είναι αυτοί οι κομματάρχες; Πενήντα ολιγάρχες γαλαζοαίματοι, ή μήπως καμιά εκατοστή χιλιάδες μικροπαραγοντίσκοι της διπλανής πόρτας με day jobs οι περισσότεροι;

    Δηλαδή τι ακριβώς πάει να πει "απλός λαός" και "δυνάστες" σε μια δημοκρατική χώρα που *μόνο* το πλήθος των διαφορετικών νομικών καθεστώτων με τα οποία αποκτάς κάποιου είδους πρόσοδο ή άλλο προνόμιο είναι μεγαλύτερο από τον πληθυσμό του Λουξεμβούργου, που σχεδόν οποιοσδήποτε απέχει το πολύ τέσσερις βαθμούς συγγένειας από κάποιον κρατικό υπάλληλο ή άρχοντα (ή κάποιον μαφιόζο ή κάποιο τραβέλι ή κάποιον ψαρά ή κάποιον οτιδήποτε);

    Το απόσπασμα (αλλά και η κοινή λογική) αναφέρεται ξεκάθαρα σε φαύλους κύκλους. Αυτός είναι ο λογοτεχνικός τρόπος να πεις positive feedback loop, δηλαδή όλοι ενισχύουν την αρρωστημένη κατάσταση αδιάφορα αν "φταίνε" (=το κάνουν συνειδητά) ή όχι και σε τι βαθμό.

    Νομίζω έχεις ένα μικρό πρόβλημα να αντιληφθείς την έννοια των emergent καταστάσεων, από εκατομμύρια μικρές αλληλεπιδράσεις που στο επίπεδό τους δεν έχουν ιδέα για το τι οδηγούν να αναδυθεί.

    Φταίμε-δε φταίμε (πράγματι μια πολύ μικρή μειοψηφία, εντονότατα λοιδωρούμενη από τους υπόλοιπους τις μέρες που είχανε χρήμα ΔΕ φταίμε) η κοινωνία μας χρεωκόπησε σε όλα τα επίπεδα και δε γίνεται να συνέλθει χωρίς να μας βγει από τη μύτη. Πάνε αυτά που ξέραμε κλπ κλπ. Αυτά δεν είναι πράγματα που τίθενται σε συζήτηση να τα αποδεχτούμε. Είναι απλά πώς έχει η πραγματικότητα. Δε γίνεται να τον πιει η κοινωνία και να μην τον πιούμε εμείς. Όπως ακριβώς με το ψάρι. Κεφάλι-ξεκεφάλι, δε γίνεται να έχει βρωμάει ψοφίμι και να μην έχουν/αποκτήσουν χοντρό πρόβλημα τα κύτταρα.

    ΥΓ δε βγάζω πολύ νόημα γιατί είμαι 6ο 24ωρο διακοπής καπνίσματος και έχω γαμώ τα νεύρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έξι μέρες άντεξα κι εγώ, όμως έκανα τη μαλακία να καπνίσω ένα, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες κ.λπ. Έχει πολύ ζόρι αυτή η υπόθεση

      Διαγραφή
    2. 8 μέρες and counting, πιστεύω τώρα ξέρω *ακριβώς* πώς είναι η περίοδος.

      Διαγραφή
    3. Πιάνουν τόπο οι θυσίες!

      Διαγραφή
    4. αλήθεια εσύ που είσαι σε speaking terms με τους Χαμένους Ποιητές, έχεις καταλάβει τι τους ενόχλησε τόσο πολύ στο edito 406 του Γεωργελέ;

      Διαγραφή
  9. Σε μεγάλη κλίμακα ισχύει η τιμωρητική ψήφος της πολιτικής όπως την περιγράφεις. Ψηφίζεις κυβέρνηση λόγω κακής οικονομίας, την αλλάζεις επειδή δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί και η οικονομία χειροτερεύει γι να αλλάξεις ξανά την κυβέρνηση. Σε μικρότερη κλίμακα όποτε προσπάθησε να εισάγει μεταρρυθμίσεις επαναστατούσε το σύμπαν, απεργίες και πορείες σεισμοί με την αντιπολίτευση να κερδίζει πόντους. Η μεταρρύθμιση δεν προχωρά, η οικονομία χειροτερεύει, τι κάνεις? Αλλάζεις κυβέρνηση, την τιμωρείς. Σε πιο μικρή κλίμακα, αν δεν σου κάνει ο βουλευτής ή το κόμμα το ρουσφέτι το καταψήφισες. Αυτό το ρουσφέτι δεν είναι απαραίτητο να είναι ατομικό, ας είναι συλλογικό όπως το σιντριβάνι στη πλατεία του χωριού που για πολλαπλή φορά πρέπει να αναδιαμορφωθεί. Και πάλι από την αρχή. Κυκλοθυμικές καταστάσεις. Ξέρεις και θέλεις τις αλλαγές, αλλά όχι σε βάρος της σύνταξης του μπαμπά διότι από αυτή ζούμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όχι, δεν την πιστεύω πια αυτήν την ερμηνεία. Πιστεύω ότι ο κόσμος αντιδρούσε επειδή ένιωθε ότι τον κοροϊδεύουν. Στη διακυβέρνηση Σημίτη, η μίζα εκτινάχθηκε σε πρωτοφανή επίπεδα, η κοροϊδία των εκσυγχρονιστών ήταν κατάφωρη. Όταν ο Γιαννίτσης δήλωσε ότι θέλει να "εξυγιάνει" το ασφαλιστικό, με τόσα σκάνδαλα και καταγγελίες καθημερινά στον Τύπο, ο κόσμος αντέδρασε και καλά έκανε. Έτσι σκέφτομαι τώρα.

      Και νομίζω ότι πολύς κόσμος είναι ικανός ακόμα και για μεγάλες θυσίες, αρκεί όμως να νιώθει ότι δεν τον κοροϊδεύουν.

      Διαγραφή
    2. Πες μου αφελή, αλλά εγώ δεν βλέπω την εποχή του Σημίτη να είναι η χειρότερη των τελευταίων 30 ετών. Απλά καμία αλλαγή κόμματος στην κυβέρνηση δεν ήταν ομαλή αλλά πάντα έπρεπε πάντα να υπάρχει ένα σκάνδαλο. Και σε αυτό το πλαίσιο βλέπω και την λάσπη που έφαγε ο Σημίτης και συνεχίζετε να του ρίχνουν. Κυρίως από το κόμμα του που κανένας δεν τον στήριξε. Η ιστορία θα εκτιμήσει τον Σημίτη πολύ καλύτερα. Οτι προσπάθησε και πέτυχε πολλά στα ασφυκτικά πλαίσια της ελληνικής πραγματικότητας που δεν τα όριζε ο ίδιος. Ολα τα κόμματα με ψέματα έβγαιναν κυβέρνηση, με αθέτηση υποσχέσεων πορευόντουσαν. Σε αυτό δεν άλλαξε τίποτα, συνεχίζουν τα ίδια ψέματα να μας συναρπάζουν, απλά άλλαξαν οι εκφραστές των.

      Για τα υπόλοιπα, αυτά που ζητάς μπορούν μόνο σε περίοδο κρίσης να γίνουν. Δηλαδή, ασχέτως πως θα αντιδράσει ο κόσμος στις μεταρρυθμίσεις και τι πόλεμος θα προκύψει στους δρόμους από την αντιπολίτευση, η κυβέρνηση οφείλει να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις. Θα φάει τα μούτρα της, και θα αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ, για να φάει τα μούτρα του και αυτός. Σε ομαλές καταστάσεις όπου υποτίθεται μια κυβέρνηση πρέπει να ακούει τι λέει ο κόσμος σε καθημερινή βάση, δεν ισχύουν αυτά. Την στιγμή που τα συνδικάτα δεν θέλουν ούτε καν να συζητήσουν τις μεταρρυθμίσεις, εσύ προσάπτεις την κυβέρνηση ότι όφειλε να είναι αυταρχική και να περάσει τα μέτρα ασχέτως αντιδράσεων και πολιτικού κόστους. Κάτι που το ξέρουμε όλοι μας. Σωστά και άγια τα μέτρα, αλλά όχι τώρα, ας προλάβουμε πρώτα να βγούμε στη σύνταξη.

      Διαγραφή
    3. Όχι, δεν σε λέω αφελή. Όμως μου είναι πολύ δύσκολο, ρε συ, να δω με θετικό μάτι τον Σημίτη! Εντάξει, να μην του χρεώσω προσωπική φαυλότητα• να τον πω πολιτικά ανεπαρκή; Ότι ο κόσμος τότε θέλησε μια διαφορετική Ελλάδα, όμως αυτός απεδείχθη λίγος; Δεν είναι μικρότερη κατηγόρια. Ο Πεισίστρατος ήταν κι αυτός ένας προσωπικά αδύναμος ηγέτης, ουσιαστικά μια λύση ανάγκης που επέλεξαν κάποιες αντιμαχόμενες φατρίες της εποχής, όμως βρήκε τρόπο να ελιχθεί και να πάρει το πάνω χέρι προσεταιριζόμενος μεγάλες μάζες λαού, βελτιώνοντας τη ζωή του απλού κόσμου. Θέλω να πω ότι υπάρχουν τρόποι να αλλάξεις τα δεδομένα. Ο κόσμος θα σε στηρίξει. Θέλει σίγουρα προσοχή και πρακτική εξυπνάδα, ο Θεός μόνο ξέρει τι θα τραβήξεις, όμως αν δεν είσαι διατεθειμένος να το κάνεις τότε γιατί ασχολείσαι με την πολιτική; Κάτσε στο εξοχικό σου στην Κινέτα και γράφε βιβλία.

      Αν ισχύουν όλα τα παραπάνω κι ο Σημίτης ήταν όντως ένας καλοπροαίρετος που πολεμήθηκε από το περιβάλλον του. Είμαι καχύποπτος σε κάτι τέτοια σενάρια, τα ονομάζω "ερμηνείες Ιζνογκούντ" (ο χαλίφης είναι καλός, για όλα φταίει ο κακός βεζύρης Ιζνογκούντ).

      Διαγραφή
    4. Ηλία να σου θυμήσω ότι δυο χρόνια πριν την αποτυχημένη μεταρρύθμιση Γιαννίτση, ο κόσμος (ο απλός κόσμος όχι οι αρθρογράφοι) _απαιτούσε_ τα λεφτά των ταμείων να πέσουν στο ΧΑΑ για να συνεχίσει να ανεβαίνει η φούσκα. Case closed.

      Διαγραφή
    5. ΑΚΡΙΒΩΣ παρόμοια περίπτωση με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, με τον κόσμο (τον απλό κόσμο, όχι μόνο τους αρθρογράφους) που πανηγύριζε όταν ο Σάμαρανκ μάς καταδίκαζε με τους Αγώνες. Δεν αλλάζει όμως το γεγονός ότι οι Ολυμπιακοί είναι μια διεθνής συμμορία που συνεργάζεται με τοπικές συμμορίες και στήνουν ένα παραμύθι για να αρμέξουν λεφτά ανίδεων φορολογουμένων με νόμιμο τρόπο. Επιβάλλονται από πάνω προς τα κάτω, προμελετημένα, καρφωτά και δουλεμένα. Η ηθική αυτουργία συνεχίζει να παραμένει στους από πάνω, όχι στους από κάτω.

      Διαγραφή
    6. εφόσον οι απο κάτω είναι καθυστερημένοι ή παιδάκια, συμφωνώ. (προσωπικά όντως μου φαίνονται συνδυασμός καθυστερημένου με παιδάκι και έτσι τους αναλύω συνήθως).

      Μην ξεχνάς όμως ότι ούτε στους καθυστερημένους ούτε στα παιδάκια επιτρέπεται να είναι κύριοι της ζωής τους.

      Όσο πιο πολλά φορτώνεις στους "από πάνω" τόσο πιο άξιοι να υποφέρουν γίνονται οι "από κάτω".

      No two ways about it.

      Διαγραφή
    7. Οι από κάτω είναι αγρότες ή παιδιά αγροτών, που ζούσαν μέχρι τη χούντα σε τριτοκοσμικές συνθήκες υπανάπτυξης και εξαθλιώσης, πάμφτωχοι και σακατεμένοι από την αυστηρή διατίμηση των αγροτικών προϊόντων και τη συστηματική παραμέληση της επαρχίας για να στηριχτεί το τότε "βιομηχανικό θαύμα" της Ελλάδας (Η Κυρά Μας Η Μαμή, παρακολούθησέ το έξυπνα να δεις τι κρύβεται πίσω από το ανάλαφρο ύφος του Σακελλάριου). Ουσιαστικά, οι περισσότεροι εντάχθηκαν στο ελληνικό κράτος επί Ανδρέα και Αλλαγής - ναι, με τον απεχθή εκείνο τρόπο της κομματοκρατίας και της επιδότησης.

      Με τον θάνατο του Ανδρέα κουράστηκαν από τους χαρισματικούς ηγέτες, τη δυσλειτουργική διοίκηση που δεν μπορεί να διεκπεραιώσει ούτε μια δουλειά ρουτίνας χωρίς απρόοπτα, το κράτος-λάφυρο στα χέρια του νικητή των εκλογών, τους νόμους που παύουν να ισχύουν όταν έχεις τις κατάλληλες επαφές, και ζήτησαν μια άλλη Ελλάδα. Η ένταξη στο ευρώ ακουγόταν κάτι θετικό, αν και κανείς δεν έπιανε όλες τις διαστάσεις. Την επιδίωξαν δε και τα δύο μεγάλα κόμματα (χαιρετίστηκε από τους αρθρογράφους ως "πολιτική ωριμότητα"). Όμως ούτε ο Εκσυγχρονιστής ούτε ο Επανιδρυτής προσέφεραν τελικά τη διαφορετική Ελλάδα που κήρυξαν, ενώ είδαν το ευρώ αποκλειστικά ως φτηνό δανεισμό.

      Αυτό είναι οι αποκάτω. Ούτε το καλύτερο ούτε το χειρότερο πράγμα στον κόσμο. Τους αξίζουν σφαλιάρες, σύμφωνοι, όμως δεν τους αξίζει η συκοφάντηση και η εξόντωση.

      Διαγραφή
    8. ε εδώ που τα λέμε σφαλιάρες τρώνε όχι εξόντωση. Από κανένα δε ζητάνε "φέρε 350 δισεκατομμύρια".

      Άλλο αν στα ελληνικά "δε μπορώ να καταναλώσω σα μαλάκας" = "πεινάω", "δε μπορεί να με διορίσει ο μπάρμπας μου" = "έχουμε κατοχή" κλπ κλπ .

      Διαγραφή
    9. επίσης αυτοί που μου περιγράφεις είναι:
      1) μειοψηφία
      2) λίγο γελοίο να ισχυριζόμαστε ότι υπάρχουν ακόμα εν έτει 2012. Εσύ δηλαδή πόσα παιδιά αγροτών ξέρεις;

      Ο μοναδικός πληθυσμός που ανταποκρίνεται σε αυτό το στερεότυπο είναι πλέον οι Πομάκοι και ίσως μερικοί γύφτοι, και για αυτούς υπάρχει σχεδόν καθολική συμφωνία από όλους τους υπόλοιπους ότι πρέπει να τους γαμάνε ασάλιωτα.

      Εγώ βλέπω μόνο (ή τέλος πάντων κυρίως) μικροαστούς, που όσο είχανε λεφτά συμπεριφερθήκανε ικανοποιητικά γελοία και επηρμένα ώστε να τους αξίζει ξεχωριστή πίστα στην κόλαση, χωρίς κανένας απολύτως να τους βάλει το πιστόλι στον κρόταφο για να το κάνουν.

      Διαγραφή
  10. Ανώνυμος8/10/12

    Άψογο post. Να προσθέσω ακόμα τις άπειρες φορές που το ΠΑΣΟΚ υποσχέθηκε "αλλαγή" που ποτέ δεν έκανε αλλά ο λαός το πίστευε και το ψήφισε. Επίσης το κομματικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ το '81 ήταν έξω από την ΕΕ, ΝΑΤΟ να φύγουν οι βάσεις κτλ. Και ο λαός το ψήφισε. Ο λαός όντως ψηφίζει με βάση το κοινό συμφέρον πολλές φορές. Αλλά όταν το ΠΑΣΟΚ (και η ΝΔ) ιδρύουν ένα κομματικό κράτος, όπου για να έχεις δουλειά κτλ πρέπει να τους ψηφίζεις/γλύψεις τότε δεν φταίει ο λαός.

    Πολλοί μπερδεύουν τα ιδεολογικά κόμπλεξ της υποτέλειας και του ευρωπαϊκού μεγαλοιδεατισμού/καταναλωτισμού που όντως έχουν οι Έλληνες και όντως τους οδήγησε εν μέρη στη κρίση, με την και καλά έμφυτη τάση για να βάλουμε το μέσο, να γλύψουμε, κτλ. Ξεχνάμε ότι από το 1830 και μετά καταφέραμε να γίνουμε ένα σοβαρό κράτος (με την έννοια ότι δεν είμαστε Αλβανία, Ουγκάντα κτλ) χωρίς καμιά ξένη βοήθεια (απεναντίας ένα σωρό δάνεια κλεμμένα από τους δανοιστές, δύο παγκόσμιοι πολέμοι με δυσανάλογες απώλειες σε σχέση με άλλες χώρες, αμερικανοκίνητη χούντα, κτλ) χωρίς να υπήρχαν ποτέ μα ποτέ στην Ελλάδα "αξιοκρατία", "υγιείς ανταγωνισμός" και "ελεύθερη αγορά" τουλάχιστον όπως τα θέλει η τρόικα.

    Επίσης η αδύναμία της διοίκησης που λέει ο J95 είναι όντως σκόπιμη και αυτό είναι καλό. Πάντα από την αρχή της ίδρυσης του Ελληνικού κράτος οι διοικούντες έπαιζαν τον ρόλο των κοντζαμπάσηδων και των δημογερόντων της οθωμανικής κατοχής. Τον ρόλο δηλάδη να προωθούν τους "δικούς τους". Αυτές οι τοπικές και κοινωνικές αλληλοεξαρτήσεις ήταν αποτέλεσμα ζημώσεων χιλιάδων χρόνων και αντιπροσωπεύουν αρχές και άγραφους νόμους που κρατάν από το Βυζάντιο. Το ΠΑΣΟΚ τα ισοπέδωσε όλα αυτά και τα αντικατέστησε με έναν κομματικό μηχανισμό. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτές οι πανάρχαιες κοινωνικές αλληλοεξαρτήσεις ήταν σίγουρα πολύ καλύτερες και πιο δίκαιες από όλους τους υπεργαμάτους, ανοικτούς, "αξιοκρατικούς", "ευέλικτους" και "σύγχρονους" κρατικούς μηχανισμούς του Λουξεμβούργου. Γιατί πολύ απλά δεν είμασταν, δεν είμαστε και δεν πρόκειται να γίνουμε ποτέ Λουξεμβούργου και αυτό είναι καλό! Στην Ελλάδα έτσι δούλευαν τα πράγματα (επαναλαμβάνω: νικηφόρους πολέμους, ίδρυση σοβαρού κράτους, διατήρηση πολιτισμικής κληρονομιάς) απέχωντας εκατομύρια χιλιόμετρα από το "υπεροργανωμένο" Λουξεμβούργο και θυμίζοντας περισσότερο αυτοδιοικούμενη από τοπικές φυλές οθωμανική επαρχία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ανώνυμε αυτά που λες είναι χαζομάρες.

      Καμία απολύτως σχέση δεν είχαν οι κοινωνικές δομές της τουρκοκρατίας με το Βυζάντιο. Εντάξει ήταν και στις δύο περιπτώσεις βασική μονάδα οργάνωσης το χωριό, μέχρι εκεί όμως.

      Κατά τα άλλα ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα δεν θα απολάμβαναν επί Βυζαντίου οι τοπικοί μαφιόζοι και παπάδες την εξουσία που είχαν επί Τούρκων.

      Διαγραφή
    2. ..και μη μου λες για νικηφόρους πολέμους. Που τα ζώα με το που πήραν την πρώτη δανεική λίρα άρχισαν να σφάζονται για το ποιος θα τη φάει, που αν είχε αφεθεί στον ηρωικό ελληνικό λαό και "στις πανάρχαιες κοινωνικές αλληλοεξαρτήσεις" του η ιστορία θα είχε λήξει από το 1828 και εδώ θα μιλάγανε αραβικά.

      Διαγραφή
    3. Ανώνυμος8/10/12

      Στο μάθημα της ιστορίας δεν προσέχαμε ε;

      Σε λίγο θα μας πεις ότι τα δάνοια τα έδωσαν για να βοηθήσουν την Ελλάδα και όχι για να τα φάνε οι ίδιοι. Δηλαδή μας αγαπάγανε πολύ και μας έδιναν φράγκα, και δεν μας βλέπαν σαν μια ημιάγρια παρθένα αποικία έτοιμη προς εκμετάλευση. Δες και http://www.pinnokio.gr/arthro/h-istoria-twn-daneiwn-sthn-ellada-apo-to-1824-ews-shmera
      Αυτό βέβαια δεν διαφέρει και πάρα πολύ από αυτό που γίνεται σήμερα: http://www.spiegel.de/international/europe/profiting-from-pain-europe-s-crisis-is-germany-s-blessing-a-808248.html

      Εκτώς αν είσαι επίσης από αυτούς που πιστεύει ότι τα δάνεια δίνονται για να "βοηθήσουμε". Τράπεζες, ΔΝΤ κτλ έχουν καταβοηθήσει τον κόσμο. Διάβασε και λίγο για το χρέος στον τρίτο κόσμο, πως δημιουργήθηκε και γιατί. http://en.wikipedia.org/wiki/Third_World_debt κάπως έτσι μας βλέπουν και τα ΔΝΤα.

      Η δημιουργία του του ελληνικού κράτους χάλαγε τα σχέδια της δυτικής ευρώπης που την είχε καραβρεί με την Οθωμανική αυτοκρατιρία. Δες και Μέτερνιχ. Αν δεν υπήρχε Καποδίστριας και Υψηλάντης μπορεί και να μην υπήρχε Ελλάδα σήμερα, αλλά αν δεν υπήρχαν τα δάνοια σίγρουρα θα υπήρχε.

      Επίσης αραβικά δεν θα μιλάγαμε όπως δεν μιλάμε σήμερα τούρκικα μετά από 400 χρόνια κατοχής. Και ποιος να φταίει άραγε για αυτό... (hint: η υπερεξουσία των παπάδων)

      Διαγραφή
  11. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Δεν είπα ότι θα μιλάγαΤΕ είπα ότι θα μιλαγαΜΕ. Και πιο συγκεκριμένα θα μιλάγαμε:
    1) εμείς οι Κρητικοί
    2) οι αιγύπτιοι που θα είχαν αντικαταστήσει εσάς τους βλάχους, όπως έλεγε το σχέδιο που ο Ιμπραήμ είχε ξεκινήσει να υλοποιεί μέχρι που τον σταμάτησαν οι ευρωπαίοι και όχι οι ξεφτίλες καράβλαχοι λιμάρηδες φαγοδανειάδες λησταρχαίοι (των οποίων η ικανότητα αντίστασης ήταν πια ακριβώς μηδέν και περιορίζονταν να σφάζονται σαν γίδια από τους Αιγύπτιους).

    Αλλά το #1 ψέμα της δήθεν "ιστορίας" των Ελ είναι ο τρόπος που έγιναν ανεξάρτητοι. Αχάριστοι από την πρώτη μέρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ανώνυμος11/10/12

    Το #1 ψέμα της δήθεν "ιστορίας" οποιασδήποτε χώρας είναι ο τρόπος που έγινε ανεξάρτητη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. th.alys18/1/13

    Λοιπόν ήρθε η ώρα να κάνω κριτική στο κείμενο σου Ηλία. Μήνες έψαχνα να βρω χρόνο και διάθεση να γράψω λίγο πιο αναλυτικά γι'αυτό.

    Πιάνοντας το από την αρχή λοιπόν, παραλληλίζεις το "τεμπέληδες Έλληνες" με την ερμηνεία της λαϊκής ηθικής αυτουργίας, βασιζόμενος στο ότι για κανένα από τα δύο δεν έχει προσκομιστεί κάποιο σκληρό αποδεικτικό στοιχείο.

    Υπάρχει ωστόσο μια, κατά την γνώμη μου, σημαντική διαφορά που προσπερνάς. Το "τεμπέληδες Έλληνες" δεν είχε εμπειρική στήριξη και καταρρίφθηκε εύκολα. Αντίθετα το "άσε μας ρε Γιάννη που σου φταίνε οι άλλοι σήμερα. Την Μαρία καλά την βόλεψες στον ΟΠΑΠ" στηρίζεται όχι μόνο από πολιτικά ανέκδοτα αλλά και από ερμηνείες και εκδηλώσεις στην δημόσια σφαίρα, σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορεί να είναι εντελώς στον αέρα.

    Θα εισάγω αργότερα τα τεκμήρια κύριε προέδρε. Επιτρέψτε μου να θέσω τις ενστάσεις μου με τη σειρά που τις εντοπίζω στο κείμενο σας.

    Αναφέρεις δύο αμοιβαίως αποκλειόμενα ερμηνευτικά σχήματα: στη μία γωνία με το μπλε σορτσάκι βάζεις την λαϊκή ηθική αυτουργία και στην άλλη, με το επαναστατικό κόκκινο κοντό παντελονάκι, η τοπική ηρωΐδα ιεραρχική ηθική αυτουργία. Μόνο που, λέω εγώ, δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Υπάρχει ένα τρίτο ερμηνευτικό σχήμα το οποίο εξηγεί καλύτερα τις εμπειρικές παρατηρήσεις, σκληρές και μαλακές: τη θεωρία της κυκλικής ηθικής συναυτουργίας. Γνωστή και ως "η θεωρία της κότας και του αυγού". Ο λαός και η άρχουσα τάξη(υπεραπλουστευτικό σχήμα but bear with me for a moment) επί δεκαετίες(αιώνες θα έλεγε κάποιος) παίζουν το παιχνίδι της διαφθοράς ωθώντας ο ένας τον άλλο σε συμπεριφορές που ευνοούν το ατομικό έναντι του δημοσίου συμφέροντος και δημιουργώντας δομές που πρακτικά κατέστησαν τον δρόμο προς την σημερινή καταστροφή μονόδρομο.

    Κι αφού τελειώσαμε με το βαλς, ας περάσουμε στο σκληρό ροκ. Ηλία μου η φράση σου "επικράτησε η ερμηνεία της λαϊκής ηθικής αυτουργίας, είτε στη χυδαία της μορφή" είναι ορθά-κοφτά λάθος. Το "μαζί τα φάγαμε" δεν δηλώνει λαϊκή ηθική αυτουργία. Αν το έκανε αυτό θα έλεγε "εσείς τα φάγατε" ή "μας αναγκάσατε να τα φάμε". Λέει μαζί, άρα δεν αρνείται τις ευθύνες της πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Υπογραμμίζει ότι δεν ήταν μόνη της αυτή η ελίτ στο τραπέζι. Στο θέμα του επιμερισμού των ευθυνών και του καταλογισμού των ποινών, το πρώτο πληθυντικό σε καμμία περίπτωση δεν συνεπάγεται ισότητα σε αυτό το στάδιο. Άλλες ευθύνες έχει ο βουλευτής, υπουργός και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης επί 30 χρόνια Πάγκαλος και άλλες ο Γιάννης και η Μαρία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. th.alys18/1/13

    Καταλαβαίνω την ψυχολογική ανάγκη να αποποιηθεί κάποιος την ευθύνη και να την επιρρίψει αλλού, αλλά δεν μου κολλάνε τα γεγονότα. (Παίρνω αυστηρό ακαδημαϊκό ύφος τώρα) Η ερμηνεία της πτυχιακής του Κράτσιου μου φαίνεται ότι έχει σαθρές βάσεις:

    Αυτό που ερμηνεύει ο συγγραφέας και αποδέχεσαι εσύ ως ενδιαφέρον για το συλλογικό καλό είναι η στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ της πιθανότητας να ψηφίσει κάποιος το κυβερνών κόμμα και του να έχει καλή άποψη για την κρατούσα οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα.

    Το τελευταίο εκτιμήθηκε από τις απαντήσεις στην ερώτηση "How would you describe the present economic situation in Greece, very good, good, average, bad,or very bad?" Και κάπου εδώ αρχίζουν τα πρόβλήματα. Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να κρίνουμε εξ'ιδίων τα αλλότρια. Οι ερωτώμενοι δίνουν περισσότερο βάρος στην οικονομική κατάσταση τη δική τους και του περιγύρου τους. Δεδομένου ότι συνήθως ο περίγυρος τους ανήκει στο ίδιο δίκτυο πατρωνείας με αυτούς, ουσιαστικά μας λένε πόσο καλά τα πήγε ο επικεφαλής του δικτύου στην υφαρπαγή προσόδων.

    Επιπλέον η απάντηση στην συγκεκριμένη ερώτηση ενδέχεται να δημιουργεί προβλήματα πολυσυγγραμικότητας(το multicollinearity μεταφράζω) λόγω της πιθανής υψηλής συσχέτισης της με την άλλη μεταβλητή που χρησιμοποιείται στην παλινδρόμηση για την ατομική οικονομική κατάσταση. Αν ισχύει αυτό, δεν μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά για την στατιστικά σημαντική σχέση της μεταβλητής που μας ενδιαφέρει. Το γεγονός ότι στο μοντέλο που δεν χρησιμοποιείται το "δημόσιο συμφέρον", το "ατομικό συμφέρον" είναι στατιστικά σημαντικό ενισχύει την υποψία μου.

    Πάμε τώρα στο αποδεικτικό στοιχείο νούμερο 2. Το απόσπασμα του Heywood κολλάει πολύ καλύτερα στο δικό μου σχήμα συνευθύνης(δικό μου αμέ, μόνο η apple θα πατεντάρει το τετράγωνο; ). Ο κομματάρχης του δικτύου διοχετεύει τις προσόδους που εξασφαλίζει στα υπόλοιπα μέλη, κρατώντας ένα κομμάτι της πίτας για τον εαυτό του φυσικά. Τα μέλη με τη σειρά τους διατηρούν τον κομματάρχη στη θέση του και, ανάλογα με τη θέση τους στο δίκτυο, προωθούν μέρος των λαφύρων σε άλλα μέλη του δικτύου.

    Όπως σωστά υπογραμμίζεις κι εσύ, αυτός ο φαύλος κυκλος είναι σχεδόν αδύνατο να σπάσει και δεν έχει κανένα μέλος του δικτύου πολλά περιθώρια. Επειδή όμως έχουμε να κάνουμε με κύκλο, δεν υπάρχει αρχή και τέλος. Ή για να ακριβολογούμε, έχουμε να κάνουμε με σπιράλ του οποίου η αρχή χάνεται στα βάθη των αιώνων. Το σύστημα του κομματάρχη υπάρχει από την ίδρυση του ελληνικού κράτους και πρόκειται ουσιαστικά για την σύγχρονη ονομασία των προεστών της τουρκοκρατίας(ή των ευγενών του libro d'oro για μας που καταγόμαστε από γωνιές της Ελλάδας που είχαν μεγαλύτερη επαφή με την πολιτισμένη Δύση :P ). Πρόκειται δε για ημί-φεουδαρχικό σύστημα του οποίου οι ρίζες λογικά φτάνουν τουλάχιστον μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους.

    Είναι αδύνατο να αποδράσει από τον κύκλο όχι μόνο ο λαός, αλλά και οι κομματάρχες. Και αυτοί γεννήθηκαν στο εν λόγω σύστημα και αν ήθελαν να κατέχουν τη θέση που κατείχαν έπρεπε να παίξουν με τους κανόνες του. Αν το "δεν είχα άλλη επιλογή" είναι αθωωτικό για τους πολίτες επειδή κληρονόμησαν ένα φαύλο σύστημα, πρέπει να είναι αθωωτικό και για τους πολιτικούς που κληρονόμησαν το ίδιο σύστημα.

    Κάπου δω έρχεται το σχήμα της συνευθύνης να λύσει τον γόρδιο δεσμό. Φταίνε κι οι δυο, σε διαφορετικό πάντα βαθμό.

    Μια απαραίτητη διευκρίνιση εδώ: Το ότι κάποιοι ανήκουν σε δίκτυα διαφθοράς και προσοδοθηρίας δεν σημαίνει ότι ανήκουν όλοι ή ότι είναι εξίσου μπλεγμένοι. Δεν είναι άσπρο μαύρο, πιο πολύ με το ουράνιο τόξο μοιάζει(με το κόκκινο να είναι η απόλυτη διαφθορά γιατί είμαι παναθηναϊκός).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. th.alys18/1/13


    Τώρα να κάνω και την αυτοκριτική μου. Στις δημόσιες συζητήσεις έχω δύο τάσεις:
    1) Κάνω τον δικηγόρο του διαβόλου
    2) Ακόμα κι αν υποστηρίζω εν μέρει την άποψη του συνομιλητή μου ξεχνάω να το αναφέρω και δίνω πολλή περισσότερη έμφαση σε άλλες θέσεις.

    Και τα δύο τα επιλέγω επειδή δεν έχει πλάκα να είσαι με το φαβορί. Είπαμε, δεν είμαι ολυμπιακός. Κάπου όμως πρέπει να δηλώνουμε τα πράγματα explicitly. Όπως λέει και το ζεν του πύθωνα, explicit is better than implicit. Εν προκειμένω λοιπόν δεν διαφωνώ πλήρως με τη θέση σου, συμφωνώ μόνο εν μέρει.

    Πολλά είπα, καταχράστηκα τον χώρο σου, ώρα για ύπνο.

    Να'σαι καλά να γράφεις και να τα λέμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ωχ, δώσε λίγο χρόνο! Να τα σκεφτώ λίγο και να σου απαντήσω - όμως να σου δώσω μια σοβαρή απάντηση, όχι πεισματική αντίδραση

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. th.alys18/1/13

    Αν δεν βαλουν ΦΠΑ, πάρε όσο χρόνο θες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Η φιλολογία του «μαζί τα φάγαμε» είναι, ουσιαστικά, ισχυρισμός λαϊκής ηθικής αυτουργίας. Ίσως όχι κυριολεκτικά, αλλά ουσιαστικά είναι, μέσα στα συμφραζόμενα που εκφέρεται. Σκέψου όλα τα άλλα που είπε ο Πάγκαλος, π.χ. ότι είναι οι διεφθαρμένοι πολίτες που πηγαίνουν και διαφθείρουν τους πολιτικούς κ.λπ.

    Όμως το ποιος έχει την ηθική αυτουργία είναι εξαιρετικά σημαντικό θέμα, όχι κάτι ακαδημαϊκό: όποιος φταίει, αυτός θα τιμωρηθεί. Μέχρι στιγμής, τιμωρείται η μεσαία τάξη, η οποία φτωχοποιείται ταχύτατα, ακόμα και τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, τα οποία εξαθλιώνονται, ενώ δεν τιμωρείται η πολιτική – επιχειρηματική – δημοσιογραφική κ.λπ. ελίτ. Δηλαδή, το «ποιος φταίει», «ποιος έχει την ηθική αυτουργία» γίνεται, στην πράξη, έντονα πολιτικό θέμα: πώς θα δείξουμε ότι είναι δίκαιες οι επιπτώσεις των μέτρων που παίρνουμε.

    Σε παρόμοιο δίλημμα, πιστεύω, βρέθηκε κι ο Καραμανλής μετά την πτώση της χούντας: ποιοι φταίξαν γι’ αυτό που έγινε; Μόνο οι πραξικοπηματίες κι οι άμεσοι συνεργάτες τους ή ολόκληρες πυραμίδες συνεργών προς τα κάτω; Πού θα βάλεις τον πήχυ; Αν τον βάλεις ψηλά (όπως επέλεξε να κάνει ο Καραμανλής), τότε κινδυνεύεις να αφήσεις την πίκρα να διαιωνίζεται, «τόσα καθάρματα τη βγάλαν καθαρή και τώρα το παίζουν κύριοι»• αν τον βάλεις χαμηλά, κινδυνεύεις να στείλεις στο δικαστήριο τη μισή Ελλάδα (που λέει ο λόγος), οπότε να δημιουργήσεις αστάθεια κι εκτροπές. Άσχετα τι επέλεξε ο Καραμανλής, το «ποιοι φταίξαν», στην πράξη, έγινε έντονα πολιτικό ζήτημα, όχι αυστηρά νομικό• το αν η χούντα ήταν «εξακολουθητικό» ή «στιγμιαίο» έγκλημα δεν αποφασίστηκε από νομικά κριτήρια και προσκομισθέντα στοιχεία αλλά από το πολιτικό αισθητήριο του Καραμανλή, ότι η αποκατάσταση της δημοκρατίας θα γινόταν ασταθής, ότι η Αθήνα ήταν περικυκλωμένη από στρατόπεδα κ.λπ. Έπρεπε να αντιμετωπιστεί το κυριότερο επιχείρημα των πραξικοπηματιών, ότι «ο κόσμος ενέκρινε τη χούντα γι’ αυτό και δεν αντιδρούσε» με το αντεπιχείρημα «ο κόσμος δεν αντιδρούσε, όχι επειδή ενέκρινε, αλλά κυρίως επειδή φοβόταν τη χούντα».

    Προσπαθώ να υποδείξω ότι το ζήτημα της ηθικής αυτουργίας, της ευθύνης, είναι εξαιρετικά σημαντικό, όχι ένα ανώδυνο ακαδημαϊκό ζήτημα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Τώρα... πόσος κόσμος ήθελε το κομματοκρατικό σύστημα και πόσος έφτασε να το απεχθάνεται; Πόσος κόσμος δεν αντιδρούσε επειδή ένιωθε τον αγώνα μάταιο και πόσος δεν αντιδρούσε επειδή το ενέκρινε; Δεν έχω ιδέα. Αναλόγως, πόσοι δεν αντιδρούσαν στη χούντα επειδή φοβόντουσαν και πόσοι επειδή την ενέκριναν; Τρέχα γύρευε, κανείς δεν ξέρει, ούτε ο Καραμανλής ήξερε. Έφαγα τον τόπο να βρω στοιχεία, όσο το δυνατόν να μη μιλάω στον αέρα, όμως στοιχεία δεν υπάρχουν. Ούτε και για την αντίθετη άποψη υπάρχουν. Ουσιαστικά, όλες αυτές οι κουβέντες είναι υποκειμενικές, με την αίσθηση που έχει αποκομίσει ο καθένας όλα τα προηγούμενα χρόνια.

    Λοιπόν, προσπαθώ να μεταδόσω την αίσθησή μου, ότι υπήρξε πραγματικά πολύς κόσμος που ήθελε μια διαφορετική Ελλάδα. Δεν ξέρω τι στοιχεία να βρω, το αναγνωρίζω ότι αυτά που παράθεσα είναι ανεπαρκή. Ούτε και για τις αντίθετες απόψεις όμως φαίνονται να υπάρχουν στοιχεία. Μπορούμε να φύγουμε από το πεδίο των υποκειμενικών εντυπώσεων και να μιλάμε με κάτι πιο απτό; Να, σου ρίχνω εσένα το μπαλάκι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. th.alys23/1/13

    Ηλία δεν έχω κάτι απτό να προσφέρω. Η συζήτηση περί κρίσης νομίζω είναι έντονα θεολογική. Δεν ξέρω καν χωράει αν ο ορθολογισμός σε κάποιες πτυχές της.

    Υποψιάζομαι ότι ίσως είναι καλύτερα να αφήσουμε τα δικαστήρια για την απόδοση ηθικών ευθυνών και να συζητήσουμε πώς θέλουμε το αύριο στη χώρα αυτή. Όποιος έχει ποινικές ή αστικές ευθύνες, ας πληρώσει στα δικαστήρια κι ας προχωρήσουμε μπροστά οι υπόλοιποι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. " Το ενδιαφέρον όμως είναι στη διάκριση μεταξύ της ατομικής και της συλλογικής στάσης: στις εκλογές του 1996 τουλάχιστον, οι ψηφοφόροι των δύο μεγάλων κομμάτων λειτούργησαν με συλλογική και όχι ατομική έγνοια (κεφάλαιο 4, σελ. 103-104). Ψήφισαν δηλαδή αυτόν που θεωρούσαν ότι θα ωφελήσει τη χώρα, όχι την πάρτη τους."

    αυτο Ηλια δεν προκυπτει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γιατί δεν προκύπτει; Όπως διαβάζω, σελ. 103-104: "... this chapter demonstrates that the Greek electorate is more sociotropic than pocketbook oriented. That is, personal economic situation, including employment status, has little impact on vote choice, while perceptions of the national economy significantly affect whether or not Greeks support the incumbent candidate".
      Είναι κάτι που δεν καταλαβαίνω;

      Το ευρύτερο επιχείρημά μου είναι ότι τουλάχιστον από τον θάνατο του Ανδρέα και μετά, υπήρχε πολύς κόσμος ο οποίος ζητούσε μια υγιέστερη Ελλάδα, όμως τα δύο μεγάλα κόμματα απέτυχαν να του τη δώσουν.

      Διαγραφή
    2. κατσε βρε, εσυ θαβεις τους οικονομολογους με την απλοϊκη λογικη τους και δεχεσαι οτι ενα regression με πληθος omitted variables πραγματικα εχει ικανοποιητικο identification των κινητρων του Ελληνα ψηφοφορου?

      Διαγραφή
    3. Παραδέχομαι ότι δεν είναι και κανένα σπουδαίο επιχείρημα η πτυχιακή που παράθεσα. Όπως λέω και στον th.alys πιο πάνω: "προσπαθώ να μεταδόσω την αίσθησή μου, ότι υπήρξε πραγματικά πολύς κόσμος που ήθελε μια διαφορετική Ελλάδα [από τον θάνατο του Ανδρέα και μετά]. Δεν ξέρω τι στοιχεία να βρω, το αναγνωρίζω ότι αυτά που παράθεσα είναι ανεπαρκή. Ούτε και για τις αντίθετες απόψεις όμως φαίνονται να υπάρχουν στοιχεία"

      Αντιδρώ στην αφήγηση της λαϊκής ηθικής αυτουργίας, όπως στο άρθρο του Ματσαγγάνη που ήταν η αφορμή για το κείμενο. Τουλάχιστον όμως όσο ανεπαρκή/ανύπαρκτα είναι τα δικά μου στοιχεία, τόσο είναι και αυτά της άλλης πλευράς, όλο ανεκδοτολογία, προσωπικές εντυπώσεις και αυθαίρετες παραθέσεις. Δες την υποσυζήτηση με τον zz πιο πάνω (που, ενδεχομένως, είναι ο ίδιος ο Ματσαγγάνης)

      Διαγραφή
    4. το "ηθελαν διαφορετικη Ελλαδα" μπορει να ισχυει, το οτι ομως ηθελαν ριζικα διαφορετικη συμπεριφορα απο τις κυβερνησεις τους, που δεν θα οδηγουσε στην κριση, δεν ισχυει. Εδω ακομα και το 2009 με το ενα ποδι στον ταφο, επιβραβευσαν το ανευθυνο λεφτα υπαρχουν και εθαψαν το "παιδια παμε για φουντο".

      Διαγραφή

Αδερφέ, δεν ξέρω τούτο το φεγγάρι
Στης καρδιάς της άδειας τη φυρονεριά
Πούθε τάχει φέρει, πούθε τάχει πάρει
Φωτεινά στην άμμο, χνάρια σαν κεριά.