Τι Κατάλαβε Ο Stanislaw Lem Από Το Ubik

Βρισκόμαστε στα 1974 και ο Stanislaw Lem παρουσιάζει στο πολωνικό κοινό το βιβλίο Ubik "ενός αμερικανού συγγραφέα ονόματι Philip K. Dick" ως εξής:


Τα τηλεπαθητικά φαινόμενα στην καπιταλιστική κοινωνία τέθηκαν υπό έλεγχο και εμπορευματοποιήθηκαν, όπως όλες οι τεχνολογικές καινοτομίες. Οι επιχειρηματίες λοιπόν νοικιάζουν "τηλέπαθους" για να κλέψουν τα τεχνολογικά μυστικά των ανταγωνιστών τους, ενώ οι τελευταίοι αμύνονται ενάντια σ' αυτήν την "υπεραισθητική βιομηχανική κατασκοπεία" με τη βοήθεια "αδρανιστών", δηλ. ανθρώπων που η ψυχική τους δύναμη εξουδετερώνει το παραψυχικό πεδίο. Δημιουργούνται εξειδικευμένες εταιρείες που νοικιάζουν "τηλέπαθους" ή "αδρανιστές" με την ώρα κι ο Γκλεν Ράνσιτερ, ένας "σκληρός τύπος", είναι ιδιοκτήτης μίας τέτοιας.

Επίσης, η ιατρική επιστήμη έμαθε πώς να σταματά την αγωνία των ανθρώπων στο τελικό στάδιο της ζωής τους, χωρίς όμως να τους θεραπεύει. Οι ημίβιοι διατηρούνται σε ειδικά ιδρύματα, "μορατόρια", που κατά κάποιον τρόπο αναβάλουν τον θάνατο. Αν όμως αυτοί παρέμεναν απλώς μέσα σε κρυογονικά φέρετρα χωρίς επικοινωνία, δε θα αποτελούσαν και σπουδαία παρηγοριά για τους συγγενείς τους. Υπάρχει λοιπόν μία τεχνική που διεγείρει την εγκεφαλική δραστηριότητα αυτών των "κατεψυγμένων", ενώ ο κόσμος που εμπειριώνουν δεν είναι μέρος της πραγματικότητας αλλά ένας δημιουργημένος, φανταστικός κόσμος. Οι κανονικοί άνθρωποι λοιπόν έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν με τους κατεψυγμένους χρησιμοποιώντας ένα μέσο σαν το τηλέφωνο.


(από τη φιλολογική πολωνική έκδοση Zycie Literackie, 2 Νοεμβρίου 1974)

Ο Ανθρωπάκος

Υπάρχει κάτι βασικό στα έργα του PKD που το χάνουν όσοι τα έχουν γνωρίσει μόνο από τις κινηματογραφικές τους μεταφορές. Κάτι που έχει να κάνει με τον βασικό πρωταγωνιστή: είναι πάντα ένας ανθρωπάκος.


Ο PKD έγραφε εντελώς αντίθετα από ό,τι έγραφε π.χ. ο Heinlein (όταν σκέφτεται κάποιος τη συμπάθεια και το σεβασμό που έτρεφαν αμοιβαίως αυτοί οι τόσο διαφορετικοί συγγραφείς και άνθρωποι, δεν μπορεί παρά να απορήσει). Ο βασικός ήρωας του δευτέρου ήταν πάντα κάποιος γενναίος, δυνατός, έξυπνος, σπουδαίος -ήταν πάντα κάτι το ιδιαίτερο. Ο βασικός ήρωας του πρώτου ήταν πάντα κάποιος κοινός, ασήμαντος, καθημερινός -έως μίζερος και καταθλιπτικός. Το σπίτι του ήταν συνήθως ακατάστατο, η ζωή του άχρωμη, η γυναίκα του στρίγγλα, η δουλειά του ρουτίνα. Ακόμα κι όταν έκανε κάποια γενναιότητα, την έκανε αφού πρώτα είχε στριμωχτεί με την πλάτη στον τοίχο.


Οι ταινίες που έχουν γίνει με βάση τα έργα του Dick αποτυγχάνουν όλες να αναδείξουν αυτό το σημείο, ο ανύποπτος θεατής θα δει τον ήρωα να έχει τη γοητεία του Harrison Ford, τους μύες του Arnold Schwarzenegger και τη νεανική δροσιά του Tom Cruise. Η αλλαγή όμως που ευαγγελιζόταν ο Dick δεν ήταν υπόθεση των λίγων και εκλεκτών, του ανθρώπου-φαινόμενο που θα χαράξει τον καινούργιο δρόμο. Ήταν υπόθεση του κάθε Γιάννη και Γιαννάκη, γι' αυτούς έγραφε και αυτούς είχε πάντα στο μυαλό του. Ίσως επειδή και ο ίδιος ήταν ένας τέτοιος.

Ubik (1969)



Ένα από τα "100 καλύτερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα που εκδόθηκαν μετά το 1923", σύμφωνα με το περιοδικό TIME


Το Ubik είναι ένα άνισο βιβλίο που δεν αρχίζει και με τον καλύτερο τρόπο. Μοιάζει σαν να είχε κάτι άλλο στο μυαλό του ο Dick όταν ξεκινούσε το γράψιμο και τελικά να κατέληξε αλλού παρασυρμένος από κάποιες ιδέες στην πορεία. Στα πρώτα κεφάλαια (τα οποία πάσχουν και από το "κόλπο του A. E. van Vogt", δηλ. μία καινούργια ιδέα κάθε 800 λέξεις) ο αναγνώστης περιμένει ότι θα διαβάσει μία διαμάχη παραψυχικών - αντιπαραψυχικών ή τουλάχιστον ότι οι παραψυχικές ικανότητες θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην πλοκή. Δε συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο. Από το Κεφ. 6 και μετά, ο Dick γράφει ένα αριστούργημα άνευ προηγουμένου και χρησιμοποιεί την τηλεπάθεια μόνο και μόνο για να δικαιολογήσει τις παράξενες ικανότητες της Πατ, απαραίτητες στην αφήγηση. Ο μόνος παραψυχικός στο έργο καταλήγει τελικά να είναι η Πατ.

Οι θρησκευτικοί συμβολισμοί αφθονούν στο έργο –όπως και οι αναφορές στη σύγχρονη καταναλωτική κουλτούρα. Ο αναγνώστης θα πρέπει ν’ αποφασίσει ποιο από τα δύο είναι το μέσο και ποιο ο σκοπός• χρησιμοποιεί ο Dick τη θρησκεία για να καταδείξει τις μαγικές διαστάσεις που λαμβάνει η μανία συσσώρευσης προϊόντων ή στήνει τη θεολογία του με σύγχρονο υλικό; Επιλέγω το δεύτερο. Το Ubik είναι κατά βάση ένα θρησκευτικό έργο, χωρίς να παύει όμως να είναι και έργο ΕΦ. Επίσης, έχει χιούμορ• σαν να θέλει να μας προειδοποιήσει ο συγγραφέας να μην το πάρουμε και πολύ στα σοβαρά.


"Ο μέσος Αμερικάνος πάσχει από δύο πλάνες: πρώτον ότι ο Θεός είναι νεκρός, δεύτερον ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στις μάρκες των τσιγάρων"


Από τις παραπάνω παρατηρήσεις, φαίνεται ξεκάθαρα η δική μου ανάγνωση του έργου. Αν πρέπει με δύο λόγια να συγκεφαλαιώσω το βασικό μήνυμα του Ubik, θα έλεγα ότι αυτό έγκειται στο παιχνίδι των Δύο Πραγματικοτήτων. Μέσω της Επιστημονικής Φαντασίας, ο Dick στήνει έναν κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι δεν πεθαίνουν τελειωτικά αλλά παραμένουν για κάποιο διάστημα σε μία ιδιάζουσα κατάσταση, ημιζωή. Επικοινωνούν ατελώς με τους ζωντανούς και βιώνουν έναν διαφορετικό κόσμο, στον οποίο αυτή η επικοινωνία εκφράζεται άλλες φορές ενσωματωμένη σε εγγενή στοιχεία (όπως το κείμενο στους τοίχους της τουαλέτας στο Κεφ. 9) και άλλες φορές εντελώς κυριολεκτική (όπως η θεοφάνεια του Γκλεν Ράνσιτερ στα Κεφ. 13 & 14).


"Η αλήθεια του Ντικ βρίσκεται στην πλοκή του" - Darko Suvin


Η έμπνευση του Dick με την ημιζωή είναι αξιοθαύμαστη, για δύο λόγους. Κατ' αρχήν, μετά την έκρηξη της βόμβας, ο συγγραφέας κάνει μία καταπληκτική ανατροπή, όταν οι ήρωες ανακαλύπτουν ότι αυτοί έχουν πεθάνει και ο Γκλεν Ράνσιτερ επέζησε, όχι το αντίστροφο. Παράλληλα όμως, και εδώ είναι το σημαντικό, ο κόσμος της ημιζωής αντιστοιχεί στο δικό μας, καθημερινό κόσμο. Η φιλάνθρωπος θεϊκή αρχή, ο Γκλεν Ράνσιτερ, βρίσκεται απ' έξω και προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί μας με μηνύματα, κόντρα στη δαιμονική θεϊκή αρχή, τον Τζόρυ, που είναι ο Γιαλνταμπαώθ των Γνωστικών.

Αυτό είναι και το πρώτο χρονολογικά βιβλίο του PKD όπου εμφανίζεται το θέμα της λύτρωσης. Ο Κακός Δημιουργός ασχημαίνει τη ζωή μας ποικιλοτρόπως μέσω των οργάνων του (της Πατ)• υπάρχει όμως μία ελπίδα για μας, υπάρχει η σωτηρία που προσφέρει ο Χριστός (η Έλα Ράνσιτερ) με το σπρέι Ubik, αυτό το "ενισχυτικό της πραγματικότητας".

Ο κεντρικός ήρωας, όπως σε όλα τα έργα του Dick, είναι φυσικά ένας ανθρωπάκος: ο Τζο Τσιπ ζει μία άθλια ζωή σε ένα άθλιο διαμέρισμα, άφραγκος, μόνος, και κάθε βράδυ κοιμάται μόνο με αλκοόλ ή με υπνωτικά χάπια. Ουσιαστικά, ο Dick περιγράφει έναν καταθλιπτικό -το Κεφ. 3 στο οποίο ο Τζο γίνεται ρεζίλι από την αφραγκιά του και την ακαταστασία του σπιτιού του είναι χαρακτηριστικό. Όπως επίσης και η χειραγώγησή του από την Πατ, η απειλή που νιώθει μπροστά στην επιθετική σεξουαλικότητά της.
Έχει ειπωθεί ότι τα αρχικά του ονόματος του ήρωα είναι ίδια (στα αγγλικά) με αυτά του ονόματος του Χριστού (Joe Chip / Jesus Christ) και ότι αυτό το κολπάκι έγινε σκόπιμα από τον συγγραφέα, καθότι στο τέλος του βιβλίου υποτίθεται ότι δίνει στον Τζο το ρόλο του Υιού του Θεού... Τερατολογικές "ανακαλύψεις" που βρωμάνε φανατισμό, κάποιοι παίρνουν τα έργα του Dick πιο σοβαρά απ' όσο πρέπει.
Και συν τοις άλλοις, η Έλα Ράνσιτερ είναι αυτή που παίρνει στο τέλος το ρόλο του Χριστού (δηλ. του Λυτρωτή, καθώς και του Ενσαρκωμένου Θεού), όχι ο Τζο. Με τον Γκλεν Ράνσιτερ στο ρόλο του Θεού Πατρός και το σπρέι Ubik στο ρόλο του Αγίου Πνεύματος, αυτού που "τελειοποιεί τα άλλα, το ίδιο όμως δεν έχει καμία έλλειψη - δεν εξαρτά από πουθενά τη ζωή του, αλλά το ίδιο χορηγεί ζωή", όπως λέει και ο μεγαλύτερος ειδικός επί του Αγίου Πνεύματος εδώ.
Το Άγιο Πνεύμα όμως του Philip Dick είναι εντελώς διαφορετικό από τον βιβλικό Παράκλητο. Δεν προσφέρει μόνο συναισθηματική παραμυθία και στήριξη αλλά, πολύ περισσότερο, άμεση, εγκόσμια σωτηρία. Υλική σωτηρία. Και αυτό είναι που κάνει το Ubik ένα έργο που επικεντρώνεται στο Εντεύθεν, όχι στο Εκείθεν. Και οποιαδήποτε αμφιβολία καταρρίπτεται ρητά από την απάντηση της Έλα στον Τζο στο Κεφ. 16, όταν αυτός ζητά να γίνει η εξόντωση του Τζόρυ σε θεϊκό επίπεδο: "Η μάχη πρέπει να δοθεί από τη δικιά μας πλευρά" (γιατί "εδώ είναι ο πόνος, εδώ είναι η αδικία" θα συμπληρώσει λίγο αργότερα, στο Radio Free Albemuth, ο υδραυλικός Λεόν).


"Οι σωτηριολογικές θεότητες του Ντικ κατά βάθος είναι πληβείες και απελευθερωτικές. Δουλεύουν αρμονικά με τους αδύναμους ανθρώπους και, στις καλύτερες περιπτώσεις, αυτοί οι τελευταίοι τις βοηθάνε κιόλας" - Darko Suvin


Μέσω του Ubik, ο Dick μάς κλείνει το μάτι και λέει: "δε ζεις πραγματικά, είσαι ζωντανός νεκρός, ο κόσμος σου είναι σάπιος και ελεγχόμενος στην παραμικρή του λεπτομέρεια, η λύτρωση όμως μπορεί να έρθει εντός του κόσμου ετούτου, οφείλει να δράσει εντός του κόσμου ετούτου".

Γνωστικισμός

Ο κόσμος έχει πόνο και δυστυχία -όπως και τα έργα του Philip K. Dick. Πολλή δυστυχία. Ήταν ένα από τα κεντρικότερα θέματα του συγγραφέα.
Σε κάποια στιγμή της ζωής του, ο κάθε άνθρωπος προβληματίζεται και αποφασίζει για την προέλευση αυτού του πόνου. Μία τάση σκέψης κοινή στις τρεις μεγάλες θρησκείες -Ιουδαϊσμό, Χριστιανισμό και Ισλάμ- απαντά στο πρόβλημα της δυστυχίας με την αλληγορία της Πτώσης: ο κόσμος δημιουργήθηκε σωστά και καλά (και είδεν ο Θεός τα πάντα, όσα εποίησε, και ιδού καλά λίαν –Γένεσις, 1:31), ο άνθρωπος όμως παρέκκλινε ιδία ευθύνη από την εντεταλμένη του θέση, «έπεσε», και από τότε ζει στο βασίλειο της οδύνης. Συνθηματικά θα μπορούσαμε να πούμε: δεν είναι στραβός ο γιαλός, εσύ στραβά αρμενίζεις και δικό σου είναι το φταίξιμο.

Μία άλλη σχολή σκέψης υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο, ότι ο πόνος προέρχεται από την ίδια τη φύση του κόσμου. Δεν οφείλεται σε φταίξιμο του ανθρώπου, αλλά του Θεϊκού Κατασκευαστή -συνθηματικά: δεν είμαι εγώ που αρμενίζω στραβά, στραβός είναι ο γιαλός. Κάτι που σημαίνει ότι ο Δημιουργός αυτού του κόσμου δεν είναι ένας αγαθός και φιλάνθρωπος Θεός, αλλά ένας δαίμονας -ή τουλάχιστον μία τυφλή/τρελή θεότητα που βασανίζει αναίτια τον άνθρωπο (όπως ακριβώς το ανδροειδές βασανίζει αναίτια μία αράχνη στο Do Androids Dreams Of Electric Sheep?). Η τάση αυτή έχει εκφραστεί ιστορικά σε διάφορα αποσπασματικά θρησκευτικά ρεύματα, λιγότερο ή περισσότερο ανεξάρτητα μεταξύ τους, που συνηθίζουμε σήμερα να τα αποκαλούμε Γνωστικιστικά.

Δεν είναι ανάγκη να ερμηνευτούν οπωσδήποτε θρησκευτικά αυτές οι στάσεις ως προς την προέλευση του πόνου. Η αλληγορία της Πτώσης συγγενεύει πάρα πολύ με τα διάφορα κηρύγματα περί ενός χρυσού παρελθόντος, τότε που όλα ήταν όμορφα και οι άνθρωποι ευτυχισμένοι. Από εκεί και πέρα, ένα βήμα μόνο απέχει και η απεικόνιση μίας μελλοντικής αποκατάστασης, μίας ευδαίμονος κοινωνίας στην οποία οι αδικίες θα εξαλειφθούν, ο πόνος θα πάψει να υφίσταται και το χρυσό παρελθόν θα επανέρθει με διαφορετικούς όρους. Άσχετα πώς φαντασιώνεται ο κάθε κήρυκας το χρυσό παρελθόν και την μελλοντική επαναφορά του (επίγειος παράδεισος - αταξική κοινωνία - επιστροφή στην κατάσταση της φύσης - ολοκλήρωση της κίνησης του Πνεύματος μέσα στην Ιστορία κ.λπ.), όλοι παίζουν μπάλα μέσα στο ίδιο ιουδαϊκοχριστιανικομωαμεθανικό γήπεδο.

Η Γνωστικιστική προσέγγιση όμως δεν υποστηρίζει ότι ο παράδεισος θα επανακτηθεί ακριβώς επειδή αυτός ουδέποτε ήταν κεκτημένος -κι αυτό δεν είναι αναγκαστικά θεολογία. Το να δηλώσεις πως "ο Δημιουργός είναι μία τυφλή θεότητα που βασανίζει αναίτια τον άνθρωπο" είναι το ίδιο σαν να λες πως ο κόσμος δεν κατασκευάστηκε για μας. Ότι ο άνθρωπος δεν είναι ούτε το κέντρο ούτε ο σκοπός του κόσμου και πως ό,τι είναι αυτό που δημιούργησε τον άνθρωπο (ο Θεός, η φυσική επιλογή, οι εξωγήινοι, ο Κακός Δημιουργός των Γνωστικών, η απλή τύχη -οτιδήποτε), δεν το έκανε με σκοπό την ευτυχία του ούτε νοιάστηκε καθόλου για το αν ο άνθρωπος ολοκληρώνεται μέσα στον κόσμο.


"Λοιπόν, δεν ήταν ο κόσμος του. Αν ήταν ο κόσμος του, θα τον είχε φτιάξει διαφορετικά. Το όλο στήσιμο ήταν λάθος, πολύ λάθος" - Philip K. Dick, The Man Who Japed


Αυτός ο Κακός Δημιουργός (στα αγγλικά "The Demiourge", όχι "The Creator") είναι ένας τακτικός πρωταγωνιστής στα έργα του Philip Dick. Ο ίδιος χρησιμοποιεί (στο Valis) ένα παραδοσιακό Γνωστικιστικό όνομα γι' αυτόν, "Γιαλνταμπαώθ" (που ταυτίζεται με τον Θεό της Παλαιάς Διαθήκης). Φυσικά, εδώ η έννοια του Δημιουργού δεν έχει τόσο χρονική αλλά περισσότερο αιτιακή σημασία, όπως και στη μεσαιωνική χριστιανική θεολογία. Ο κόσμος δημιουργείται ανά πάσα στιγμή. Πίσω από τις μηχανιστικές αλυσίδες αιτίου-αιτιατού κρύβεται το Πρώτο Κινούν, η αρχική αιτία όλων των γεγονότων -ουσιαστικά, "Δημιουργός" σημαίνει "Διαχειριστής". Και ο Dick μάς λέει ότι αυτός είναι ανάλγητα αδιάφορος ως προς την ανθρώπινη ευτυχία.


Η άλλη έντονα Γνωστικιστική σύλληψη του Philip Dick είναι οι Δύο Πραγματικότητες: αυτή μέσα στην οποία ζούμε (η "Μαύρη Σιδερένια Φυλακή") και μία άλλη αθέατη.
Όλα όσα βλέπουμε, ακούμε, πιάνουμε και σκεφτόμαστε, όλο το υλικό της Πραγματικότητάς μας, βρίσκεται μέσα στην επικράτεια του Γιαλνταμπαώθ και έναν μόνο σκοπό υπηρετεί: να κρύβει τον κακόβουλο Κύριό του. Είμαστε κρατούμενοι μέσα σε μία Μαύρη Σιδερένια Φυλακή, καταδικασμένοι να εκλαμβάνουμε ως αλήθεια το πέπλο που κρύβει την αληθινή Πραγματικότητα -και δεν το ξέρουμε. Νομίζουμε ότι βρισκόμαστε σε έναν ανθισμένο κήπο.
Αυτή η θέση του Dick θα μπορούσε να είναι βαθιά αντιδραστική, αν δεν υπήρχε ένα συμπλήρωμα που ο συγγραφέας τονίζει ιδιαίτερα: πως η μάχη οφείλει να δωθεί και στη δική μας Πραγματικότητα ("γιατί εδώ είναι ο πόνος, εδώ είναι η αδικία"). Αυτή η επισήμανση είναι που κατατάσσει τον Dick όχι στους ρομαντικούς αλλά στους πολιτικούς συγγραφείς. Ο Darko Suvin κάνει έναν παραλληλισμό του συγγραφέα με τα θρησκευτικά ρεύματα του Καθολικισμού που αναπτύσσονται στη Λατινική Αμερική και συγκεφαλαιώνονται στον τίτλο: Θεολογία της Απελευθέρωσης (Liberation Theology). Και οι δύο τονίζουν, πέρα από την υπερβατική σωτηρία, την ανάγκη πάλης εντός της επίγειας πραγματικότητας για μία αξιοπρεπή ζωή. Ακόμα κι αν η πάλη αυτή γίνει καθαρά πολιτική.


"Ο Ντικ ποτέ δε έπαψε να διαφωνεί με τον κόσμο, να αγανακτεί με τα βάσανα των ανθρώπων ... να ψάχνει και να ψάχνεται για κάποιου είδους εγκόσμιας σωτηρίας. Κατάφερε να διατηρήσει την πίστη του σ' αυτή τη βασική σύλληψη: να λέει ΟΧΙ βροντερά, ακόμα και με γαλαξιακές θεότητες" - Darko Suvin

Λόγος Ύπαρξης

Update: Δεν ισχύει πλέον τίποτα από τα παρακάτω! Μπορεί να ξεκίνησα αυτό το μπλογκ για να γράψω σκέψεις & πληροφορίες για τα έργα του Φίλιπ Ντικ, όμως στην πορεία ο λόγος ύπαρξής του άλλαξε. Θέλησα να γράψω τα διηγήματά μου, τα τραγουδάκια και τα στιχάκια μου, κάποιες σκέψεις που κρίνω ως αξιόλογες, κάποια από αυτά που παρήγε η αφεντιά μου, ώστε να μείνουν στην αιωνιότητα (= όσο ζήσει το www.blogger.com). Μαρτυρία για έναν άνθρωπο που πέρασε, σκέφτηκε κάποια πράγματα, έγραψε πέντε τραγουδάκια, πέντε κείμενα κ.λπ.


Το blog αυτό δημιουργήθηκε για καθαρά ωφελιμιστικούς λόγους.
Κατά καιρούς θέλω να εξηγήσω σε διαφόρους το έργο του Philip K. Dick, να τους δώσω σχετικές πληροφορίες καθώς και διαφορετικές οπτικές γωνίες για την κατανόηση των εμπνεύσεών του. Είναι όμως τόσα πολλά αυτά που πρέπει να τους πω!... Πιο απλό να τους δείχνω αυτή τη σελίδα ώστε να κάνουν ένα αρχικό homework. Γλιτώνω χρόνο.
Πάει να πει ότι σταδιακά θα δημοσιεύσω εδώ όλο το υλικό που έχω συγκεντρώσει για τον σκοτεινό συγγραφέα από την ηλιόλουστη Καλιφόρνια. Στο υλικό αυτό περιλαμβάνονται και οι σχετικές προσωπικές μου σκέψεις. Το αρχικό ερέθισμα για την ενασχόλησή μου με το έργο του PKD υπήρξε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Darko Suvin που δημοσιεύτηκε στους "Δραματουργούς Των Γιανν".

Τα post δεν έχουν χρονολογική σειρά Ο αναγνώστης θα πρέπει να δουλέψει με τα "Περιεχόμενα" και να πάει κατ' ευθείαν στο θέμα που τον ενδιαφέρει

Εγκαταλειφθήσα ιδέα, γιατί πάτε και σχολιάζετε στο τελευταίο post!
Υπάρχει αναλυτική βιογραφία του PKD, κριτική και σχόλια για κάθε βιβλίο του, άφθονο υλικό επάνω στα θέματα που προκύπτουν από το έργο του, καθώς και πολλά άλλα. Η φιλοδοξία μεγάλη, ο διαθέσιμος χρόνος ελάχιστος, οπότε αναγκαστικά αυτό το blog θα πρέπει να κατανοηθεί ως έργο ζωής.