Ο Κήπος Κι Ο Αγριότοπος

Περίληψη προηγουμένων: εν αρχή ην ο Ρουσσώ, ο οποίος ξεκίνησε τη διαλεκτική Πολιτισμού – Φύσης. Κατόπιν ήρθε ο Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ με τους Πιονιέρους και πρότεινε τη μεταφυσική της Μεθορίου: εκεί όπου ο Πολιτισμός συναντιέται με τη Φύση, εκεί ακριβώς μπορεί να δημιουργηθεί μία ‘φυσική αριστοκρατία’ μεγαλόψυχων ανθρώπων, που τόσο απουσιάζει από τον λιμνασμένο Πολιτισμό των βολεμένων αστών.
Έλαβε την απάντησή του από τον Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ με τον Τελευταίο των Μοϊκανών, ο οποίος τόνισε ότι η Φύση, εκτός από ειδυλλιακή, όμορφη, γραφική κ.λπ. είναι και κάτι ακόμα: σκληρή μέχρι θανάτου. Και κάπου εκεί γεννήθηκε το Ουέστερν.
Πριν επιχειρήσουμε να συνεχίσουμε αυτή τη σειρά σκέψεων και για να μπούμε λίγο στο κλίμα, ας ακούσουμε αυτό το ωραίο τραγουδάκι του Μάικλ Μάρτιν Μέρφι για τον μακαριότατο Αρχιεπίσκοπό μας. Χρειαζόμαστε την ευλογία του στο δύσκολο έργο που επωμισθήκαμε.

Πατώντας Σε Δύο Βάρκες
Ο Τζ. Φ. Κούπερ έγραψε πέντε μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον Νάτι Μπάμπο. Αυτός ο πρώτος ήρωας Ουέστερν παρουσιάζεται σε όλα τα βιβλία να πατάει σε δύο βάρκες. Είναι λευκός, όμως δεν αντέχει για πολύ τον Πολιτισμό• βρίσκει τον εαυτό του στην αγριότητα της Φύσης, με τους Ινδιάνους μιλάει την ίδια γλώσσα, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ακόμα και με τους εχθρούς Ινδιάνους έχει περισσότερα κοινά απ’ ό,τι με τους ομοφύλους του• δεν είναι Ινδιάνος όμως, δεν μπορεί κι ούτε θέλει να ζήσει σαν Ινδιάνος, καλώς ή κακώς είναι λευκός, όμως… Καμία έκπληξη: από διχασμένους δημιουργούς μόνο διχασμένοι ήρωες μπορούν να βγουν.

Είδαμε ότι στους Πιονιέρους, ο Τζ. Φ. Κούπερ προσπάθησε να δώσει μία απάντηση στο δίλημμα Ευρωπαϊκή αριστοκρατία ή Αμερικάνικη δημοκρατία. Στον Τελευταίο των Μοϊκανών (και στα υπόλοιπα μυθιστορήματα Ουέστερν που έγραψε) το δίλημμα μετατράπηκε σε Πολιτισμός ή Φύση. Ο ίδιος δείχνει ότι ποτέ δεν ξεπέρασε αυτόν το διχασμό μέσα του. Από τη μία, οραματιζόταν την αρμονική κοινωνία με τους σταθερούς θεσμούς και τις αξίες, διοικούμενη από σοφούς και ηθικούς ηγέτες. Από την άλλη, είχε το όνειρο μιας εντελώς ελεύθερης ζωής, χωρίς καμία αρχή και περιορισμό, εκτός από αυτούς που υπαγορεύει η αναγκαιότητα της επιβίωσης. Αυτός ο συγγραφέας, που πίστευε σφοδρά στις αξίες του Χριστιανισμού και που στα άρθρα του προπαγάνδιζε για την κοινωνική αναγκαιότητα του καλλιεργημένου ανθρώπου («όσο απαραίτητος είναι για τον πολιτισμό ο εργάτης, άλλο τόσο είναι και ο καλλιεργημένος άνθρωπος. Ο ένας παράγει, ο άλλος διοχετεύει τις ικανότητές του στις τέχνες που εξυψώνουν τους εκλεπτυσμένους ανθρώπους πάνω από τους βαρβάρους»), στα μυθιστορήματά του γινόταν ένας μοναχικός κυνηγός της Μεθορίου, που «βλέπει το Θεό στο δάσος, Τον ακούει στον άνεμο, Τον προσκυνά στο στερέωμα … ανακαλύπτει τα ίχνη της Θεότητας στα έργα της φύσης, χωρίς καμία από τις κηλίδες που δημιουργούν οι μεθοδεύσεις, τα πάθη και τα λάθη του ανθρώπου».

Διατύπωσε μία ελάχιστα πειστική θεωρία, (1838, Home as Found) προκειμένου να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα. Κάθε καινούργια χώρα, είπε, περνάει από τρία στάδια ανάπτυξης. Το πρώτο είναι το στάδιο της Μεθορίου, το «πιο ευτυχισμένο από όλα», τα παιδικά χρόνια της χώρας. Κυριαρχεί η ισότητα και η αυταπάρνηση, καθότι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν κοινές δυσκολίες και κινδύνους. Οι κοινωνικοί διαχωρισμοί σ’ αυτό το στάδιο είναι ανύπαρκτοι.

Σε κάποια στιγμή όμως ο Παράδεισος χάνεται και έρχεται η Πτώση, διότι οι σφοδρές αντιξοότητες της Μεθορίου μπορούν να αντιμετωπιστούν ικανοποιητικά μόνο με τη σύσταση Κοινωνικού Συμβολαίου… Η χώρα εισέρχεται στο δεύτερο στάδιο ανάπτυξης, το «λιγότερο ελκυστικό από όλα». Αρχίζει ο αγώνας για την κοινωνική καταξίωση, η οποία ανάγεται κυρίως στην αίγλη του χρήματος. Οι άνθρωποι τώρα μετατρέπονται σε Μπερλουσκόνι: γίνονται όλο και πιο πρόθυμοι να απαρνηθούν τις αρχές τους προκειμένου να αναδειχθούν οικονομικά.

Το τρίτο στάδιο έρχεται όταν/άμα καθιερωθεί μία κοινωνική ελίτ, ένα σώμα αρίστων, που να νιώθουν οικονομικά ασφαλείς ώστε να μη χαλαρώνουν τις αρχές τους από το δέλεαρ του χρήματος. Μόνο τότε μπορεί να επικρατήσει η ευνομία και η δικαιοσύνη, καθώς και να διαδοθούν ηθικά πρότυπα.

Αυτή η ακολουθία των σταδίων δεν είναι διατεταγμένη κατά αύξουσα σειρά τελειότητας. Ο Κούπερ δεν έτρεφε την ψευδαίσθηση ότι η ανάπτυξη μιας χώρας, κατά τα στάδια που περιέγραψε, συνοδεύεται και από αύξηση της συνολικής ευτυχίας. Πίστευε απλώς ότι το τελευταίο στάδιο, αν επιτευχθεί, μπορούσε να ελαχιστοποιήσει τις κακοτοπιές της περιορισμένης ανθρώπινης φύσης. Μη σταθείτε στην απλοϊκότητα της σκέψης του. Μην τον κρίνετε ως ιστορικό ή κοινωνιολόγο, αλλά ως μία φωνή αγανάκτησης, που λέει εμφατικά ότι η πολιτισμένη κοινωνία δεν προσφέρει όλες τις απαντήσεις.

Έμεινα λίγο παραπάνω σ’ αυτόν τον συγγραφέα της Μεθορίου, γιατί νιώθω ότι μοιράζομαι μαζί του έναν παρόμοιο διχασμό. Δευτέρα – Τετάρτη – Παρασκευή είμαι δεξιός μέχρι αηδίας, πιο απολιθωμένος κι από υπηρεσιακή εγκύκλιο γραμμένη στην καθαρεύουσα με σφραγίδα «Το Βασίλειον Της Ελλάδος», ένας συντηρητικός που θέλει επιβολή των νόμων, σεβασμό των θεσμών και καλλιέργεια ηθικών προτύπων• Τρίτη – Πέμπτη – Σάββατο είμαι ένας αγνωστικιστής, χωρίς καμία ιδέα για τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. Τις Κυριακές όμως γίνομαι Γότθος. Βγαίνω εκτός Κοινωνικού Συμβολαίου και ονειρεύομαι μία ζωή απλή και αφτιασίδωτη, επικεντρωμένη στο ζην, όχι στο ευ ζην. Χωρίς νόμους και αρχές, χωρίς κλειδιά, χαρτιά, λεφτά. Χωρίς επιτηδεύσεις.

Αμάν, βαριά φιλοσοφία! Ας πούμε κάτι πιο απλό με ένα από τα ωραιότερα τραγούδια που ακούστηκαν ποτέ σε ταινίες Ουέστερν. There was never a man like my Johnny…

Ένα Μύθο Θα Σας Πω
Όπως ο Πυθαγόρας (ή ο Πλάτωνας) είχε χαράξει πάνω από την είσοδο της σχολής του: «Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω», έτσι κι εγώ, σ’ αυτό το σημείο, αισθάνομαι την ανάγκη να προειδοποιήσω: «Κανείς σκεπτόμενος, ψαγμένος, λόγιος, χορτοφάγος, διανοούμενος, ψυλλιασμένος, σοφιστικέ ή πνευματικός άνθρωπος ας μη συνεχίσει την ανάγνωση». Τα κλασικά κινηματογραφικά Ουέστερν και το πνευματικό μέρος του ανθρώπου (αυτό που τον εξυψώνει από τα ζώα και τον καθιστά κορωνίδα της δημιουργίας) είναι έννοιες αμοιβαίως αποκλειόμενες. Απώλεσε τον εγκεφαλικό σου φλοιό, εσύ που συνεχίζεις το διάβασμα!

Η κληρονομιά του Τζ. Φ. Κούπερ συνεχίστηκε από αναρίθμητους συγγραφείς και, λίγο αργότερα, σκηνοθέτες. Δημιούργησαν σκουπίδια και διαμάντια. Η επέκταση της αμερικάνικης Μεθορίου προς τα δυτικά έδωσε σπουδαίο υλικό• το σύμβολο του Πολιτισμού έγινε ο Κήπος, ενώ το αντίστοιχο σύμβολο της επικίνδυνης Φύσης έγινε ο Αγριότοπος, the Wilderness, το μέρος που είναι τόσο σκληρό και αφιλόξενο, ώστε δεν μπορεί να καλλιεργηθεί ή να κατοικηθεί. Ό,τι πρέπει δηλαδή για μοναχικούς ανθρώπους που θέλουν να δραπετεύσουν από τον Πολιτισμό.

«Δες το! Κάποτε ήταν αγριότοπος και τώρα έγινε κήπος. Δεν είσαι περήφανος;» (από το The Man Who Shot Liberty Valance)


Θέλω εδώ να παρουσιάσω τη δουλειά του κοινωνιολόγου Will Wright, μία μνημειώδη μελέτη που έκανε το 1975 στα δημοφιλή κινηματογραφικά Ουέστερν, την οποία μπορείτε να βρείτε σ’ αυτό το βιβλίο. Θα ξέρετε ίσως την παρόμοια μελέτη του Vladimir Propp, για τα σταθερά επαναλαμβανόμενα μοτίβα στη δομή των ρώσικων παραμυθιών (κυκλοφορεί στα ελληνικά με τίτλο «Μορφολογία του Παραμυθιού» από τις εκδόσεις Καρδαμίτσας). Ο Propp διαπίστωσε 31 τέτοια μοτίβα (τα ονόμασε «λειτουργίες»: Απουσία, Απαγόρευση, Εξαπάτηση, Αναγνώριση κ.λπ.), καθώς και επτά ρόλους στους χαρακτήρες των παραμυθιών (Ήρωας, Ψεύτικος Ήρωας, Ανταγωνιστής, Βοηθός, Πριγκήπισσα, Δωρητής, Αποστολέας). Σ’ αυτήν τη Γεννήτρια Παραμυθιών μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας παραμύθι με βάση τις λειτουργίες και τους ρόλους του Propp, καθώς και να εντρυφήσετε βαθύτερα.

Κάτι αντίστοιχο λοιπόν διαπίστωσε και ο Wright για το κινηματογραφικό Ουέστερν, το οποίο, είπε, είναι μία παράσταση για τρεις ρόλους: ο Ήρωας, ο Κακός και η Κοινότητα. Εδώ οι λειτουργίες του μύθου είναι 16:
1. O Ήρωας εισέρχεται στην Κοινότητα
2. Ο Ήρωας είναι άγνωστος στην Κοινότητα (μία λειτουργία που συναντάται σε σχετικά λίγες ταινίες).
3. Ο Ήρωας αποκαλύπτει ότι έχει μία ξεχωριστή ικανότητα. Το φολκλόρ του κινηματογραφικού Ουέστερν θέλει αυτή να είναι το γρήγορο τράβηγμα του πιστολιού, όμως νομίζω ότι μπορούμε να δούμε αυτό το θέμα λίγο πιο έξυπνα: ο Ήρωας ξεχωρίζει επειδή είναι έτοιμος να σκοτώσει ή να σκοτωθεί. Είναι ένας άνθρωπος που ζει με το θάνατο.
4. Η Κοινότητα συνειδητοποιεί τη διαφορά της από τον Ήρωα. Εντός του Κοινωνικού Συμβολαίου δεν υπάρχει αυτοδικία, οι διαφορές λύνονται με το νόμο, τα όργανά του, τους τίτλους ιδιοκτησίας και τα δικαστήρια. Κάποιος που δεν είναι διατεθειμένος να παραχωρήσει το μονοπώλιο της έννομης βίας γίνεται ξένο σώμα στην Κοινότητα.
5. Η Κοινότητα δεν κάνει πλήρως αποδεκτό τον Ήρωα. Τον απορρίπτει εντελώς ή, στην καλύτερη περίπτωση, τον κρατά στο περιθώριό της.
6. Εμφανίζεται ο Κακός, σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ αυτού και της Κοινότητας.
7. Ο Κακός είναι ισχυρότερος από την Κοινότητα.
8. Άλλη μία λειτουργία που συναντάται σε σχετικά λίγα Ουέστερν: ο Ήρωας και ο Κακός ανακαλύπτουν ότι είναι αδέρφια, παλιοί φίλοι/συμπολεμιστές/συνεργάτες κ.λπ. Εν πάση περιπτώσει, ο Ήρωας και ο Κακός είναι φτιαγμένοι από την ίδια πάστα. Είναι και οι δύο έτοιμοι να σκοτώσουν ή να σκοτωθούν.
9. Ο Κακός απειλεί την Κοινότητα. Παραβιάζει ή ετοιμάζεται να παραβιάσει το νόμο της.
10. Ο Ήρωας αποφεύγει τη σύγκρουση με τον Κακό. Κρατά τη στάση: «είναι δικό σας πρόβλημα, όχι δικό μου».
11. Ο Κακός απειλεί ή βλάπτει έναν οικείο του Ήρωα (συνήθως έναν φίλο του ή το αφεντικό του, την αγαπημένη του κ.λπ.). Κάνει το λάθος να παραβιάσει τον προσωπικό κώδικα αξιών του Ήρωα.
12. Ο Ήρωας συγκρούεται με τον Κακό.
13. Ο Ήρωας κατατροπώνει τον Κακό.
14. Η Κοινότητα είναι ασφαλής.
15. Μόνο τώρα η Κοινότητα αποδέχεται τον Ήρωα και μάλιστα με περίσσια ευγνωμοσύνη.

Μήπως αναγνωρίζετε την υπόθεση μέχρι στιγμής; Είναι πασίγνωστη και πανάρχαια: Οι Αχαιοί, που αφανίζονται από τον Έκτορα στη μάχη, ξεγελούν τον Αχιλλέα και του στερούν την αγαπημένη του Βρησιήδα. Ο Αχιλλέας θυμώνει και αποτραβιέται από την υπόθεση του Τρωικού Πολέμου, «είναι δικό σας πρόβλημα, όχι δικό μου». Ο Έκτορας όμως κάνει το λάθος να σκοτώσει τον Πάτροκλο, παραβιάζει τον προσωπικό κώδικα αξιών του Αχιλλέα. Αυτός μονομαχεί με τον Έκτορα και τον σκοτώνει, όχι για χάρη των Αχαιών αλλά για τον πεθαμένο του φίλο. Όλα είναι παρόμοια μέχρι στιγμής, διαφέρουν ριζικά όμως στην τελευταία λειτουργία, που τόσο χαρακτηρίζει τα παλιά, καλά Ουέστερν:

16. Ο Ήρωας φεύγει. Ιδανικά, καβάλα στο άλογό του και προς τον ήλιο που δύει.

Ή, εναλλακτικά, ο Ήρωας εντάσσεται στην Κοινότητα χάνοντας την ιδιαίτερη ικανότητά του - ένα φινάλε που επίσης απαντάται σε κάποιες ταινίες. Σύμφωνα με τον Wright, ο χώρος του Ουέστερν είναι τετραδιάστατος. Το κάθε στοιχείο της πλοκής και του σεναρίου παίρνει μία θέση στο σύστημα συντεταγμένων με άξονες:
1) ΚΑΛΟ – ΚΑΚΟ
2) ΕΝΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ – ΕΚΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
3) ΙΣΧΥΡΟ – ΑΣΘΕΝΕΣ και
4) ΦΥΣΗ – ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ("ΑΓΡΙΟΤΟΠΟΣ - ΚΗΠΟΣ")
Για παράδειγμα και σε μία κλίμακα από το 1 ως το 10, οι γυναίκες στα Ουέστερν συνήθως έχουν διανύσματα του τύπου: (3, 1, 10, 10), οι καλοί Ινδιάνοι κάτι σαν: (2, 10, 2, 1), οι κακοί Ινδιάνοι: (10, 10, 2, 1) κ.ο.κ. Ίσως να παρατηρήσατε ότι οι δύο τελευταίες συντεταγμένες είναι παρόμοιες. Ή, με άλλα λόγια, ότι οι άνθρωποι του Αγριότοπου είναι πανίσχυροι, σε αντίθεση με τους ανθρώπους του Κήπου. Αυτό δεν είναι τυχαίο• στα Ουέστερν, η πηγή της δύναμης είναι η Φύση, από αυτήν αντλεί και ο Ήρωας τη δική του. Ο Κακός μπορεί μεν να είναι ισχυρός, αλλά κατά κανόνα τίθεται εντός του Κοινωνικού Συμβολαίου.

Δικαίωμα Στο Μύθο (σκόρπιες σκέψεις)
«Εδώ είναι η Δύση, κύριε. Όταν ο μύθος γίνει γεγονός, εσύ τύπωσε το μύθο» έλεγε ο εκδότης της εφημερίδας Shinbone Star. Προσωπικά, όταν διαβάζω π.χ. για τη μονομαχία στο O.K. Coral, λειτουργώ σαν ιστορικός και βάζω όλα τα στοιχεία στο μικροσκόπιο. Όταν παρακολουθώ ένα από τα πολλά Ουέστερν που γυρίστηκαν γι' αυτήν την περίφημη μονομαχία, κλείνω τα μάτια μου στην αλήθεια. Θέλω τους Ήρωες να είναι τέλειους, ακόμα και να φοράνε ανοιχτόχρωμα ρούχα, ενώ τους Κακούς τους θέλω αντιπαθητικούς, κακομούτσουνους και μαυροφόρους. Το Ουέστερν είναι ο μύθος της εξωκοινωνικότητας και στο δικό μου σύστημα αξιών, το δικαίωμα στο μύθο είναι ιερό. Δεν είναι τυχαίο ότι απέτυχαν εμπορικά όλα τα σοφιστικέ Ουέστερν που προσπάθησαν να ξεφύγουν από την πεπατημένη, να προσδώσουν βάθος, αληθοφάνεια και εγκεφαλικότητα σ' αυτόν το μύθο - αναφέρομαι σε κάτι αηδίες, «Ουέστερν για σκεπτόμενους ανθρώπους» κι άλλα τέτοια ξεράσματα, που γυρίστηκαν στα τέλη του '60. Τα κατάπιε οριστικά η λήθη και καλά τους έκανε.

Η βασική μάχη είναι χαμένη, κανένα σοβαρό Ουέστερν δεν το αρνείται. Ο Πολιτισμός θα έρθει τελικά, σαν μεγάλο ΥΠΕΧΩΔΕ, και θα μετατρέψει τους Αγριότοπους σε Κήπους, όπως λέει κι αυτό το τραγουδάκι του Μάρτι Ρόμπινς. Μαζί με τις έρημες εκτάσεις θα χαθεί όμως και κάτι το πολύτιμο, ενώ η νίκη του Πολιτισμού θα αποδειχθεί προβληματική. Στο φινάλε της Άμαξας, ο γιατρός κι ο σερίφης βλέπουν τον Ήρωα με την καλή του να φεύγουν για τις ερημιές και παρατηρούν: «Τουλάχιστον αυτοί σώθηκαν από τις ευλογίες του πολιτισμού».

Μπορεί το είδος να μην έχει πια τη δημοτικότητα που είχε σαράντα χρόνια πριν, όμως ακόμα και σήμερα γυρίζεται κάθε τόσο κι από ένα καταπληκτικό Ουέστερν που μας αφήνει μ' ανοιχτό το στόμα (σύγχρονο καταπληκτικό Ουέστερν 1 - σύγχρονο καταπληκτικό Ουέστερν 2). Ο μύθος της εξωκοινωνικότητας (δίδυμος αδερφός του μύθου της Φύσης και του Ευγενούς Αγρίου) προσαρμόζεται, μεταμφιέζεται, λίγο καιρό ξαποσταίνει και ξανά προς τη δόξα τραβά. Η λάθος παρατήρηση εδώ είναι ότι εξιδανικεύουμε τη Φύση, τη μετατρέπουμε σε όνειρο χαμένου παραδείσου, και προβάλλουμε ανύπαρκτες ποιότητες στους ανθρώπους της. Η σωστή παρατήρηση είναι ότι κάτι νοσεί στις δυτικές μας κοινωνίες, κάποια θεμελιώδης ασθένεια επιμένει να ξεφεύγει από τις θεραπείες όλων των κοινωνικών γιατρών. Κι ο μύθος της εξωκοινωνικότητας δεν είναι παρά μία από τις ασπιρίνες που συνταγογραφεί το Κοινωνικό Συμβόλαιο για να αντιμετωπίσει τους χρόνιους ανεξήγητους πονοκεφάλους του. Δε θεραπεύει, δε δίνει απαντήσεις ούτε προσφέρει λύσεις -είναι μύθος, πα να πει ασπιρίνη, όχι κοινωνική θεωρία- όμως συνεχίζει να εξάπτει τη φαντασία και να συγκινεί. Κι αυτό λέει πολλά.



UPDATE. Μύθος; Δεν είμαι τόσο σίγουρος! Μόλις λάβαμε ένα επείγον τηλεγράφημα από τον συνταγματάρχη Fawcett για τους άγριους Ινδιάνους που συνάντησε βαθιά στις ζούγκλες του Αμαζονίου, εκεί που ποτέ δεν πάτησε πόδι λευκού (εκτός από το δικό του): «Μου είναι πολύ δύσκολο να τους χαρακτηρίσω ‘άγριους’, κι αν το κάνω είναι μόνο και μόνο για να τους ξεχωρίσω από τους ‘εξημερωμένους’ Ινδιάνους, που είχαν υποστεί κάθε λογής εκφυλισμούς εξαιτίας της επαφής τους με τον πολιτισμό. Ήταν οι πιο αγνοί και πιο έντιμοι άνθρωποι που γνώρισα ποτέ μου. Προσωπικά, θεωρώ την έμφυτη ευγένειά τους πολύ ανώτερη από εκείνη των ‘πολιτισμένων’ λαών».

New Blog!

Greeks in Space!
Yes, we are Greeks in Space!

To cosmos passing on the traits of our race!

You can check it out in the history book:
We'll wind up high, you know why,

By hook or by crook!

Πολιτισμός - Φύση, Σημειώσατε...;

Στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση. Όλα τα λογοτεχνικά είδη αποτελούν εξελίξεις κάποιων αρχικών ημισχηματισμένων εμπνεύσεων, που προσδιορίστηκαν από κατοπινές σειρές συγγραφέων. Το αστυνομικό μυθιστόρημα, η Επιστημονική Φαντασία, η κωμωδία και η τραγωδία, το ρομαντικό μυθιστόρημα, το μυθιστόρημα τρόμου κ.λπ. όλα έχουν ιστορία και προϊστορία.

Όλα εκτός από ένα: το Ουέστερν.

Είναι το μόνο λογοτεχνικό είδος που έπεσε από τον ουρανό. Δημιουργήθηκε εκ του μηδενός μία συγκεκριμένη χρονολογία, από ένα συγκεκριμένο βιβλίο ενός συγκεκριμένου συγγραφέα. Πρώτα όμως ας πάμε λίγο στον Ρουσσώ:

Στη γνωστή Δεύτερη Διατριβή του, ο «πολίτης της Γενεύης» ασχολήθηκε έντονα με δύο φιλοσοφικές κατηγορίες, ας τις ονομάσουμε Πολιτισμός και Φύση. Στην προσπάθειά του να καταλάβει πώς ακριβώς επηρεάζει η (γνωστή μας, πολιτισμένη και δυτική) κοινωνία το άτομο, κατέφυγε σε ένα νοητικό πείραμα που έκαναν ο Λοκ και ο Χομπς πριν απ’ αυτόν και που κάνει κι ο Oldboy εδώ: προσπαθεί να φανταστεί έναν άνθρωπο εντελώς παρθένο από κάθε κοινωνική επαφή και επιρροή, έναν άνθρωπο στην ‘κατάσταση της Φύσης’. Πώς λοιπόν θα γινόμασταν αν μεγαλώναμε σ’ έναν κόσμο χωρίς Κράτος, οικογένεια, δημόσιους υπαλλήλους, νόμους και κανόνες, χωρίς αστυνομία, σχολείο, εκκλησία, δικαστήρια, τρόπους καλής συμπεριφοράς και αγωγή του πολίτη, χωρίς ιστορία, ΜΜΕ, θεσμούς, μόδα και ΠΑΣΟΚ; Κατά τον Ρουσσώ, θα υπακούγαμε μόνο στα δύο βασικά μας ένστικτα: την αυτοσυντήρηση και τον αποτροπιασμό προς τον πόνο των άλλων. Αυτά και τίποτα περισσότερο.

Ένα κείμενο, για να δέσει καλά, χρειάζεται και λίγο Ρουσσώ, οπωσδήποτε!

Ο Ρουσσώ, μαζί με τον Χομπς, δεν αρνιόταν ότι ο εξωκοινωνικός άνθρωπος είναι ένα πλάσμα βίαιο – τόνιζε μάλιστα ότι ο άνθρωπος στην ‘κατάσταση της Φύσης’ μπορεί να λειτουργήσει «με την αγριάδα του ζώου». Δεν έβλεπε όμως τη βία ως κάτι κυρίαρχο ή θεμελιώδες στην ανθρώπινη ουσία, παρά μόνο ως ένα εργαλείο για την αυτοσυντήρηση. Δε θεωρούσε ότι ο εξωκοινωνικός άνθρωπος είναι μία μηχανή πόνου και θανάτου, αλλά ένα ον που προσπαθεί απλώς να κρατηθεί στη ζωή. Και όχι μόνο δεν έχει παρορμήσεις να προκαλέσει αναίτιο πόνο, αντίθετα είναι εξοπλισμένος με ένα είδος φυσικής συμπόνιας – όσο αυτή δεν αντιβαίνει στις ανάγκες της αυτοσυντήρησης.

Όποιοι έζησαν την ευλογία να συναπαντηθούν απροστάτευτοι με επικίνδυνα ζώα, θα καταλάβουν αμέσως όλα τα παραπάνω.

Ο Ρουσσώ δεν είχε την ψευδαίσθηση ότι ο εξωκοινωνικός άνθρωπος διαθέτει κάποιον ιδιαίτερο πλούτο ιδεών ή συναισθημάτων. Τίποτα τέτοιο δε διαθέτει! Σκέφτεται και λειτουργεί με την απλοϊκότητα ενός ζώου, ζει ανάμεσα στα ζώα, «τα μόνα αγαθά που αναγνωρίζει στον κόσμο γύρω του είναι η τροφή, ο ύπνος κι ένα θηλυκό … η φαντασία του δεν του περιγράφει τίποτα• η καρδιά του δεν του γυρεύει τίποτα• η ψυχή του, που τίποτα δεν την ταράζει, παραδίνεται στο μοναδικό αίσθημα της τωρινής του ύπαρξης, χωρίς καμία ιδέα για το μέλλον. Τα σχέδιά του, περιορισμένα σαν τις απόψεις του, εκτείνονται μόνο ως το τέλος της ημέρας». Κάτι σαν κουμπάρος υπουργού της ΝΔ δηλαδή, όμως στο πιο πριμιτίφ.

Μέχρι που έρχεται η στιγμή της Πτώσης και ο άνθρωπος εντάσσεται στο Κοινωνικό Συμβόλαιο… Τη μεγάλη παγίδα αλλά και τη μεγάλη ευκαιρία ταυτόχρονα. Γιατί η διαδικασία της κοινωνικοποίησης συνήθως ισοπεδώνει τη φυσική συμπόνια του ανθρώπινου όντος. Η μόνιμη σύγκριση του εαυτού μας με τους άλλους γεννά το φόβο, το φθόνο, τη ματαιοδοξία, το μίσος, όλα αυτά τα τέρατα που περιέχονται στο κοινωνικό κουτί της Πανδώρας. Από την άλλη όμως, μόνο μέσα στα πλαίσια της οργανωμένης κοινωνίας το ανθρώπινο πλάσμα έχει τη δυνατότητα να βιώσει τα ύψιστα συναισθήματα, τις ύψιστες σκέψεις και τις ύψιστες εμπειρίες:

Παρόλο που στο κοινωνικό στάδιο, ο άνθρωπος στερείται κάποια από τα πλεονεκτήματα που διατηρούσε από τη φύση, αποζημιώνεται με άλλα πολύ σπουδαία• οι λειτουργίες του τονώνονται και αναπτύσσονται, οι ιδέες του επεκτείνονται, τα αισθήματά του εξευγενίζονται, όλη η ψυχή του εξυψώνεται

Αρκεί το Κοινωνικό Συμβόλαιο να είναι σωστά κατασκευασμένο, ώστε να μην καταπνίγει τη φυσική συμπόνια του ανθρώπινου πλάσματος – όμως αυτό είναι αντικείμενο άλλης συζήτησης. Το θέμα τώρα είναι ότι στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, εμφανίστηκε μία φωνή που τόνισε ότι υπάρχουν βαθιά και θεμελιώδη προβλήματα στην πολιτισμένη κοινωνία μας. Όλοι οι άλλοι Διαφωτιστές της εποχής λέγανε: Πολιτισμός – Φύση, σημειώσατε 1. Ο Ρουσσώ ήταν ο μόνος που είπε κάτι σαν: Πολιτισμός – Φύση, σημειώσατε Χ (και μεταξύ μας, συμπλήρωνε, ο Πολιτισμός ισοφαρίζει στις καθυστερήσεις και με την ψυχή στο στόμα).

Κάτι λέγαμε όμως για το Ουέστερν…


Ο Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ ήταν ένας ιδιαίτερος συγγραφέας και άνθρωπος, που γεννήθηκε στο Νιου Τζέρσι τη χρονιά της Γαλλικής Επανάστασης και μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα στον Νέο και στον Παλαιό Κόσμο. Έζησε στην εποχή που μόλις είχε πάψει να κυριαρχεί στους Αμερικανούς η αμφιβολία για το μέλλον της χώρας τους. Όταν οι πρώτες 13 Πολιτείες επαναστάτησαν και ανεξαρτητοποιήθηκαν από το Λονδίνο, δεν ήταν καθόλου προφανές ότι το πρωτοφανές αυτό πείραμα των ΗΠΑ θα πετύχαινε. Ούτε και για τους Αμερικανούς ήταν προφανές. Θα μπορούσε άραγε να επιβιώσει μία νέα χώρα δίχως μοναρχία, δίχως αριστοκρατία, με εταιρικούς διοικητικούς θεσμούς; – διότι έτσι έγινε αντιληπτό το δημοκρατικό πείραμα των ΗΠΑ: μία χώρα σαν μία μεγάλη εταιρεία. Για αρκετά χρόνια οι ΗΠΑ έμοιαζαν να κρέμονται από μία κλωστή, η οποία όμως ενισχυόταν συνεχώς, μέχρι που ήρθε η δεκαετία του 1820 και το Δόγμα Μόνρο (ή «Μονρόε», όπως το γράφουμε συνήθως στα ελληνικά, τόσο αυτό όσο και την ομώνυμη Μέριλιν) για να καταστήσουν σαφές ότι τελικά το πείραμα πέτυχε.

Ο Κούπερ λοιπόν, όπως και πολλοί μορφωμένοι Αμερικανοί της εποχής του, μεγάλωσε και έγινε ένας διχασμένος άνθρωπος. Καμάρωνε τη χώρα του, θαύμαζε όμως και την Ευρώπη με την ιστορία και την κουλτούρα της• αγαπούσε την Πολιτεία της Νέας Υόρκης στην οποία μεγάλωσε, λάτρευε όμως τις πρωτεύουσες και τον πολιτισμό του Παλαιού Κόσμου. Τον απασχολούσε κυρίως το θέμα της αριστοκρατίας• οι ΗΠΑ διακήρυξαν πως όλοι οι πολίτες τους είναι ίσοι (πλην νέγρων, ινδιάνων) και πως δεν υπάρχει κάποιου είδους ανώτερη καταγωγή που διαχωρίζει τους ευγενείς από τους δυσγενείς. Πώς όμως τότε το αμερικάνικο Κοινωνικό Συμβόλαιο θα καλλιεργούσε και θα υποστήριζε τις θεωρούμενες ως παραδοσιακές αρετές της αριστοκρατίας – τιμή, ειλικρίνεια, ευγένεια στη συμπεριφορά, προστασία των αδυνάτων; Και ποιοι θα ήταν οι κατάλληλοι άνθρωποι, αν όχι οι παραδοσιακοί αριστοκράτες, για να αναλάβουν τους ηγετικούς ρόλους ώστε να διαφυλάξουν την κοινωνική σταθερότητα;

Ο Κούπερ επεξεργάστηκε και πρότεινε μία λύση με τους Πιονιέρους, ένα βιβλίο που δημοσίευσε το 1823 και ΔΕΝ ήταν το πρώτο Ουέστερν. Συγκεκριμένα, οραματίστηκε μία ‘φυσική αριστοκρατία’ που δεν κληρονομείται στους απογόνους και που δημιουργείται από την πάλη του πολιτισμένου ανθρώπου με τη Φύση. Κατά τον συγγραφέα, όσοι αναλαμβάνουν τον αγώνα να εποικίσουν τις άγνωστες εκτάσεις της χώρας, όσοι ανοίγουν δρόμους προς τα δυτικά και εξάγουν το Κοινωνικό Συμβόλαιο, το νόμο, τη γεωργία, την τεχνολογία και τη δημοκρατία, αυτοί είναι που αναπτύσσουν τις κατάλληλες ποιότητες του χαρακτήρα για να διοικήσουν και να γίνουν κοινωνικά πρότυπα. Διότι παλεύοντας με την ατόφια Φύση, αφυπνίζουν μέσα τους τη δεύτερη αρχή του Ρουσσώ, τη φυσική συμπόνια. Όχι οι βολεμένοι αστοί που αποτελούνται από 100% αγνό παρθένο Πολιτισμό 1.0, αλλά αυτοί που τον αναβαθμίζουν σε Πολιτισμό 2.0 επανεισάγοντας στο Κοινωνικό Συμβόλαιο την ξεχασμένη συμπόνια. Ας δούμε όμως λίγο περισσότερο αυτό το αξιοσημείωτο βιβλίο:


Οι Πιονιέροι
Βρισκόμαστε στα 1790 μ.Χ. Όλη η βόρεια Αμερική είναι άγρια και ανεξερεύνητη εξαιτίας της οροσειράς των Απαλαχίων, που εκτεινόμενη από το Μέιν ως την Τζόρτζια εμποδίζει τη μετανάστευση και περιορίζει τα 4 εκατομμύρια Αμερικανών της εποχής σε μία στενή λωρίδα γης περίπου 5 μοίρες γεωγραφικό πλάτος και 7 μοίρες γεωγραφικό μήκος.

Όλη; Όχι!

Διότι κάποιοι θαρραλέοι πιονιέροι αφήνουν τη Νέα Υόρκη και τις σίγουρες πόλεις τους κοντά στον Ατλαντικό, και χαράζουν καινούργιους δρόμους. Μαζί τους μετακινείται και η Μεθόριος, αυτή η γραμμή του χάρτη που οριοθετεί το τέρμα του Πολιτισμού και την αρχή του αγνώστου• ανοίγει συνεχώς προς τα δυτικά και τα νότια, μέσα από σκληρές μάχες και κόπους, σφυρηλατώντας σώμα και χαρακτήρα. Και στα 1790, κομμάτι της Μεθορίου ήταν ακόμα και η δυτική Πολιτεία της Νέας Υόρκης, το μέρος στο οποίο εκτυλίσσεται η πλοκή των Πιονιέρων. Ο Κούπερ ξεκινά την προπαγάνδα του από την πρώτη κιόλας παράγραφο του έργου:

Κοντά στο κέντρο της Πολιτείας της Νέας Υόρκης βρίσκεται μία εκτεταμένη επαρχία όλο βουνά και κοιλάδες. Από τους λόφους της ξεχύνεται ο Ντέλαγουερ• από τις κρυστάλλινες λίμνες και τις χιλιάδες πηγές της περιοχής ξεκινούν οι αμέτρητοι παραπόταμοι του Σασκουεχάνα και φιδογυρίζουν μέσα στις κοιλάδες, μέχρι που ενώνουν τις δυνάμεις τους και δημιουργούν έναν από τους πιο περήφανους ποταμούς των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα υψηλότερα μέρη των βουνών είναι γενικώς καλλιεργήσιμα, παρόλο που καμιά φορά οι πλαγιές τους σημαδεύονται από μεγάλους βράχους, που τόσο πολύ συνεισφέρουν σ’ αυτόν τον έντονα ρομαντικό και γραφικό χαρακτήρα της περιοχής. Οι κοιλάδες είναι στενές, πλούσιες και καλλιεργημένες, ενώ πάντα ένας χείμαρρος περνάει μέσα τους. Όμορφα χωριά είναι διάσπαρτα και ευημερούν κοντά στις μικρές λίμνες ή σ’ εκείνα τα σημεία των χειμάρρων που προσφέρονται για τη βιοτεχνία• χαριτωμένες και άνετες φάρμες με άφθονες ενδείξεις πλούτου βρίσκονται εδώ κι εκεί, από τις πεδιάδες μέχρι τις κορφές των βουνών. Δρόμοι απλώνονται προς κάθε κατεύθυνση, από τις ευλογημένες κοιλάδες μέχρι τα πιο άγρια και δαιδαλώδη περάσματα των λόφων. Ο ξένος που ταξιδεύει σ’ αυτήν την περιοχή με τις συνεχείς εναλλαγές τοπίου, βλέπει κάθε λίγα μίλια και μία ακαδημία ή κάποιο άλλο μικρότερο οικοδόμημα μάθησης. Οι τόποι λατρείας του Θεού αφθονούν εδώ, με τη συχνότητα που χαρακτηρίζει έναν λαό ηθικής και περίσκεψης, και με την ποικιλία δογμάτων που πηγάζει από αδάμαστη ελευθερία συνείδησης. Εν ολίγοις, όλη η επαρχία δείχνει συνεχώς πόσα μπορούν να γίνουν, ακόμα και σε μία άγρια χώρα με ακραίο κλίμα, κάτω από την κυριαρχία ήπιων νόμων, όπου κάθε άνθρωπος αισθάνεται μέλος της κοινότητάς του και νοιάζεται για την ευημερία της.


Η Φύση λοιπόν μπορεί να είναι άγρια, τη δαμάζουν όμως τα χωριά, οι φάρμες, οι δρόμοι, οι καλλιέργειες και οι βιοτεχνίες των ελεύθερων πολιτών, που συγκροτούν σφιχτοδεμένες κοινότητες, μορφώνονται, θυμούνται το Λόγο του Θεού και επιλέγουν σοφά την (ήπια) κυβέρνησή τους. Στην πορεία του βιβλίου, ο Κούπερ θα μας δώσει και το πλήρες περιεχόμενο της έννοιας της Φύσης: είναι ένα πακέτο πρώτων υλών, ακατάλληλα κατασκευασμένο για το δυτικό άνθρωπο, στο οποίο κυριαρχούν οι δύο νόμοι του Ρουσσώ. Ο Πολιτισμός αποτελεί Φύση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του δυτικού ανθρώπου: είναι η εξαγωγή αυτών των χρήσιμων πρώτων υλών μέσω της τεχνολογίας, το σιδέρωμα της Φύσης ώστε να γίνει human friendly, και η αντικατάσταση της αυτοσυντήρησης και της φυσικής συμπόνιας με όλο το πλέγμα των νόμων και των ηθών του (δυτικού) Κοινωνικού Συμβολαίου.




Ο Κούπερ δεν ήταν ούτε ο μόνος ούτε ο πρώτος που έγραψε ένα τέτοιο μυθιστόρημα. Στον καιρό του, το 1812, κυκλοφόρησε ένα άλλο παρόμοιο μπεστ σέλερ, η Οικογένεια Ελβετών Ροβινσώνων του Γιόχαν Βίσε. Στο βιβλίο αυτό, μία οικογένεια έξι Ελβετών ναυαγεί σε ένα νησί κοντά στη Νέα Γουινέα και μέσα σε δέκα χρόνια το αστικοποιεί εντελώς. Χάρη στις γνώσεις του πατέρα, ο οποίος είναι μία κινητή εγκυκλοπαίδεια βοτανολογίας, ζωολογίας, γεωλογίας κλ.π. και στη σκληρή δουλειά όλων, χάρη στη χριστιανική ηθική και στους αδιάρρηκτους δεσμούς τους, καταφέρνουν και κάνουν το νησί μία δεύτερη Ελβετία. Κατασκευάζουν εργαλεία, ρούχα, κεριά, σαπούνια, βάρκες, πορσελάνες, καουτσούκ, βρίσκουν οικοδομικά υλικά, χτίζουν οικήματα, εξημερώνουν ζώα, δημιουργούν φάρμες και καλλιέργειες, ακόμα και κήπους, ακόμα και αρδευτικά συστήματα για τους κήπους. Και όλα αυτά καταφέρνοντας να παραμείνουν μέχρι τέλους καθαροί, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά. Πολιτισμός – Φύση, σημειώσατε 1 και μάλιστα μιλάμε για θρίαμβο.

Στην Οικογένεια λοιπόν ο δυτικός άνθρωπος μετατρέπει και την πιο αντίξοη Φύση σε ελβετικό ρολόι. Στους Πιονιέρους όμως, παρόλο που είναι κι αυτό ένα ακόμα μυθιστόρημα της Μεθορίου, υπάρχει μία σημαντική διαφορά: ο δυτικός άνθρωπος εδώ δεν παραμένει ατσαλάκωτος όταν έρχεται σε επαφή με τη Φύση. Η Μεθόριος, για τον Κούπερ, δεν ήταν απλώς ο κυματοθραύστης της Φύσης αλλά το μέρος στο οποίο ο Αμερικάνος αναπροσδιορίζει τον εαυτό του και αναβαθμίζει τον Πολιτισμό 1.0 σε Πολιτισμό 2.0. Ο ‘φυσικός αριστοκράτης’ του Κούπερ γεννιέται στο ταξίδι για την Ιθάκη, όχι στην ίδια την Ιθάκη. Με ειδοποιούν όμως από το κοντρόλ ότι ο κ. Georg Hegel επιθυμεί να παρέμβει. Είστε σ’ ανοιχτή ακρόαση, κ. Hegel, σας ακούμε:

Το Πνεύμα εξωτερικεύεται και αναπτύσσεται μέσα στον ιστορικό χρόνο. Κατά την ανάπτυξή του αυτή αλλοτριώνεται, ξεπέφτει στο βασίλειο της αναγκαιότητας, τη Φύση, που είναι η εξωτερίκευση του Πνεύματος μέσα στο χώρο. Άρει όμως την αλλοτρίωσή του κατά την πορεία της ανάπτυξης, εμπλουτίζεται και επιστρέφει σ’ ένα ανώτερο επίπεδο.

Ο Πολιτισμός, το έτερον της Φύσης, αποτελεί ένα από τα μεταβατικά στάδια της ανάπτυξης του Πνεύματος. Είναι κινητικός και ζωντανός επειδή εμπεριέχει την ίδια την αντίφασή του. Ως μη-Φύση, αναγνωρίζει τον εαυτό του μέσα στη Φύση, οπότε το Είναι και το μη-Είναι, η Φύση και η μη-Φύση ταυτίζονται. Και την αλήθεια του Πνεύματος δεν προσδιορίζει ούτε η Φύση ούτε η μη-Φύση• την αλήθεια του Πνεύματος προσδιορίζει το γίγνεσθαι της μετατροπής της Φύσης σε μη-Φύση, σε Πολιτισμό.

Η Μεθόριος είναι η αμοιβαία άρνηση της Φύσης με τη μη-Φύση και η εξύψωσή τους σε ένα ανώτερο επίπεδο. Εκεί μετατρέπεται η ενεργός πραγματικότητα σε αναγκαιότητα διαμέσου της Πράξης και γίνεται το άλμα προς την Έννοια. Στη Μεθόριο το Πνεύμα δημιουργεί τον ίδιο του τον εαυτό μέσω μιας διαδικασίας αυτογέννησης.

Ευχαριστούμε τον κήρυκα του Απόλυτου Πνεύματος γι’ αυτές του τις παρατηρήσεις και συνεχίζουμε. Ένας από τους τρόπους που επιλέγει ο Κούπερ για να δείξει αυτόν τον θρίαμβο του Πολιτισμού 2.0 επί της Φύσης είναι και μέσω των χαρακτήρων του βιβλίου. Ας τους δούμε λίγο, παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Ο ήρωας λοιπόν των Πιονιέρων είναι ο:


Δικαστής Μάρμαντιουκ Τέμπλ (όνομα, όχι αστεία). Μιλάμε για ατόφιο Πολιτισμό 2.0. Ο δικαστής Τεμπλ είναι ο ‘φυσικός αριστοκράτης’ του Κούπερ, ένας άνθρωπος που κάθε παιδί θα ήθελε για πατέρα: μεγαλόψυχος, καλόκαρδος, δίκαιος, ευγενικός, μόνιμα με χιούμορ και καλή διάθεση, αλλά και προικισμένος με όλες τις ποιότητες που απαιτεί η επιβίωση στα δύσκολα μέρη της Μεθορίου. Με κάτι τέτοιους ανθρώπους πηγαίνουν μπροστά οι κοινωνίες! Είναι αυτός που αναλαμβάνει το βασικό έργο της Μεθορίου, της συγκρότησης ενός Κοινωνικού Συμβολαίου μέσα στην αγριάδα της Φύσης. Το τέλειο αντίθετό του είναι ο Ινδιάνος:

Τσίνγκατσγκουκ. Γνωστός και ως ‘Indian John’, όμως εμείς ας χρησιμοποιήσουμε το αγαπημένο του όνομα όσο δυσπρόφερτο κι αν είναι. Στο κάτω κάτω, όπως λέει κι ο Κούπερ, «όλα τα ινδιάνικα ονόματα έχουν κάποιο νόημα» και το συγκεκριμένο σημαίνει Το Μεγάλο Φίδι. Εδώ λοιπόν μιλάμε για την ατόφια Φύση. Ο Τσίνγκατσγκουκ είναι ένας ηλικιωμένος Ινδιάνος που δεν μπορεί να τον αγγίξει ο Πολιτισμός, γι’ αυτό και πεθαίνει μαζί με τις παραδόσεις της φυλής του. Ο Πολιτισμός τελικά κυριαρχεί επί της Φύσης και τίποτα δε συμβολίζει καλύτερα αυτήν την κυριαρχία, όσο το δέσιμο του γέρου Ινδιάνου με όρκους πίστης και ευγνωμοσύνης προς τους λίγους λευκούς φίλους του. Ένας από αυτούς ΔΕΝ είναι ο:

Ρίτσαρντ Τζόουνς. Η φωνή της κατάκτησης και της ισοπέδωσης, που αντιπροσωπεύει το ελαττωματικό Κοινωνικό Συμβόλαιο, με την αναλγησία και την αλαζονία του. Η ύβρις του Πολιτισμού 1.0 επάνω στη Φύση, που προτείνει ακόμα και να φτιάξουν κανάλια γιατί τα υπάρχοντα ποτάμια δεν κυλούν κατά την κατεύθυνση που θα του άρεσε. Εξοργίζει αφόρητα τον:

Νάτι Μπάμπο (“The Leather-Stocking”). Ο απλοϊκός πεισματάρης κυνηγός, αμόρφωτος αλλά με τεράστιες αντοχές στον πόνο και στην κούραση, μόνιμα κακόκεφος αλλά άψογα προσαρμοσμένος στο περιβάλλον, είναι ο άνθρωπος που πατάει ταυτόχρονα σε δύο βάρκες: και στον Πολιτισμό και στη Φύση. Είναι μεν λευκός, όμως δεν αντέχει για πολύ τη συναναστροφή των ομοίων του. Ζει σε μία καλύβα στην ερημιά και ο μόνος πραγματικός του φίλος είναι ο γέρος Ινδιάνος που πεθαίνει. Οι πιονιέροι και οι άποικοι τού κόβουν τα δάση που λατρεύει. Τους βρίσκει κωμικούς και ακατανόητους ώρες ώρες. Είναι όλοι τους ενωμένοι με δεσμά πολύ πιο ισχυρά απ’ ό,τι θα ήθελε, με τις κοινωνικές και οικονομικές τους σχέσεις, την ιεραρχία τους, τους νόμους και τους θεσμούς τους.

Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου είναι η αντιπαράθεση του Νάτι και του δικαστή Τέμπλ. Ο δεύτερος θέλει να φέρει το νόμο, ο πρώτος θεωρεί ότι αποτελεί εξαίρεση από τους νόμους λόγω της αυτοπειθαρχίας του και του πανάρχαιου άγραφου δικαιώματός του στο κυνήγι για επιβίωση. Τίποτα όμως δεν μπορεί ν’ αντισταθεί στην επέλαση του Πολιτισμού• στο τέλος ο Νάτι καταλαβαίνει ότι αποτελεί ξένο στοιχείο στο Κοινωνικό Συμβόλαιο, οπότε φεύγει προς τα δυτικά, πάει να βρει καινούργια δάση και μοναξιά, μόνο σ’ αυτά μπορεί να επιβιώσει... Μετά από τη μεγάλη επιτυχία των Πιονιέρων, ο Τζ. Φ. Κούπερ κάθισε και έγραψε τη συνέχεια του έργου, στο ίδιο σκηνικό και με τους ίδιους βασικούς ήρωες. Αυτή ΗΤΑΝ και το πρώτο Ουέστερν! Τα ημερολόγια έδειχναν 1826 όταν κυκλοφόρησε:

Ο Τελευταίος Των Μοϊκανών
Αποτελεί παράδοξο, αλλά το πρώτο Ουέστερν τελικά ήταν Ίστερν! Τι το διαφορετικό όμως είχε αυτό το βιβλίο σε σχέση με τους Πιονιέρους;

Τα πάντα!

Κατ’ αρχήν, το όλο ύφος: οι Πιονιέροι ήταν ένα φωτεινό και ευχάριστο μυθιστόρημα, σαν Λούκυ Λουκ, κατάλληλο και για ανηλίκους κάτω των 13 ετών. Βία δεν υπήρχε πουθενά• όλες οι πληγές ήταν επιφανειακές και θεραπεύονταν γρήγορα, όλες οι αντιπαραθέσεις τέλειωναν όμορφα, για κάθε πρόβλημα υπήρχε και ένα happy end. Ο Τελευταίος των Μοϊκανών ήταν ένα ζοφερό μυθιστόρημα, που ο θάνατος καραδοκούσε σε κάθε του σελίδα. Σκοτείνιασαν τα ειδυλλιακά δάση των Πιονιέρων, έγιναν παγίδες θανάτου, όλο επικίνδυνα ζώα και Ινδιάνους. Αυτοί οι τελευταίοι έπαψαν να είναι ψιλογραφικοί, έγιναν σκληροί και άγριοι, όπως η ίδια η Φύση που τους γέννησε. Ο Τσίνγκατσγκουκ, η ατόφια Φύση, έπαψε να είναι ο παροπλισμένος ερυθρόδερμος• έγινε μία φοβερή φιγούρα, larger than life, που επισκίαζε το πάντα στην παρουσία της. Ο δυτικός άνθρωπος έπαψε να είναι ο κατακτητής της Φύσης• έγινε ένα αδέξιο, θορυβώδες και γελοίο πλάσμα, εντελώς ακατάλληλο για το άγριο περιβάλλον των μεγάλων δασών, που όχι μόνο δεν μπορούσε να τα δαμάσει αλλά ούτε καν να επιβιώσει μέσα τους. Και ο Νάτι Μπάμπο, αυτή η ελαφρώς περιθωριακή φιγούρα των Πιονιέρων, έγινε ο πραγματικός ήρωας του Τελευταίου των Μοϊκανών. Το έτος 1826 ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας που ειπώθηκε ξεκάθαρα: Πολιτισμός – Φύση, σημειώσατε 2.



Ναι, ξέρω! Σου άνοιξα την όρεξη! Θες ν' ακούσεις τη μουσική, θες και να δεις τη φοβερή σκηνή στον γκρεμό με τον Russell Means και τον Daniel Day-Lewis, που αξίζει όσο χίλιες λέξεις βαρετής ανάλυσης! Ας είναι καλά το YouTube, σου τη βρήκα λοιπόν εδώ.


Τα χλωμά πρόσωπα είναι αφέντες της γης, ο καιρός των ερυθρόδερμων ακόμα να ξανάρθει… Η μέρα μου υπήρξε πολύ μεγάλη. Το πρωί είδα τους γιους των Ουνάμι δυνατούς και χαρούμενους• κι όμως, πριν πέσει η νύχτα, έζησα για να δω τον τελευταίο πολεμιστή της σοφής φυλής των Μοϊκανών
To be continued

Amber Alert!

Χάθηκε ταινία που ακούει στο όνομα Radio Free Albemuth! Μην την είδατε, μην την απαντήσατε. Τελευταία φορά εθεάθη εδώ το καλοκαίρι του 2008 και έκτοτε σιωπή. Οι φίλοι της αγωνιούν. Οι συγγενείς της δεν ξέρουν τίποτα.
Όποιος έχει νέα, παρακαλούμε να επικοινωνήσει αμέσως με την οργάνωση Friends of American People, κύριος Ferris F. Fremont. Δίνεται αμοιβή.


KKE Generator

(Ποιος θα με καθοδηγήσει, να μου μάθει λίγο κώδικα; Μου άρεσε πολύ αυτή η Γεννήτρια Πολιτικού Λόγου και θέλω να φτιάξω αντίστοιχα μία ΚΚΕ Generator. Το ιδανικό θα ήταν να της δίνεις ορισμένες λέξεις & φράσεις-κλειδιά, και αυτή να τις τακτοποιεί κατάλληλα, ξύλινα και κομμουνιστικά)
*

Στηρίζουμε όλοι το σύντροφο Φρόντο Μπάγκινς και τις υπόλοιπες προοδευτικές δυνάμεις της Συντροφιάς του Δαχτυλιδιού στο δύσκολο έργο που επωμίσθηκαν. Τώρα που η μπουρζουαζία της Μόρντορ και τα μισθωμένα τσιράκια τους της Άιζενγκαρντ ζητούν να οικοδομήσουν τη νέα μαγική τάξη πραγμάτων στη Μέση Γη, είναι επιτακτικός όσο ποτέ ο μαζικός μαγικός αγώνας και η συσπείρωση των επαναστατικών δυνάμεων σε αντιμονοπωλιακή, αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση.

Είχαμε προβλέψει ότι η Συνδιάσκεψη στο Σχιστό Λαγκάδι θα συσπειρώσει το κίνημα στις βάσεις ενός ενιαίου φορέα, της Συντροφιάς.

Ότι ο τυχοδιώκτης ρεφορμιστής Μπορομίρ θα επιδιώξει να αποπροσανατολίσει το κίνημα και να το εκμεταλλευτεί για τους δικούς του αβανταδόρικους σκοπούς.

Ότι ο σύντροφος Γκάνταλφ θα επιβιώσει από την αγωνιστική του πάλη στην άβυσσο του Καζάντ-Ντουμ και θα αναδειχθεί συνειδητοποιημένος μαχητής.

Ότι οι υπονομευτικές δυνάμεις της αντίδρασης θα επιδιώξουν την εσωκομματική πολυδιάσπαση της Συντροφιάς.

Τέλος, ότι ο προβοκάτορας Σαρουμάν ξεπουλήθηκε στα κέντρα λήψης αποφάσεων της Μόρντορ, και έγινε λακές της πλουτοκρατίας και της κατευθυνόμενης μαγείας που υπηρετεί τους σκοπούς της αστικής τάξης.

Καλούμε τις παραγωγικές τάξεις των Χόμπιτ, των Ελφ, των Ανθρώπων και των Νάνων να συντονίσουν την επαναστατική τους δράση σε διακλαδικό επίπεδο.

Καλούμε τα περιφερειακά στελέχη της Γκόντορ, του Ρόχαν και του Σάιρ να ενώσουν τις δυνάμεις τους ενάντια στα συμπτώματα σήψης που εκπορεύονται από τον Πύργο του Όρθανκ και του Μπαράντ-Ντουρ.

Καλούμε το σύντροφο Άραγκορν να αντισταθεί στις ερωτοτροπίες της Έογουϊν. Ο έρωτας είναι ένα εφεύρημα της μπουρζουαζίας προκειμένου να ενθαρρύνει την τεκνοποίηση ώστε να προμηθεύεται στρατιώτες για την πολεμική της μηχανή και γραφειοκράτες για τη στελέχωση των δημοσίων υπηρεσιών της. Η ταξική ένωσή του με τη συντρόφισσα Άργουεν είναι η υγιής σύμπραξη γι’ αυτόν, ώστε να εκπληρώσει τον ιστορικό του ρόλο.

Όχι στα μαγικά μονοπώλια του Σάουρον!

Σύντροφοι της Συντροφιάς, ενωθείτε! Δεν έχετε να χάσετε παρά μόνο το Δαχτυλίδι σας!