Το Συμβόλαιο Της Βίας

Μπορεί να διαφωνούμε, αλλά δε σε βρίσω κιόλας• μπορεί να αλληλοβριζόμαστε, αλλά δε θα σε χτυπήσω κιόλας• μπορεί να έχουμε πιαστεί στα χέρια και να δερνόμαστε, αλλά δε θα σε σκοτώσω κιόλας• θα σε σκοτώσω.

Αυτές είναι οι τρεις κατηγορίες της βίας που διακρίνω, τρεις αποχρώσεις που συνθέτουν το φάσμα της επιθετικότητας. Λεκτική βία (βρισιές, απειλές, προσβολές, κατάρες, υψηλός τόνος φωνής) που επιφέρει συναισθηματικά πλήγματα στον αντίπαλο ή περιορίζεται σε συμβολικό – προειδοποιητικό επίπεδο, φυσική βία (χτυπήματα, γροθιές, κλωτσιές κ.λπ.) που επιφέρει σωματικά πλήγματα στον αντίπαλο, και υπαρξιακή βία (φόνος), με την έννοια ότι εκμηδενίζει τον αντίπαλο, του στερεί ακόμα και τη δυνατότητα ύπαρξης. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν ανθρώπινο χαρακτηριστικό• παρατηρούνται σε όλο το ζωικό βασίλειο, αρχαίες όσο η Πέμπτη και η Έκτη Ημέρα της Δημιουργίας, τότε που ο Θεός εποίησεν παν έμψυχον κινούμενον και παν πετεινόν πτερωτόν και κτήνη και ερπετά. Υπάρχει όμως μία σημαντικότατη διαφορά ανάμεσα στην επιθετικότητα του ανθρώπου και σ’ αυτή των υπόλοιπων ζώων. Πρώτα λίγη ιστορία:

Ο Βασιλιάς Σάκα
Ο John Keegan στο δεύτερο κεφάλαιο του A History Of Warfare μιλάει για τον βασιλιά Σάκα των Ζούλου (θυμάστε την παλιά τηλεοπτική σειρά;) που έγινε θρύλος για τα πολεμικά του κατορθώματα. Οι Ζούλου ήταν κυρίως βοσκοί και πριν από τον βασιλιά Σάκα, η χώρα τους ήταν κατακερματισμένη σε αμέτρητα μικροβασίλεια που συχνά έφταναν σε προστριβές μεταξύ τους. Λοιπόν, ο Σάκα κατάφερε να νικήσει στη μάχη όλους σχεδόν τους αντιπάλους του και να ενώσει υπό την κυριαρχία του ένα τεράστιο μέρος της Ζουλουλάνδης. Πώς τα κατάφερε; Μήπως είχε καλύτερα όπλα, περισσότερους στρατιώτες ή ήταν κάποια στρατηγική ιδιοφυία; Τίποτα από αυτά.

Πριν τον βασιλιά Σάκα, οι μάχες των Ζούλου είχαν ένα τυποποιημένο τελετουργικό. Οι δύο εχθρικές στρατιές συναντιόνταν με ακόντια και ασπίδες στο προκαθορισμένο σημείο και ξεσπούσαν αμέσως σε μία ομοβροντία από βρισιές και προσβολές. Όταν όλοι πλέον είχαν φτιαχτεί για τα καλά, οι στρατιώτες της μίας παράταξης πετούσαν τα ακόντιά τους στους εχθρούς, οι οποίοι έσπευδαν να καλυφθούν με τις ασπίδες τους και τα απέκρουαν. Κατόπιν, γινόταν το αντίστροφο. Στο τέλος, οι στρατιώτες και των δύο πλευρών έπεφταν ο ένας επάνω στον άλλον με ραβδιά, γροθιές και πέτρες, έπεφτε άγριο ξύλο, μέχρι να γίνει φανερό ποιοι είναι οι νικητές και ποιοι οι ηττημένοι.

Οι παραδοσιακές «μάχες» των Ζούλου, λοιπόν, μπορεί να έληγαν χωρίς ούτε έναν νεκρό. Σίγουρα υπήρχαν άφθονα ανοιγμένα κεφάλια, σπασμένα χέρια, πλευρά και μύτες, καμιά φορά μπορεί και να υπέκυπτε κάποιος, εμείς όμως αυτό δε θα το αποκαλούσαμε «μάχη». Το πλησιέστερο αντίστοιχο που μπορώ να σκεφτώ είναι: «σύγκρουση μεταξύ αντίπαλων χούλιγκαν». Κι όμως, μετά από τέτοιες «μάχες» αποφασίζονταν ζητήματα εδαφικής κυριαρχίας ή ακόμα και καθυπόταξης ενός βασιλείου από άλλο. Δεν μπορούμε να το συλλάβουμε εύκολα, γιατί δε συνειδητοποιούμε πόσο τεράστιο ρόλο έπαιζε το κύρος σ’ εκείνες τις κοινωνίες (και παίζει ακόμα, σε όλο σχεδόν τον Τρίτο Κόσμο). Πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι στις δυτικές μας κοινωνίες.
Shaka Zulu

Τι έκανε ο Σάκα; Πριν ακόμα γίνει βασιλιάς, τότε που απλώς είχε ένα μικρό «στρατιωτικό» σώμα υπό τις διαταγές του, συνέλαβε την ιδέα της μάχης μέχρις εσχάτων. Την πρώτη φορά λοιπόν που οι στρατιώτες του βγήκαν στον πόλεμο, οι αντίπαλοι περίμεναν ότι θα έπαιζαν αυτό το παραδοσιακό παιχνίδι με βρισιές και ξύλο, όμως οι στρατιώτες του Σάκα δεν πήγαν για να παίξουν. Έπεσαν κατευθείαν επάνω στους εχθρούς με λόγχες και ακόντια, και τους πετσόκοψαν. Μέχρι οι υπόλοιποι μικροβασιλιάδες των Ζούλου να καταλάβουν τι συνέβη, ο Σάκα συνέχισε κατά τον ίδιο τρόπο και υπέταξε ένα μεγάλο αριθμό από τα μικροβασίλεια της Ζουλουλάνδης. Ο θρύλος που δημιουργήθηκε αργότερα ήθελε τα πνεύματα του δάσους να του δίνουν μία μαγική λόγχη που τον καθιστούσε ανίκητο στη μάχη κ.λπ. Είχε πράγματι ένα μαγικό όπλο, αυτό όμως δεν ήταν φτιαγμένο από μέταλλο: ήταν η συνειδητοποίηση του αποφασιστικού πλεονεκτήματος που μπορεί να του αποφέρει η μονομερής κλιμάκωση της βίας. Ότι μπορεί να νικήσει εύκολα αν εκπαιδεύσει τους στρατιώτες του για υπαρξιακή βία, τη στιγμή που οι εχθροί θα είναι προετοιμασμένοι απλώς για φυσική βία.

Κάτι λέγαμε όμως για συγκρούσεις μεταξύ αντίπαλων χούλιγκαν.

Η Τεχνική του Βασιλιά Σάκα
Στις 29.03.2007 συνέβη η δολοφονία Φιλόπουλου στην Παιανία, κατά την προσυμφωνημένη σύγκρουση οπαδών Παναθηναϊκού – Ολυμπιακού (ενισχυμένους με 50 οπαδούς του Ερυθρού Αστέρα). Κατόπιν έγιναν τα συνηθισμένα – οι ποδοσφαιρικοί παράγοντες δήλωσαν σοκαρισμένοι, οι πολιτικοί διέπρεψαν στις ανέξοδες αερολογίες, κάποιοι δευτεροκλασάτοι χούλιγκαν καταδικάστηκαν στο δικαστήριο, όλοι στηλίτευσαν τη βία και ευχήθηκαν να μην ξαναχυθεί αίμα εξαιτίας του ποδοσφαίρου. Η εκδοχή που επικράτησε ήθελε και τις δύο ομάδες οπαδών υπεύθυνες για εκείνη τη βία που οδήγησε σε θάνατο. Ήταν όμως;

Οι μαρτυρίες που δημοσιεύτηκαν δίνουν μία διαφορετική εικόνα για το ραντεβού των οπαδών. Οι Παναθηναϊκοί μοιάζει ότι πήγαν στην Παιανία για να ρίξουν ένα τυπικό ξύλο, ενώ οι Ολυμπιακοί γύρευαν κάτι περισσότερο – έτσι φαίνεται, τουλάχιστον. Πρώτα συγκεντρώθηκαν στο Καραϊσκάκη, εκεί «μοιράστηκαν από αρχιχούλιγκαν του Ολυμπιακού … μαχαίρια, λοστοί και άλλα εφόδια για τη μάχη με τους οπαδούς του Παναθηναϊκού» (από εδώ) και παρέλασαν ως την Παιανία οργανωμένα. Με προετοιμασία, οπλισμό και σχέδιο. Καταθέτει ένας 38χρονος οπαδός του Ολυμπιακού για τα γεγονότα: «Αυτοί που πήγαιναν μπροστά μάς ειδοποιούσαν με τα κινητά για το πού έπρεπε να πάμε... για πόλεμο....» Η πομπή κάνει μία στάση στην Αγία Παρασκευή για να οργανωθεί πολεμικά: «Εκεί έφυγαν οι ζητάδες που μας συνόδευαν και βρήκαμε την ευκαιρία να εξοπλιστούμε καλύτερα... Είδα ότι πολλοί Ολυμπιακοί φορούσαν αλεξίσφαιρα γιλέκα, άρβυλα, σίδερα, κράνη». Αργότερα «πέσαμε στους Παναθηναϊκούς λοξά σε δύο γκρουπ σαν σφήνα ... Όλοι εκτός από εμένα κρατούσαν μεγάλα μαχαίρια στα χέρια τους...» (από εδώ)

Όταν κάνεις πολεμική έφοδο «σε δύο γκρουπ σαν σφήνα» επάνω σε ανύποπτους αντιπάλους, που δεν είναι προετοιμασμένοι για αίμα αλλά για ξύλο, ανεβάζεις τη νόρμα της βίας και αποκτάς πλεονέκτημα. Δύο μέρες αργότερα, η Καθημερινή δημοσιεύει τη μαρτυρία ενός οπαδού του Παναθηναϊκού: «Τα ραντεβού για πέσιμο είναι μόδα που έχει φτάσει από το εξωτερικό. Σ’ αυτές τις συγκρούσεις υπάρχουν άγραφοι κώδικες. Οι λογαριασμοί λύνονται συνήθως με τα χέρια, χωρίς μαχαίρια ή άλλα επικίνδυνα όπλα. Δεν χτυπάς πεσμένο αντίπαλο, ούτε και υπάρχει δυσαναλογία στον αριθμό. Στην Παιανία, οι Ολυμπιακοί έσπασαν κάθε κώδικα. Πήγαν πολύ περισσότεροι, οπλισμένοι και έτοιμοι για όλα. Οι Παναθηναϊκοί ήταν στην πλειονότητά τους μικρής ηλικίας, ενώ του Ολυμπιακού ψημένοι άντρες, μπράβοι αρκετοί απ’ αυτούς σε νυκτερινά κέντρα. Πολλοί είχαν μαζί τους μαχαίρια, στιλέτα, λοστούς, αλυσίδες, πυροσβεστήρες. Ήταν πολύ σφοδρή η επίθεση, έξω από κάθε μέτρο. Στο Παγκράτι, όπου είχε δοθεί αντίστοιχο ραντεβού, κανείς Παναθηναϊκός δεν πείραξε πεσμένο Ολυμπιακό. Υπάρχει σεβασμός στον αντίπαλο. Επεσες; Τελείωσε. Αυτός ο κώδικας παραβιάστηκε από τους Ολυμπιακούς και είδαμε τα επακόλουθα». Ακριβώς η τεχνική του βασιλιά Σάκα.

Το Συμβόλαιο της Βίας
Ανέφερα αυτά τα δύο παραδείγματα για να δείξω ότι και η επιθετικότητα έχει τους κανόνες της. Σε κάθε αντιπαράθεση, υπάρχει ένα άρρητο συμβόλαιο μεταξύ των δύο αντιπάλων για το ύψος της βίας που θα χρησιμοποιήσουν (καθόλου βία, μόνο λεκτική, μόνο φυσική, υπαρξιακή) και σε γενικές γραμμές, το συμβόλαιο αυτό τηρείται. Σε γενικές γραμμές. Κάθε μέρα, αμέτρητοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πιάνονται στα χέρια, μπλέκουν σε λυσσασμένους καυγάδες, όμως ελάχιστοι από αυτούς σκοτώνονται. Δε χρειάζεται να πάμε σε πιστόλια και μαχαίρια: η αντρική γροθιά και ακόμα περισσότερο η αντρική (και η γυναικεία) κλωτσιά είναι φονικό όπλο• το γκλομπ του αστυνόμου είναι φονικό όπλο• το ανθρώπινο χέρι με ένα ραβδί γίνεται φονικό όπλο.

Όλοι μας, οι άντρες τουλάχιστον, έχουμε πάρει μέρος σε καυγάδες, είτε σε μικρές ηλικίες είτε σε μεγαλύτερες. Όλοι έχουμε νιώσει το αίσθημα της οργής, την αμαρτωλή ηδονή να χτυπάς με άγριο μίσος ένα άλλο ανθρώπινο σώμα. Εκείνες τις στιγμές νομίζουμε ότι είμαστε τόσο τυφλωμένοι, που θα μπορούσαμε και να σκοτώσουμε – θα μπορούσαμε, πράγματι, αλλά δεν το κάναμε. Διότι ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίναμε συνειδητά, τα χτυπήματά μας ήταν επαρκώς συγκρατημένα ώστε να μην προκαλέσουν μοιραία βλάβη. Δεν το ξέραμε, αλλά είχαμε υπογράψει ένα συμβόλαιο που έλεγε: «θα βρίσεις, θα χτυπήσεις, αλλά δεν θα σκοτώσεις». Και δεν είναι καθόλου απλό πράγμα να σκοτώσεις έναν άνθρωπο, όσο εξοργισμένος μαζί του κι αν (νομίζεις ότι) είσαι!


To πιο βίαιο ζώο της Γης: το ανθρώπινο βρέφος των 2-3 ετών. Το μόνο πλάσμα που συνέχεια χρησιμοποιεί φυσική βία για ψύλλου πήδημα


Ζωική Επιθετικότητα
Η επιθετικότητα είναι αρετή. Στους πολύ μακρινούς μας συγγενείς, που επιζούν σήμερα ως θαλάσσιοι ελέφαντες, ελάφια, τσακάλια, ποντίκια, χιμπατζήδες, κοράκια και βουλευτές του ΛΑΟΣ, ήταν και είναι απαραίτητη για την επιβίωση, την απόκτηση πόρων, την άμυνα ενάντια στο αρπακτικό, την εύρεση θηλυκού και την επιβολή σε τηλεοπτικές συζητήσεις. Ίσως όχι για τη σύλληψη του θηράματος• ακούγεται λίγο περίεργο, αλλά οι παρατηρήσεις των ηθολόγων λένε πως οι επιθέσεις των αρπακτικών στα θηράματά τους δε συνιστούν επιθετικότητα, το ανθρώπινο αντίστοιχο μιας γάτας που ορμά σε ένα ποντίκι είναι ο πεινασμένος που ετοιμάζεται να φάει μία μακαρονάδα. Κατά τον Konrad Lorenz: «Η μάχη μεταξύ του αρπακτικού και του θηράματος δεν είναι μάχη με την πραγματική έννοια της λέξης … ένας σκύλος που κυνηγάει έναν λαγό έχει την ίδια ενθουσιασμένη και χαρούμενη έκφραση όπως όταν καλωσορίζει το αφεντικό του ή περιμένει κάποια λαχταριστή λιχουδιά. Υπάρχουν θαυμάσιες φωτογραφίες που δείχνουν λιοντάρια έτοιμα να ορμήσουν στη λεία τους• μπορούμε από αυτές να παρατηρήσουμε ότι, κατά τις δραματικές στιγμές πριν το άλμα, τα ζώα δε δείχνουν θυμωμένα. Βρυχηθμός, αυτιά μαζεμένα πίσω, και οι άλλες γνωστές εκφραστικές κινήσεις της μαχητικής συμπεριφοράς παρουσιάζονται στα αρπακτικά μόνο όταν φοβούνται ότι η λεία θα τους αντισταθεί άγρια – και σ’ αυτές τις περιπτώσεις ακόμα, οι εκφράσεις είναι υπονοούμενες».

Οι παρατηρήσεις του Lorenz βρίσκουν εντυπωσιακή επιβεβαίωση από σύγχρονα νευρολογικά δεδομένα: «το κυνήγι του θηράματος από το αρπακτικό δεν είναι επιθετικότητα. Οι γάτες δε συρίζουν ούτε κυρτώνουν την πλάτη τους όταν κυνηγούν ένα ποντίκι, και οι ενεργές περιοχές στον υποθάλαμο του εγκεφάλου τους μοιάζουν περισσότερο με αυτές της πείνας παρά της επιθετικότητας» (παραθέτει η Wikipedia από εδώ).

Αν θέλουμε λοιπόν να βρούμε την επιθετικότητα στο βασίλειο των ζώων, θα πρέπει να κοιτάξουμε κάπου αλλού: στις αναμετρήσεις εντός του είδους. Στους καυγάδες των τσακαλιών για τις περιοχές κυνηγιού, των αρσενικών ελαφιών για το θηλυκό, στην οργή των θηλυκών αγριογούρουνων όταν πρέπει να προστατέψουν τα μικρά τους κ.α. Δε νομίζω ότι υπερβάλλω καθόλου αν πω ότι όλες αυτές οι αναμετρήσεις δεσμεύονται πλήρως από το συμβόλαιο της βίας*. Είναι ελεγχόμενες μέσα στην αγριάδα τους, πολύ προσεκτικές και τελετουργικές. «Αξιοσημείωτος αυτοέλεγχος και αυτοπεριορισμός: αυτή είναι η συντριπτική εντύπωση που αποκομίζει κάποιος όταν παρακολουθεί αναμετρήσεις μεταξύ ζώων. Το να χυθεί αίμα δεν είναι ο κανόνας• είναι η σπάνια εξαίρεση» (το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο Desmond Morris - Animalwatching). Το αρσενικό ελάφι που νιώθει ότι χάνει τη μάχη για τη διεκδίκηση του θηλυκού, απλώς αφήνει την αρένα και φεύγει• ο νικητής δε θα το κυνηγήσει να το αποτελειώσει. Το ηττημένος λύκος θα ξαπλώσει στο έδαφος και θα εκθέσει την κοιλιά και την καρωτίδα του• ο νικητής θα σταματήσει αμέσως τις εχθροπραξίες και σε καμία περίπτωση δε θα σκοτώσει τον αντίπαλό του με ένα τελειωτικό δάγκωμα. Το ζωικά όπλα (π.χ. σαγόνια, νύχια, δύναμη, ράμφος) δεσμεύονται από πανίσχυρους μηχανισμούς αναστολής επιθετικότητας, ώστε το συμβόλαιο της βίας να λειτουργεί με αποτελεσματικότητα ελβετικού ρολογιού. Ένα οπλισμένο ζώο είναι έτσι φτιαγμένο ώστε να χάνει ακαριαία την οργή του στη θέα κάποιων τελετουργικών υποταγής.


Αν είχαμε ψυχοσύνθεση λύκου αντί ανθρώπου, οι αστυνόμοι θα σταματούσαν αμέσως μόλις ο Κύπριος έπεφτε κάτω


Ίδε ο Άνθρωπος
Ο Αριστοτέλης είπε ότι ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο με λογική. Ο Μπερκσόν είπε ότι είναι το μόνο ζώο με την ικανότητα να γελά. Εγώ βλέπω τον άνθρωπο ως το μόνο ζώο που αυθαιρετεί τακτικά απέναντι στο συμβόλαιο της βίας. Δεν είναι μόνο οι περιπτώσεις του βασιλιά Σάκα και των οπαδών του Ολυμπιακού στην Παιανία• παραβιάζουμε το συμβόλαιο καθημερινά, σε αμέτρητες περιστάσεις λιγότερο δραματικές. Ένας διάλογος που καταρρέει σε φωνές και βρισιές («Τότε μόνο οι συζητήσεις μεταξύ φιλοσόφων είναι ειλικρινείς, όταν καταλήγουν σε ύβρεις και προσωπικές προσβολές» - Τάκης Κονδύλης), μία συζυγική αντιπαράθεση που κλείνει με χτυπήματα και ξύλο είναι δύο πολύ κοινά παραδείγματα της ανθρώπινης μοναδικότητας, που συνεχώς προσθέτουν δυστυχία στον πλανήτη. Το συμβόλαιο της βίας στα ζώα είναι δεσμευτικό, σαν νόμος της φύσης• το συμβόλαιο της βίας στους ανθρώπους είναι χαλαρό, σαν νόμος του Ελληνικού Κράτους.

to be continued

----------------------------------------
* Εντάξει, υπερβάλλω λίγο, η αλήθεια είναι ότι οι χιμπατζήδες κηλιδώνουν αυτήν την τόσο ειδυλλιακή εικόνα. Έχει τη σημασία του αυτό, διότι πρόκειται για τους εξελικτικά πιο κοντινούς συγγενείς του ανθρώπου. Παρόλα αυτά, θέλω να πιστεύω ότι ο γενικός αφορισμός ισχύει.

29 σχόλια:

  1. Συνεπώς, η φράση «ζωώδη ένστικτα» μάλλον είναι ατυχής στη συνηθισμένη της χρήση.

    Εξαιρετικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πραγματικά σ' ευχαριστώ όταν γράφεις τέτοιες αναρτήσεις, το μυαλό μου παίρνει φωτιά και γεμίζει ιδέες.

    Τρία πράγματα που σκεφτόμουν αυτές τις μέρες κι εδώ νομίζω πως ταιριάζουν απόλυτα:

    - Οι συγκρούσεις προ Πελοποννησιακού Πολέμου ήταν σχεδόν τελετουργικές σαν τις αφρικανικές, αλλά ξεκίνησε ένας κύκλος σταδιακής κλιμάκωσης που κανένας δεν μπόρεσε να τον σπάσει, ακόμη κι όταν άρχισαν να την πληρώνουν άμαχοι και κάθε "ταμπού" να παραβαίνεται.
    - Μιας και ανέφερες του βουλευτές του ΛΑΟΣ, η πολιτική ιδεολογία είναι συχνά σπρώξιμο προς την κλιμάκωση της βίας. Ο Χίτλερ (και κάθε πολιτικός που επιλέγει να χαϊδέψει τον πολίτη λεγοντάς του πως είναι αδικημένος) επέμενε στη διαφθορά των κρατούντων και την αδυναμία κάθαρσης μέσω ήπιων μέσων, μόνη λύση ο ίδιος να έρθει στην εξουσία για να μπορέσει η Άρια φυλή να κλιμακώσει νόμιμα τη βίας της. Ο Μαρξ (και ο όλος κύκλος δασκάλων, μαθητών, ανταγωνιστών) επέμενε ότι μόνο βίαια θα αλλάξει η κοινωνία, μόνο ακολουθώντας το παράδειγμα της Γαλλικής Επανάστασης (και, τελικά, του Τρόμου), άποψη που έχει διαποτίσει κάθε είδος Αριστερού-Σοσιαλιστή-Αναρχικού.
    - Εκτός από τη μονομερή κλιμάκωση της βίας, υπάρχει και η μονομερής αποκλιμάκωσή της, ίδιον τους δυτικού κόσμου στα τελευταία 100 χρόνια. Η αφέλεια που λέει εγώ θα κάτσω με σταυρωμένα τα χέρια κι αυτός τελευταία στιγμή θα συνειδητοποιήσει τι κάνει και δε θα με χτυπήσει" (σε προσωπικό επίπεδο, σε μαζικό ή σε επίπεδο κρατών). Αλλά τον ειδυλλιακό κόσμο των ευγενών αγρίων Ζούλου δεν τον χάλασαν οι κακοί Άγγλοι, ούτε και των πάνσοφων ελλήνων οι κακοί Ρωμαίοι. Δεν είναι οι αποικιοκράτες συνήθως το έναυσμα για την κλιμάκωση, είναι εσωτερικό το πρόβλημα...

    [και μια μικρή πρόταση-παράκληση: χώρισε κάπως τις τρεις κατηγορίες όταν τις πρωτοαναφέρεις. Με πλάγια γράμματα στο όνομά τους, με bullet list, κάπως να βοηθά στο μάτι]

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Εξαιρετικό ποστ, ευχαριστώ :)
    Το θέμα αυτό με συναρπάζει, το ψάχνω πολλά χρόνια, σημειώνω, εντοπίζω αιτίες, αποτελέσματα...
    Εχω φτάσει στο συμπέρασμα ότι αν μπορούσε να καταργηθεί η βία του γονιού προς τα τέκνα, ίσως η ανθρωπότητα να πραγμάτωνε επιτέλους το μεγαλο βήμα προς την ειρήνη.
    Για την ώρα, έχει περιοριστεί δραστικά η βία στο σχολείο. Τα (όχι και τόσο) παλιά χρόνια ο δάσκαλος ήταν συνάμα και δάσκαλος στη βία, μια και την ασκούσε ατιμωρητί στους (κακούς!) μαθητές.

    Στη Σουηδία, υπάρχει στατιστική σχετικά με τη βία που ασκούν οι γονείς και δείχνει πως όσο μεγαλύτερος σε ηλικία (=κατασταλαγμένος, χωρίς απωθημένες επιθυμίες) είναι ο γονιός, τόσο λιγότερη βία ασκεί και τόσο περισσότερα παιδιά ισορροπημένα και λιγότερο βίαια αναπτύσσονται σε οικογένειες με ικανοποιημένους απο τη ζωή τους γονείς. (όπου η λέξη "γονείς" νοείται οποιοσδήποτε γονιός, ακόμα και μονογονεϊκής οικογένειας, π.χ. μόνο η μητέρα ή μόνο ο πατέρας)

    Περιμένω με ενδιαφέρον τη συνέχεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κάτι τι ακόμη: δεν καταλαβαίνω την παρατήρησή σου για το νήπιο των 2-3 ετών. Αυτό είναι ένα γλυκό και όμορφο και τρυφερό πλασματάκι, του οποίου η συμπεριφορά είναι απλή αντανάκλαση της συμπεριφοράς που δεχεται: Ο μικρός άνθρωπος απορροφά τις πληροφορίες απο το περιβάλλον του σαν... σφουγγάρι!
    Οπότε, πώς μπορεί να καταλογιστεί σε αυτό το μικρό πλάσμα οποιαδήποτε πρόθεση; Τι θα πει, δλδ, «To πιο βίαιο ζώο της Γης: το ανθρώπινο βρέφος των 2-3 ετών. Το μόνο πλάσμα που συνέχεια χρησιμοποιεί φυσική βία για ψύλλου πήδημα»..???

    Θα συμφωνούσα, αν έγραφες ότι ειναι το ικανότερο στη μίμηση πλάσμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Το πλεονέκτημα της μονομερούς κλιμάκωσης της βίας, χμμμ.

    Ρώμη 1962. Σ' ένα κινηματογράφο προβάλεται το Μάμα Ρόμα. Στον εξώστη ο Παζολίνι μαζί με Μοράβια, Μπερτολούτσι και άλλους. Από τα παρακείμενα γραφεία του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος (μπροστά τους ο ΛΑ.Ο.Σ φέρνει περισσότερο σε Ένωση Κεντρώων) κάνουν ντου μερικά παλικάρια που δέκα χρόνια αργότερα θα διακριθούν στη στρατηγική της έντασης. Ο Φλάβιο Κάμπο επικουρούμενος από τον Σεραφίνο Ντι Λούια πλησιάζει τον Παζολίνι και αρχίζει να τον βρίζει.

    Ως εδώ συμφωνούν όλοι ως προς τα πραγματικά περιστατικά.

    Στη συνέχεια ο Κάμπο χαστουκίζει ή κλωτσάει τον Παζολίνι. Σε αυτό συμφωνούν η αστυνομία που ήταν παρούσα, οι εφημερίδες και ο ίδιος ο Κάμπο.

    Σύμφωνα όμως με τον Παζολίνι τα πράγματα έγιναν αντίστροφα. Ήταν αυτός που αγανακτισμένος από το βρισίδι χαστούκισε τον Κάμπο και τον έριξε κάτω. Συμπληρώνει μάλιστα απολογητικά πως ο Κάμπο ήταν πολύ αδύνατος.

    Η αλήθεια είναι πως κανείς επιβεβαιώνει την εκδοχή του Παζολίνι.

    Αλλά καμιά φορά η πραγματικότητα υποτάσσεται στα στερεότυπα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος28/8/09

    Εξαιρετικο κειμενο!

    Το υποσυνολο της πολιτικης βια ειναι παρα πολυ ενδιαφερον, αν και στις συγχρονες δυτικες κοινωνιες η επαναστατικη βια που αναφερεις (Νταντον, Τροτσκι κτλ) ειναι σχεδον ανυπαρκτη. Απο την αλλη εχει ενδιαφερον να παρατηρησει κανεις οτι κανονες σαν αυτους που περιγραφεις υπαρχουν στις διαδηλωσεις και τα "μπαχαλα" στο κεντρο της Αθηνας.

    Χαρακτηριστικο παραδειγμα ειναι το "πεσιμο" οπως το λεγαμε τον καιρο του αρθρου 16, το κλασικο μπουγιο στα λουλουδαδικα στο Συνταγμα, οπου ηταν πια σχεδον τελετουργικο.

    Επισης χαρακτηριστικη ειναι η διαφορα του επιπεδου της βιας μεταξυ αναρχικων και ακροδεξιων: οι αναρχικοι -συνηθως- μενουν στην φυσικη βια, ενω οι ακροδεξιοι περνουν και στην υπαρξιακη βια. Οχι βεβαια οτι η αναρχια/ακροαριστερα δεν εχει τα δικα της μπουμπουκια, οπως τον τυπο που εδειρε τον Πολυζωγοπουλο ή τις διαφορες τρομοκρατικες οργανωσεις.

    Αλλα και με τις ακροαριστερες τρομοκρατικες οργανωσεις μπορει κανεις να παρατηρησει αντιστοιχα δυο ειδη: ειναι διαφορετικοι οι γκαζακηδες και διαφορετικοι οι φονιαδες σαν την Σεχτα ή τη 17Ν, και ενω τους πρωτους η αναρχια/ακροαριστερα εν γενει τους "ανεχεται" (δυστυχως), τους δευτερους σχεδον (δυστυχως) συνολικα τους απορριπτει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος28/8/09

    Για το "πεσιμο" στο Συνταγμα, να ενα εξοχως χαρακτηρηστικο παραδειγμα:
    http://www.youtube.com/watch?v=mk_jUjGzSNo

    Α, επισης (και σορι που πιανω χωρο), ειναι σαφες οτι το Κρατος διατηρει το δικαιωμα "να δειχνει το πραγματικο του προσωπο", δηλαδη να παραβαινει τους τελετουργικους κανονες εμπλοκης, και αυτο ειναι συστατικο, αναποσπαστο χαρακτηριστικο του, χωρις αυτο δεν ειναι Κρατος.

    Το σημειο που εγω προσωπικα το καταλαβα αυτο ηταν στην μεγαλη διαδηλωση της 8ης Μαρτιου του 2007 (ημερα που ψηφιζοταν η αναθεωρηση του αρθρου 16), οταν καναμε το αδιανοητο, να ξαναπαμε στο Συνταγμα μετα απο πεσιμο, αλλα οχι για πεσιμο. Και οταν βρεθηκαμε στο Συνταγμα, στον Αγνωστο Στρατιωτη, δεν κινηθηκαμε καθολου βιαια, απλα σταθηκαμε εκει και φωναζαμε συνθηματα. Και η απαντηση της αστυνομιας ηταν ακριβως ενα σπασιμο των μεχρι προτινος "κανονων" της βιας, οποτε και μας χτυπησαν ανελεητα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Πράγματι πάρα πολύ ωραία ανάρτηση. Τη διάβασα μονομιάς. :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. πολύ καλό ποστ αλλά δε συμφωνώ με το συμπέρασμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. ακριβέστατη ωστόσο η παρατήρηση για το νήπιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Σίγουρα πάντως είναι ατυχής η έκφραση «κτηνωδία» στη συνηθισμένη της χρήση, κ. Χορν. Όπως επίσης και ο διαβόητος «νόμος της ζούγκλας» - δεν συνειδητοποιούμε ότι η ζούγκλα είναι ευνομούμενη, έχει Σύνταγμα, Κτηματολόγιο και Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
    (Με τον Δημήτρη Χορν καμία σχέση;)

    Λευτέρη, το έναυσμα γι' αυτήν την ανάρτηση ήταν κάποιες σκέψεις του Koestler από το "Φάντασμα Στη Μηχανή".
    - Ως προς το δυτικό κόσμο στα τελευταία 100 χρόνια, το πρωτογενές αίτιο που βλέπω εγώ είναι ο πλουτισμός του. Οι δυτικές κοινωνίες αποκλιμάκωσαν σημαντικά την εσωτερική τους βία, είναι αλήθεια, επειδή μεγάλες μάζες κόσμου ξέφυγαν από τον εφιάλτη της επιβίωσης. Πέρασαν από το ζην στο ευ ζην.
    - Ως προς την κατασυκοφαντημένη Τρομοκρατία (επί Γαλλικής Επανάστασης, εννοώ, Επιτροπή Δημόσιας Ασφάλειας, Ροβεσπιέρος κ.λπ.), υπάρχει κάτι που όλοι μα όλοι παραβλέπουν όταν αναφέρονται σ’ αυτήν: ότι η Γαλλία τότε ήταν σε εμπόλεμη περίοδο – τι λέω; Ήταν στο παραπέντε του αφανισμού! Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε την εποχή της Τρομοκρατίας με μία νορμάλ εποχή. Είχα γράψει σχετικά εδώ.
    - Οι αποικιοκράτες μπορεί να μην ήταν το έναυσμα για την κλιμάκωση της βίας, δε συμπεριφέρθηκαν όμως και με τη μεγαλύτερη αβρότητα στους ιθαγενείς λαούς… Καλό είναι να μην κοιμούνται ήσυχοι τα βράδια.
    - Η παράκλησή σου εισακούσθη. Ο λαός θέλει, ο Ηλίας μπορεί.
    Ευχαριστώ κι εγώ για τις δικές σου σκέψεις.

    Ροδιά μου εσύ τετράκλωνη, νομίζω ότι συμφωνώ με την παρατήρηση για τη βία των γονιών προς τα παιδιά. Θα επιμείνω ότι πρωτογενές αίτιο είναι ο συνολικός πλουτισμός της κοινωνίας. Όταν η οικογένεια ξεφεύγει από την ανέχεια, τότε όλες οι σχέσεις βελτιώνονται. Σκέψου ότι η έννοια του «παιδιού» εμφανίστηκε στη Δύση, κάπου στα μέσα του 19ου αιώνα (δηλ. ότι τα παιδιά χρειάζονται μία ιδιαίτερη φροντίδα και αγωγή, έναν συγκεκριμένο τρόπο συμπεριφοράς κ.λπ.). Τότε πρέπει να εμφανίστηκαν και τα πρώτα Kindergarten. «Εγώ δεν έζησα παιδική ή εφηβική ηλικία», είχε παραπονεθεί παλιά ένας φίλος διαφορετικής γενιάς. «Δούλευα συνέχεια, για να τα βγάλει πέρα η οικογένειά μου».
    Το προκλητικό σχόλιο για τα μωρά των 2-3 ετών, το βρήκα σ’ αυτό το paper (από σελ. 6 και μετά, μητέρες αναφέρουν τις ηλικίες στις οποίες πυκνώνει η επιθετική συμπεριφορά του μωρού τους), στο οποίο οδηγήθηκα από αυτό το άρθρο της Wikipedia («The frequency of physical aggression in humans peaks at around 2–3 years of age. It then declines gradually on average»). Μου φάνηκε δεόντως προβοκατόρικο και το ανέδειξα, ψοφάω για κάτι τέτοια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ακίνδυνε, νομίζω ότι ένα ακροδεξιό σχήμα που έχει στις τάξεις του τραμπούκο με το όνομα «Σεραφίνο», είναι άξιο της μοίρας του.
    Παζολινική Αναρχοσυντηρητική Αριστεροδεξιά; Μπερντιαεφική – Παζολινική Αβάδιστη Αριστοκρατία; Προσπαθώ να εξιχνιάσω το (Μ)ΠΑΑ.

    Plagal, πρέπει να έχεις μεγάλο κουράγιο για να γράφεις αριστερά σχόλια σε τέτοιο καραδεξιό μπλογκ! Σχεδόν όσο κουράγιο είχε κι αυτός που τράβηξε το βίντεο στο Σύνταγμα.
    Πολύ χαίρομαι με τις παρατηρήσεις σου για την άγραφη τελετουργία στα «πεσίματα», όπως και με την πληροφορία του Λευτέρη για τις μάχες πριν τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
    Από κει και πέρα, είναι θλιβερό όταν το Κράτος «δείχνει το πραγματικό του πρόσωπο». Γενικότερα, είναι θλιβερό όταν ο ισχυρός καταστρατηγεί τους κανόνες, σε βάρος του αδυνάτου.
    Πιάσε όσο χώρο θέλεις.

    Σουζάνα, μερσί.

    J95, παραθέτω πάλι τον Lorenz: «Η ιδιαίτερη δολοφονικότητα του ανθρώπου πηγάζει από το γεγονός ότι είναι ένα άκακο, παμφάγο πλάσμα, το οποίο στερείται τα φυσικά όπλα για να σκοτώσει μεγάλο θήραμα. Στερείται επομένως και τους έμφυτους μηχανισμούς αναστολής που εμποδίζουν τα σαρκοφάγα να κάνουν κατάχρηση της φονικής τους δύναμης και να καταστρέψουν τα αδέρφια τους … η θέση του ανθρώπου έγινε πολύ παρόμοια μ’ αυτή ενός περιστεριού που, από κάποια παραξενιά της φύσης, ανέπτυξε ράμφος κορακιού [δηλ. όπλο]».

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Μορφές Πελώριας και Ανιατης Ανθρώπινης Αναισθησίας

    Το παρόν ποστ, και άλλα, θα μπορούσε να έχει την ετικέτα ΚΩΚΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Εγώ παραθέτω τον Martin N. Muller and references therein.

    Όπως καταλαβαίνεις η ένστασή μου είναι ότι δεν υπάρχουν πραγματικές ασυνέχειες στη φύση. Δεν είμαι καν σίγουρος για το αν ο άνθρωπος είναι ο μόνος με την ικανότητα να σκέφτεται για συμβόλαια (όπου και το γαμάτο του ποστ σου). ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Εξαιρετική η ανάρτηση, hats off!
    Μια μικρή μόνο επιφύλαξη αναφορικά με τον κώδικα βίας στο ζωικό βασίλειο:

    Είναι πολύ πιθανό να συναντώνται εξαιρέσεις και στον κώδικα ζωικής βίας. Εξαιρέσεις οι οποίες πιθανό είναι να μην έχουν καταγραφεί επαρκώς. Αν πέσει κάποια στιγμή στα χέρια σου, αξίζει να διαβάσεις το μικρό και εύπεπτο On Violence, της Hannah Arendt, όπου εύστοχα επισημαίνεται η αστοχία ανθρωπομορφισμού στον κόσμο των λοιπών ζώων, είτε αυτά είναι μυρμήγκια, είτε κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Άλλο ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα, το οποίο δεν θα το σχολιάσω τώρα καθότι μετά βίας λειτουργεί το 1/3 των εγκεφαλικών μου κυττάρων. Χε .. Λόρενζ - υποθέτω Κόνραντ - και Κέσλερ (αλλά στην πρώτη ελληνική έκδοση, της Χατζηνικολή), πίσω φαντάσματα! Τι θέλετε τώρα, μετά από τόσα χρόνια?
    Βάλε στην εξίσωση και τον παράγοντα χώρο, μια υπερπύκνωση πληθυσμιακή, τι λές;
    ... Εγώ πάντως λέω, καληνύχτα.. Αύριο καλύτερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Γαργαλιστική ανάρτηση! Πήρε φωτιά το δεξί μου [εγκεφαλικό] ημισφαίριο!

    Τα τρία στάδια της κλιμάκωσης της βίας που αναφέρεις είναι καλή ιδέα, δεν την έχω ξανασυναντήσει. Όσο για την "απειλητική στάση" (posturing) στις "παραδοσιακές" μάχες των Ζουλού και των χούλιγκανς, κι αυτή είναι μια καλή παρατήρηση, όπως κι η σύνδεσή της με τις μάχες για τα θηλυκά μεταξύ των αρσενικών ελαφιών κλπ.

    Για το περιστατικό στην Παιανία όμως, θα παρατηρήσω οτι ενώ οι Ολυμπιακοί προσπαθήσαν να κλιμακώσουν τη βία (εξοπλίστηκαν με φονικά όπλα, κινητοποιήσαν περισσότερα άτομα κλπ) στην πραγματικότητα δεν το κατάφεραν- αλλοιώς θα είχαμε πολύ περισσότερα θύματα.

    Αυτόν τον καιρό σκέφτομαι αρκετά το θέμα της βίας, επειδή σχεδιάζω ένα παιχνίδι ρόλων, όπου οι παίχτες παίρνουν το ρόλο στρατιωτών, στη σύγχρονη εποχή και στον πραγματικό κόσμο, με υπαρκτά όπλα και σε αληθινές/ ιστορικές συνθήκες. Συνοπτικά, κατέληξα να εντάξω στους κανόνες του παιχνιδιού έναν μηχανισμό αναστολής της βίαης δράσης. Η αναστολή αυτή είναι δυνατόν να παραβιαστεί, με βάση την εμπειρία του χαρακτήρα σε περιστατικά βίας ή συνθήκες πολέμου, ή την στρατιωτική του εκπαίδευση. Παρ' όλ' αυτά, η παραβίαση της αναστολής και η άσκηση βίας καταλήγει σε ψυχικό τραύμα, του ίδιου τύπου μ' αυτό που υφίσταται το θύμα της βίας.

    Την ιδέα γι' αυτούς τους μηχανισμούς μου έδωσε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, το On Killing ("Περί φόνου";) του Συνταγματάρχη (Lt Colonel;) Grossman, όπου εξηγεί πως μέχρι πρόσφατα στην ανθρώπινη ιστορία, οι περισσότερες μάχες αποφασίζονταν κυρίως με την "απειλητική στάση"- για παράδειγμα, στο Β'ΠΠ, 75% από τους Αμερικανούς στρατιώτες δεν πυροβολούσαν τον εχθρό ακόμη κι αν κινδύνευε η ζωή τους κι όταν πυροβολούσαν, πυροβολούσαν "στον αέρα". Ο Grossman λέει πως οι σύγχρονες τεχνικές στρατιωτικής εκπαίδευσης, στόχευσαν ακριβώς σην κατάργηση αυτών των ανασταλτικών μηχανισμών, με αποτέλεσμα στο Βιετνάμ, για παράδειγμα, να χρησιμοποιούν τα όπλα τους 95% των Αμερικανών στρατιωτών. Το άλλο αποτέλεσμα, σύμφωνα πάντα με τον Grossman, είναι τα επίσης υψηλά ποσοστά ψυχολογικών διαταραχών που υφίστανται πλέον οι Αμερικανοί στρατιώτες μετά από τη συμμετοχή τους σε μάχες. Φαίνεται οτι η βία όχι μόνο ασκείται δύσκολα αλλά έχει και υψηλό τίμημα γι' αυτόν που την ασκεί.

    Τέλος πάντων, κάποιες σκέψεις. Σταματάω γιατί έτσι κι αρχίσω ν' απλώνομαι, ξεχνάω τους τρόπους μου... :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Πολύ χαίρομαι με τα διάφορα περιστατικά και τις πληροφορίες που αναφέρατε διάφοροι - και που δείχνουν ότι η βία τείνει να κλιμακώνεται σε κβαντικά άλματα υψηλής ενέργειας. Μερσί σε όλους.

    κ. Κούταβε, δες κι αυτό που λέω στον J95 πιο κάτω. Γίνομαι κι εγώ ισοπεδωτικός ώρες ώρες.

    J95, μοιάζει σαν να χαλάν λίγο τη σούπα οι χιμπατζήδες... Διόρθωσα την απόλυτή μου διατύπωση στο κείμενο.

    Sadman, πρόσεχε, γιατί κάνουν και αλκοτέστ τώρα στα μπλογκς.

    Στάσσα, εντυπωσιακό αυτό που λέει ο Grossman για την "απειλητική στάση" ακόμα και στις σύγχρονες μάχες!
    Τα ψυχικά τραύματα του δράστη της βίας δε έπρεπε να δρουν πιο μακροπρόθεσμα απ' ό,τι του θύματος; - ή και ποτέ ακόμα;
    ("Lt Colonel" μάλλον είναι ο αντισυνταγματάρχης)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Τα ψυχικά τραύματα του δράστη της βίας δε έπρεπε να δρουν πιο μακροπρόθεσμα απ' ό,τι του θύματος; - ή και ποτέ ακόμα;

    Fear in the wake of violence against oneself can transform us, as rape victims can testify. But there is a different transformation that happens when one commits the violence against others.

    The taking of human life is simultaneously the cultural initiation into full masculinity and the most powerful of our social taboos. So powerful, in fact, that the armed forces - and the society itself - have to convey an elaborate system of rewards on those who kill to offset the psychic conflict. The actual act does not always play out like Sylvester Stallone. It plays out more like Ted Bundy.

    (μη τρομάξεις από τον διάκοσμο)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Γειά σου Elias...Όντως πολύ ωραίο το post.

    Το έτερον ήμισι διαβάζοντας τις πρώτες γραμμές μου έφερε υπο τη προσοχή μου αυτό
    (στην "περίπτωση σου" σαν communication theory.)

    "Οι δυτικές κοινωνίες αποκλιμάκωσαν σημαντικά την εσωτερική τους βία, είναι αλήθεια, επειδή μεγάλες μάζες κόσμου ξέφυγαν από τον εφιάλτη της επιβίωσης. Πέρασαν από το ζην στο ευ ζην."
    Αυτό μάλλον δεν το κατάλαβα καλά Elias. Εσωτερική βία δεν ήταν και οι Cuclux Clan ή οι γεννοκτονίες και αυτά τα φαινόμενα δεν εμφανίστηκαν σε δυτικές κοινωνίες;

    Νομίζω πως η "βία" είναι έκφραση του φόβου. Αυτός ίσως δημιουργεί τις εξαιρέσεις στον κανόνα. Αν χτύπησες κάποιον "ελαφριά" δεν είναι επειδή συνειδητοποιείς οτι είναι άσχημο πράγμα να τον σκοτώσεις (ανώτερη διαδικασια) αλλά γιατί δεν κινδύνευσε αρκετά η ζωή σου ("κατώτερο" ένστικτο). Η αυτοάμυνα αναγνωρίζεται ώς ελαφρυντικό (αν δεν κάνω λάθος...ή τουλάχιστον αναγνωρίζεται η κατάσταση που μπορεί να βρεθεί κάποιος όταν απειλείται η ζωή του)

    Σε όλες αυτές τις αντιπαραθέσεις πρέπει να υπήρχε ένα στοιχείο του φόβου...."Αν δε πάω θα με πούνε αδύνατο και δεν θα σταματήσουν να με κοροϊδεύουν", "Οι μετανάστες θα μας πάρουνε τις δουλειές", "Ο εχθρός εργάζεται μυστικά σε ανώτερα όπλα". Οι διαφορετικές βαθμίδες αυτού του φόβου εκφράζουν τις τρείς κατηγορίες της βίας που αναφέρεις. Οπότε το συμβόλαιο δεν είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα που το ορίζουμε.

    Η μάχη (η σύρραξη, η αντιπαράθεση) κερδίζεται ΠΡΙΝ την έκφραση της βίας (εκεί είναι το μεγάλο παιχνίδι). Ένα μικρόσωμο ζώο δεν τα βάζει μέ ένα μεγαλόσωμο....(εκτός και αν είναι δηλητηριώδες :-D ).

    Αυτό έχει κάποια σχέση με αυτά που προαναφέρθηκαν απο τη stassa και τον Ελευθέριο. Προβάλοντας "φόβο" μπορεί να πάρεις το πλεονέκτημα σε μια αντιπαράθεση μόνο και μόνο επειδή ο αντίπαλος σκέφτεται οτι μια μάχη μαζί σου θα ήταν περιττή (μια φράση μου έρχεται στο μυαλό "ΡΕ ΞΕΡΕΙΣ ΠΟΙΟΣ ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ;;;;"....δεν ξέρω γιατί)
    ...Είναι φανερό οτι "τον έχεις"...Σίγουρα δεν φτάνει να είσαι μόνο καλός σε αυτό το παιχνίδι, πρέπει να είσαι και προετοιμασμένος για τη μάχη.

    "Εμείς είμαστε έτοιμοι να τους φάμε το λαρύγγι και αυτοί φτιάχνουν τα φτερά της περικεφαλαίας τους.....κάποιο λάκο έχει η φάβα...", "Έχω όπλο και δεν φοβάμαι να το χρησιμοποιήσω"

    Δυστυχώς δεν θυμάμαι ακριβώς τις αρχικές πηγές των εξής δύο:

    1) Στην Αφρική, τα μικρά παιδιά μαθαίνουν οτι αν δούν μια ύαινα αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να ΜΗΝ τρέξουν, αλλά να κρατήσουν ένα κούτσουρο πάνω απο το κεφάλι τους για να δείξουν πιο ογκώδη και ψηλά απο την ύαινα...Η ύαινα το ξανασκέφτεται (Νομίζω πως το έχω διαβάσει στο Last Chance To See, του Douglas Adams, αλλά θυμάμαι και ένα σχετικό video το οποίο δεν μπόρεσα να βρώ στο youtube :-/ )

    2) Υποβρύχια πειράματα έδειξαν οτι υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηρηστικά τα οποία παρακολουθούν τα ψάρια για να "μετρήσουν" τον αντίπαλο. Οι δύτες που συμμετείχαν, φόρεσαν κάτι σαν "κάπα" που κάτω απο το κάθε χέρι είχε ζωγραφισμένες δύο μεγάλες μαύρες κηλίδες (σε κίτρινο-μπλέ φόντο αν θυμάμαι καλά) και βούτηξαν σε μια περιοχή με καρχαρίες...Οι καρχαρίες άρχησαν να κάνουν βόλτες γύρω γύρω όπως κάνουν συνήθως και μετά άρχησαν να κλείνουν τον κύκλο και να πέφτουν απάνω στους δύτες "δοκιμαστικά"... (σε έχω...δε σε έχω....σε έχω...δε σε έχω). Σε ένα απο τα περάσματα ο δύτης ανοιξε τα χέρια του κρατόντας μαζί και την κάπα. Ο καρχαρίας όχι μόνο δεν τον ακούμπησε αλλά τράπηκε σε φυγή πανικόβλητος. Η υπόθεση εδώ είναι οτι το ζώο αντιλήφθηκε τους κύκλους σαν μάτια ενός πολύ μεγαλύτερου ζώου.
    (Απο κάποιο documentary του National Geographic....θυμάμαι και ένα σχετικό άρθρο στο Νewscientist περίπου 2-3 χρόνια πρίν, αλλά έχω την εντύπωση οτι αυτή τη στιγμή τα ψάχνω με τις λάθος εκφράσεις :-( )

    Να εδώ και ένα σωστό πέσιμο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Ανώνυμος31/8/09

    Φίλτατε Ηλία, ωραία με καλοσωρίζεις από το μακρινό μου ταξίδι!
    Να προσθέσω στη βιβλιογραφία τον συνονόματό σου;
    Elias Canetti, Μάζα και εξουσία, εκδ. Ηριδανός (;). Ελπίζω να κυκλοφορεί ακόμα, θα σ'αρέσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Τα ψυχικά τραύματα του δράστη της βίας δε έπρεπε να δρουν πιο μακροπρόθεσμα απ' ό,τι του θύματος; - ή και ποτέ ακόμα;


    Φαίνεται οτι όπως υπάρχουν μηχανισμοί που εμποδίζουν τη βίαιη συμπεριφορά, υπάρχουν κι οι μηχανισμοί που την επιτρέπουν, ή και την επιβραβεύουν, κι άρα ίσως βοηθάνε στην αντιμετώπιση του τραύματος.

    Διάβαζα σήμερα για ένα περιστατικό στο Λονδίνο, πριν από κάμποσο καιρό. Τρία-τέσσερα πιτσιρίκια, 15-16, επιτέθηκαν σ' ένα φοιτητή με μαχαίρια και τον αφήσαν ανάπηρο, και παραλίγο να τον σκοτώσουνε. Κανείς δεν ξέρει γιατί- υποθέτουνε οτι ήταν κάποια τελετή μύησης για κάποια συμμορία. Ο ένας από τους πιτσιρικάδες, που συνελήφθη, φαίνεται να καμάρωνε κιόλας γι' αυτό που έκανε. Κι αυτό δεν είναι ασυνήθιστο νομίζω. Εϊναι λίγο μπλεγμένα τα πράγματα λοιπόν- σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί ο φονιάς να μην αντιμετωπίσει την πράξη του ως τραυματική εμπειρία για τον ίδιο.

    Παίζει όμως και κάτι άλλο εδώ: οτι και να μην αισθάνεται ο ίδιος ο φονιάς οτι είναι κτήνος, όλοι γύρω του θα τον βλέπουν μ' αυτόν τον τρόπο. Τελικά, η άσκηση, ή η κλιμάκωση αν θες, της βίας θα καταλήξει σε κάποιου είδους δυσλειτουργικότητα στην κοινωνική ζωή του ατόμου, άσχετα με το πόσο θα το τραυματίσει ή όχι. Κι αυτό βέβαια εξαρτάται από την κοινωνία ή την κοινότητα- βλέπε πχ τα "εγκλήματα τιμής", ή το ξύλο που ρίχνανε παλιά στα σχολία κλπ.

    Δε σηκώνει πολύ ξεκάθαρες απαντήσεις το θέμα μάλλον...

    ("Lt Colonel" μάλλον είναι ο αντισυνταγματάρχης)
    Α, ναι, σωστά! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Α ναι, κάτι άλλο. Δεν είναι μόνο το "συμβόλαιο" που εμποδίζει την κλιμάκωση της βίας- νομίζω όποιος έχει βρεθεί σε καυγά, εκτός από την αμαρτωλή ηδονή που λες κι εσύ, θα έχει αισθανθεί και τον τρόμο οτι αν χτυπήσει τον άλλο βλάκα, μπορεί ο άλλος βλάκας να του κάνει τα τρισχειρότερα. Θέλω να πω, δε σκέφτεσαι μόνο εσύ τί θα κάνεις στον άλλο αν κλιμακωθεί η βία- σκέφτεσαι και τί μπορείς να σου κάνει κι αυτός.

    Λοιπόν, γελάμε όλοι και κοροϊδεύουμε όταν βλέπουμε, 'ξέρω 'γω κάναν θερμοκέφαλο οδηγό που κάνει οτι θα κατέβει από το αμάξι, κλπ, ή αυτό που λέει κι ο ΑΑ, το "ξέρεις ποιός είμαι ρε", αλλά τελικά αυτή η πόζα είναι μάλλον η πιο έξυπνη λύση, αυτή που συμφέρει όλους καλύτερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. Hello everybody. Τόσο μεγάλη κουβέντα και τόσος λίγος χρόνος...

    ΑΑ, η Κου Κλουξ Κλαν εμφανίστηκε πράγματι σε δυτική κοινωνία, όπως και η 17Ν και το Άουσβιτς κ.λπ. Όμως φρονώ ότι δεν μπορεί καν να συγκριθεί η βία του Τρίτου Κόσμου με αυτήν της Δύσης, είναι σαν να συγκρίνεις τον Δούναβη με το ποταμάκι των Τρικάλων. Π.χ. δες εδώ τις καταγεγραμμένες ανθρωποκτονίες ανά χώρα, περίοδος 2000 - 2008. Όσο πιο δυτικά, τόσο πιο καλά.

    Καλώς τον κ. Δύτη! Αληθεύει ότι οι Κιργίζιες είναι οι "Τσερκέζες" που λέγαν τα παλιά σμυρναίικα; (και είναι πράγματι τόσο όμορφες;)

    Φεύγω τώρα, τα ξαναλέμε το απόγευμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  27. Ανώνυμος1/9/09

    Όχι, οι Τσερκέζες είναι οι Κιρκάσιες, από τον Καύκασο. Οι Κιργίζιες, είναι σαν Κινέζες, αν σ'αρέσει το στιλ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  28. Η πρωτη αναρτηση αυτου του blog που διαβαζω (παραπομπη απο 0ld-boy). Συγχαρητηρια, απο εδω και στο εξης φανατικος αναγνωστης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  29. Να 'σαι καλά και σ' ευχαριστώ. Νομίζω ότι το μπλογκ είναι στα τελευταία του, ό,τι είχα να γράψω το 'γραψα (μάλλον), αλλά δε βαριέσαι, κάτσε να δούμε μαζί μήπως το πρόγραμμα έχει και κρυφή συνέχεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αδερφέ, δεν ξέρω τούτο το φεγγάρι
Στης καρδιάς της άδειας τη φυρονεριά
Πούθε τάχει φέρει, πούθε τάχει πάρει
Φωτεινά στην άμμο, χνάρια σαν κεριά.