Οι Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ Ξαναχτυπούν...

...αυτή τη φορά με τον Άνθρωπο Στο Ψηλό Κάστρο.
Το βιβλίο είναι φρέσκο και αχνιστό, βγήκε από το τυπογραφείο το 2008 σε μετάφραση Χριστόδουλου Λιθαρή και ανήκει στη σειρά Cult Stories των εκδόσεων (μαζί με το Ubik, με το Θα Φτύσω Στους Τάφους Σας του Μπόρις Βιαν, με το συζητημένο τώρα τελευταία Κινέζικο Δωμάτιο της Κατερίνας Χρυσανθοπούλου, με το Κατά Τον Δαίμονα Εαυτού του φίλου Γιάννη Αντάμη κ.α.). Τη διεύθυνση της σειράς έχει η ψυχή των εκδόσεων ΤΟΠΟΣ, ο Άρης Μαραγκόπουλος (True Love).
Και μία μάλλον ευχάριστη έκπληξη: εντόπισα το βιβλίο μέχρι στιγμής σε τρία βιβλιοπωλεία• στα δύο απ' αυτά, ΔΕΝ ήταν καταχωρημένο ως "Επιστημονική Φαντασία". Έφτασε μήπως η ώρα να αποστιγματιστεί η καλή ΕΦ στη χώρα μας; Μήπως οι εκδόσεις ΤΟΠΟΣ επαναΤΟΠΟθετούν το είδος στα ράφια των βιβλιοπωλείων;

Οι εμπαθείς παρατηρήσεις μου:

- To εξώφυλλο κινείται στα μοντέρνα, καλαίσθητα και γουστόζικα πλαίσια με τα οποία παρουσιάζονται οι εκδόσεις ΤΟΠΟΣ στις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων. Δεν κραυγάζει, δίνει όμως ένα χαρακτηριστικό στίγμα, κινεί την περιέργεια και είναι φιλικό προς το μάτι. Με δυο λόγια: Χρήστος Διαμαντίδης.

- Τη μετάφραση και το εισαγωγικό σημείωμα ανέλαβε ο Χριστόδουλος Λιθαρής. Ο οποίος, φαντάζομαι ότι νιώθει πλέον καθιερωμένος στο χώρο ώστε να γράφει εισαγωγικά σημειώματα και να συμπληρώνει τις μεταφράσεις του με άφθονες υποσημειώσεις, καλύτερα όμως να φρόντιζε λίγο περισσότερο τα κείμενα που παραδίδει. Το κυριότερό μου θέμα είναι πως ο Άνθρωπος Στο Ψηλό Κάστρο γράφτηκε από τον Ντικ σε μία πολύ ιδιόρρυθμη διάλεκτο, μίμηση του τρόπου με τον οποίοι μιλούν οι Γιαπωνέζοι τα Αγγλικά (με αλλοιωμένη σειρά λέξεων, εξεζητημένους όρους, χωρίς άρθρα κ.λπ.), την οποία δε νιώθω ότι η μετάφραση του ΧΛ κατάφερε να αποδώσει στα Ελληνικά.

- Δε μου άρεσε ούτε η απόδοση του The Grasshopper Lies Heavy ως Η Ακρίδα Κείτεται Βαριά. Δε στέκεται ωραία στα Ελληνικά ως τίτλος βιβλίου! Ξέρω, υποτίθεται ότι πρόκειται για παραφθορά του Εκκλησιαστή ("...και η ακρίς θέλει προξενεί βάρος...", 12:5), όμως έχω τις ενστάσεις μου, η Βίβλος ήταν κάτι ιδιαίτερα σοβαρό για τον Ντικ. Δε νομίζω ότι έχει βρεθεί η πηγή από την οποία το ξεσήκωσε (αν το ξεσήκωσε από κάπου), όμως πιο πιθανό μου φαίνεται να πρόκειται για στιχάκι από γιαπωνέζικο χάικου, μέσα στο γενικότερο πνεύμα του κειμένου (π.χ.: "Πάνω στο μπαμπού / Παχιά κάθεται η ακρίδα / Ω καλοκαίρι!" ή κάτι τέτοιο). Μήπως ο ΧΛ θα έπρεπε να ήταν πιο γενναίος και να τολμούσε το: Η Παχιά Ακρίδα;

- Επίσης, για μία ακόμα φορά, η μετάφραση ενός έργου του Ντικ υποφέρει στην απόδοση των γερμανικών όρων και φράσεων! Στη σελίδα 133 ο ΧΛ έφτιαξε μία καινούργια γερμανική εταιρεία ονόματι Sohnen: "Τώρα δεσπόζουν τα μεγάλα καρτέλ όπως η New Jersey Krupp και η Sohnen" (το πρωτότυπο κείμενο λέει: "Big cartels like New Jersey Krupp and Sohnen running the show"), ενώ στη σελίδα 255 δεν επισημαίνεται το λάθος του ίδιου του Ντικ, ενός μέτριου γνώστη της γερμανικής, και το "Ich danke Ihnen sehr dabei" μεταφράζεται ως: "Σας ευχαριστώ πολύ γι' αυτό".

- Η δεύτερη μεγαλύτερή μου ένσταση έγκειται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Μετά από μία σύντομη παρουσίαση, ο κ. Μαραγκόπουλος καταλήγει:

Σ' αυτό το παράξενο μυθιστόρημα, το οποίο γράφεται με έντονο ακόμη τον απόηχο του μακαρθισμού, ο Φίλιπ Κ. Ντικ συνδυάζει την πιο τρελή επιστημονική φαντασία με την αυστηρή κριτική της Ιστορίας. Παίζοντας πανέξυπνα με τη διεθνή γεωπολιτική στρατηγική των ΗΠΑ, κάνει το απλό: τοποθετεί στη θέση τους τη ναζιστική Γερμανία. Έτσι αναδεικνύει με οξύ τρόπο, αλλά και με χιούμορ, τον φασισμό που αναδύεται στην καθημερινή ζωή κάθε φορά που στην πολιτική κυριαρχεί μια μυστικιστική στάση...

Δε θεωρώ ότι αυτές οι γραμμές δίνουν τη σωστή εντύπωση στον αναγνώστη για το βιβλίο που πρόκειται να διαβάσει. Το Ψηλό Κάστρο είναι, πρώτα και καλύτερα, ένα έργο προσωπικής σωτηρίας και λύτρωσης - κατά τη δική μου ανάγνωση, τουλάχιστον. Τονίζοντας τόσο πολύ την πολιτική διάσταση του βιβλίου, χάνεις την εμπειρία του κ. Ταγκόμι, χάνεις το διαρκές Σύνδρομο Capgras στο οποίο ζει η Τζουλιάνα και το μήνυμα που λαμβάνει, χάνεις τον αγώνα αξιοπρέπειας που καταβάλλει ο Φρανκ και το νόημα ζωής που ανακαλύπτει ο κ. Τσίλνταν. Χάνεις επίσης όλο το παιχνίδι με τις εναλλακτικές πραγματικότητες που στήνει ο Ντικ, καθώς και τη σημασία τους στον αγώνα των ανθρωπάκων. Ο ίδιος ο Φίλιπ Ντικ παραπονιόταν για τους κριτικούς λογοτεχνίας: "βλέπουν πράγματα στα έργα μου που δεν υπάρχουν". Εγώ παραπονιέμαι απλώς για την προκατειλημμένη σκοπιά με την οποία ερμηνεύεται το έργο του στη σημερινή Ελλάδα της αναγκαστικής αριστεροφροσύνης.

- Κλείνω με happy end: Τιμή και δόξα στις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ που αποφάσισαν να κυκλοφορήσουν στη χώρα μας μερικά από τα καλύτερα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ! Ένα μεγάλο ευχαριστώ από μένα και από όλους όσους αγαπούν την καλή ΕΦ (αν και το έγκλημά τους παραμένει ανολοκλήρωτο, μετά το Ubik και το Ψηλό Κάστρο μού άνοιξε η όρεξη και δε θα χορτάσω αν δε δω κι άλλα έργα του Φίλιπ Ντικ). Τρέξτε αμέσως όλοι στο βιβλιοπωλείο τους κι αγοράστε τρία αντίτυπα του Ψηλού Κάστρου: ένα για δική σας ανάγνωση, ένα για back up σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής κι ένα για να δωρίσετε στο αγαπημένο σας πρόσωπο. Ιδού ο ΤΟΠΟΣ του εγκλήματος:
Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου, Αρσάκειο Μέγαρο
10564 Αθήνα
Tηλ: 210 3221580
Fax: 210 3211246
bookstore@motibo.com
www.toposbooks.gr

Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ: πιάνουν τόπο.

6 σχόλια:

  1. Έχω κι εγώ τις αντιρρήσεις μου για το συγκεκριμένο βιβλίο, όπως και για το ‘Ubik’ από τις εκδόσεις Τόπος. Κυρίως για 2 λόγους: πρώτον, με τα συγκεκριμένα (προσεγμένα, είναι η αλήθεια, από αισθητικής πλευράς) εξώφυλλα, σε ένα βαθμό αποδυναμώνεται η δυναμική των βιβλίων του Dick και ξάφνου η εικόνα αποπροσανατολίζει τον δυνάμει αγοραστή: για την ακρίβεια, θεωρώ μάλλον αρνητικό το ότι τα εξώφυλλα του ‘Ubik’ και του ‘High Castle’ δε θυμίζουν επιστημονική φαντασία. Και τα 2 θα μπορούσαν να είναι εξώφυλλα σύγχρονης βρετανικής λογοτεχνίας.

    Δεύτερον, αυτό που ορθά επισημαίνεις: το οπισθόφυλλο μπροστά στην εύκολη λύση του κράχτη, τοποθετεί την πλοκή αυστηρά σε πολιτικά πλαίσια, χάνοντας το ουσιώδες κομμάτι. Αλλά όπως πολύ σωστά λες, στην Ελλάδα της αναγκαστικής αριστεροφροσύνης αυτά είναι ψιλά γράμματα- δώσε στο λαό αντιαμερικανισμό, πέτα και τη λέξη φασίστας και καθάρισες :)

    Να θυμίσω πως, και το ‘Ubik’, και το ‘High Castle’, έχουν κυκλοφορήσει στα ελληνικά στο παρελθόν από τις εκδόσεις Εξάντας (το πρώτο με εξαιρετικό εξώφυλλο, το δε δεύτερο με άθλιο). Κατά τα άλλα, ένα μπράβο για την κυκλοφορία αυτών των βιβλίων ξανά στα ελληνικά, keep on writing about sci-fi, και ζήτω ο Dick :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Όλη η τελευταία σου πρόταση είναι χρυσός 24 καρατίων.

    Κατανοώ τις αντιρρήσεις σου για τα εξώφυλλα (και, μεταξύ μας, τις ενστερνίζομαι κιόλας). Όμως μου άρεσε που δύο sci-fi classics μεταμφιέστηκαν σε "σύγχρονη βρετανική λογοτεχνία": Το κατεστημένο της συμβατικής λογοτεχνίας θα αλωθεί από μέσα -ξέρεις, στο πνεύμα του Μαρξ ("η αστική τάξη θα σφυρηλατήσει τα εργαλεία της καταστροφής της", μέθοδος Δούρειου Ίππου κ.λπ.)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Συμφωνώ ότι το σύστημα πολεμάται εκ των έσω. Όμως εδώ δεν έχουμε έναν πιτσιρικά που γράφει underground cyberpunk ή σκληρή space opera του 2300. O Dick ανήκει στους κλασικούς, και πιστεύω πως θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί πιο «συμβολικά», έστω και στα εξώφυλλα. Γιατί για μένα η αισθητική απεικόνιση πολλές φορές μετράει πολύ περισσότερο από 30σέλιδες εισαγωγές και φορτωμένα επίμετρα. Δες για παράδειγμα πόσο λιτά απεικόνισαν το ‘Ubik’ οι Γιαπωνέζοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλή σας χρονιά, κι ευχαριστώ για τις επισημάνσεις στο μπλογκ σας. Η «αριστεροφροσύνη» για την οποία κατηγορείτε το οπισθόφυλλο είναι μια μορφή ανάγνωσης, σημερινή, σύγχρονη, η οποία ταυτόχρονα λαμβάνει υπόψη της την περίοδο στην οποία γράφτηκε το βιβλίο. Το πώς γράφεται ένα βιβλίο είναι μεγάλη ιστορία. Αλλά από τη στιγμή που φεύγει από τον συγγραφέα το βιβλίο ακολουθεί δική του πορεία. Κι οπωσδήποτε δεν μπορείτε να αρνηθείτε ότι το να βάλεις τους γερμανούς και τους γιαπωνέζους να νικούν κατά κράτος στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν σχετίζεται αποκλειστικά με την «προσωπική πορεία λύτρωσης του συγγραφέα»! Και, ξέρετε, ο «φασισμός που αναδύεται στην καθημερινή ζωή», όπως επίσης σημειώνεται στο εξώφυλλο, δεν απέχει πολύ από αυτό που γράφετε εσείς για «τον αγώνα αξιοπρέπειας που καταβάλλει ο Φρανκ και το νόημα ζωής που ανακαλύπτει ο κ. Τσίλνταν», απλώς εγώ διατυπώνω τα πράγματα με το ακριβές πολιτικό τους όνομα. Όλη μου τη ζωή και σε όλα μου τα βιβλία έτσι τα διατυπώνω. Επομένως το λιγότερο θεωρώ προσβλητική την άποψη ότι γράφουμε ό,τι γράφουμε από τους καταναγκασμούς της ελληνικής αριστεροφροσύνης. Αυτή είναι η πιο εύκολη κριτική που μπορεί να γίνει. Η πιο εύκολη. Όλες οι άλλες επισημάνσεις σας είναι υπό σκέψη και σας ευχαριστώ γι΄αυτές. Αλλά για το εξώφυλλο και τις κριτικές που κάνουν και άλλοι σχολιαστές στο μπλογκ σας καλό θα ήταν να δείτε κι εσείς και οι φίλοι, στην επίσημη ιστοσελίδα του Ντικ, τα εξώφυλλα των ξένων εκδόσεων και να τα συγκρίνετε με το δικό μας. Τα μελετήσαμε όλα προσεκτικά. Αλλά προσοχή: εμείς δεν διαβάζουμε την Επιστημονική Φαντασία σε συνθήκες αποστειρωμένου εργαστηρίου, ούτε σε συνθήκες προστατευτικού εγκλεισμού, ούτε τη διαβάζουμε με τις προκαταλήψεις (και άρα τις παραναγνώσεις) εκείνων που θεωρούν ότι η Ε.Φ. έχει αυστηρά προσδιορισμένο περίβλημα, design, εικαστικό κ.λπ. Βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα και πολλές από τις «φαντασίες» του εικοστού έχουν ήδη γίνει πραγματικότητα… Δεν θεωρούμε ότι η Ε.Φ. έχει όρια στην ανάγνωσή της και εκεί οφείλεται και η διαχρονική επιτυχία της. Περισσότερα όμως γι' αυτήν και τις διαστάσεις που παίρνει σήμερα στο βιβλίο του Τζέιμσον που επίσης εκδώσαμε: Οι αρχαιολογίες του μέλλοντος. Ευχαριστώ και πάλι γι' αυτόν τον διάλογο που ανοίγεται με αφορμή την έκδοση του Ψηλού Κάστρου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητέ Grandman,
    Απαντώ μόνο εξ’ονόματός μου (υποθέτω πως ο Elias έχει δικές του απόψεις και θα τις καταθέσει):

    Στο οπισθόφυλλο τονίζεται σχεδόν αποκλειστικά η πολιτική διάσταση του βιβλίου- αυτό βρήκα αρνητικό. Οπωσδήποτε είναι πολύ δύσκολο να συμπυκνώσεις ένα μυθιστόρημα σε μια παράγραφο (πόσο μάλλον μυθιστόρημα ε.φ.), όμως αντιθέτως, εύκολη μου μοιάζει η συγκεκριμένη παρουσίαση.

    Για τα εξώφυλλα των ξένων εκδόσεων: μα, ακριβώς από την επίσημη ιστοσελίδα του Dick έδωσα το λινκ στο προηγούμενο σχόλιο! Δε λέω πως είναι κακό το εξώφυλλο. Μάλλον αποπροσανατολιστικό (ή αδιάφορο).

    Όσο για τις συνθήκες αποστειρωμένου εργαστηρίου/προστατευτικού εγκλεισμού (!) στην ε.φ., μακριά από μένα. Το λιγότερο που μπορώ να πω είναι πως δεν αντιμετωπίζω τον William Gibson ως αυστηρά ε.φ. συγγραφέα, ή τον Dick αποκομμένο από τις κοινωνικές προεκτάσεις του έργου του. Ας μην φτάσουμε ως εκεί.

    Καλή χρονιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Το εξώφυλλο εμένα μου άρεσε.
    Ως προς το οπισθόφυλλο, είπα ήδη τις ενστάσεις μου - τις ίδιες πάνω κάτω που εξέφρασε κι ο Schottkey. Επειδή ούτε εγώ θα πείσω εσάς ούτε εσείς θα πείσετε εμένα, δε θα προσθέσω τίποτα άλλο και επαναλαμβάνω τις ευχαριστίες μου για την έκδοση του 'Ψηλού Κάστρου' και του 'Ούμπικ'.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αδερφέ, δεν ξέρω τούτο το φεγγάρι
Στης καρδιάς της άδειας τη φυρονεριά
Πούθε τάχει φέρει, πούθε τάχει πάρει
Φωτεινά στην άμμο, χνάρια σαν κεριά.