Μέσα Κοινωνικής Αλληλοσπατάλης

Ο ανταποκριτής του μπλογκ μας από το 1913, κ. Κωνσταντίνος Καβάφης, έστειλε το ακόλουθο άρθρο γνώμης το οποίο και δημοσιεύουμε αυτούσιο:  

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, 

Τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: 

Μην την εξευτελίζεις μες στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης

Στα Φέισμπουκ, Ίνσταγκραμ, Τουίτερ, του κώλου τα εννιάμερα (συγνώμη)

Δεν είναι φίλοι σου, μην τα πιστεύεις. Δεν σ' αγαπάνε.

 

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την, 

Γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την 

Σε σχολιάκια, μηνύματα, βιντεάκια, λάικ, πλακίτσες, αναδημοσιεύσεις:

Των σχέσεων και των συναναστροφών η καθημερινή αλληλοσπατάλη

 

Κλείστα τα ρημάδια

Δε χρειάζεσαι πια τόση πολλή ιντερνετική κοινωνικότητα,

Σου κλέβει, δεν σου δίνει

Εξινδιανισμός

Μην καυχιέσαι, περήφανε Άγγλε, για την καταγωγή και το αίμα σου 

Η καταγωγή του Ινδιάνου αδερφού σου, το ίδιο καλή με τη δική σου

Όμως γίνεται πιο ενδιαφέρον αν σκεφτείς ότι αυτός που έγραψε τον στίχο ήταν Άγγλος και απευθυνόταν σε Άγγλους. Για την ακρίβεια, στους Βρετανούς άποικους της Βόρειας Αμερικής. Πώς συνεχίζει το ποίημα; 

Απ’ το ίδιο αίμα σας έφτιαξε ο Θεός, 

Το ίδιο σοφούς, ωραίους, δυνατούς, 

Όσο άνθρωπος εσύ, τόσο κι αυτός 

Γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον αν σκεφτείς ότι αυτός που έγραψε το ποίημα μπορεί να θεωρηθεί και ο πρώτος ποιητής των (κατοπινών) ΗΠΑ. Πώς συνεχίζει; 

Φόνους; Κλοπές; Σφετερισμούς; Προστυχιές; 

Οι άγριοι Ινδιάνοι τα τιμωρούν αυτά! 

Κι η Δικαιοσύνη τους άμεμπτη, 

Τυφλή κι ακριβοδίκαιη.

Οπότε σιγούρεψε τη δεύτερη γέννησή σου μην τυχόν και δεις 

Τα ουράνια ν’ ανοίγουν για τους άγριους Ινδιάνους, 

Όμως για σένα να μένουν κλειστά

Γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον αν σκεφτείς ότι ο ποιητής ήταν ιεραπόστολος που έβαλε σκοπό να εκπολιτίσει κάποιους τοπικούς Ινδιάνους, μιλάω για το μακρινό 1640 (ήμασταν μικρά παιδιά τότε, δεν το καλοθυμόμαστε). Τελικά δεν εκπολίτισε ούτε εκχριστιάνισε κανέναν Ινδιάνο, αντίθετα, περίπου εξινδιανίστηκε ο ίδιος («εξινδιανίζω», το αντίθετο του «εκπολιτίζω») και πάλεψε ως το τέλος της ζωής του για την αξιοπρέπεια και την αναγνώριση των αυτοχθόνων. Πώς συνεχίζει το ποίημα; 

Κι όταν οι Ινδιάνοι ακούν τις φριχτές βρωμιές 

Που κάνουν Ιρλανδοί και Άγγλοι 

Όταν ακούν για τις φοβερές κατάρες και τους φόνους τους 

Αυτό έχουν να πουν:

 

Εμείς ζούμε γυμνοί, κι έχουμε πολλούς θεούς 

Όμως είμαστε λιγότερο αμαρτωλοί από σας 

Εσείς είστε οι βάρβαροι, οι άγριοι παγανιστές 

Η δική σας γη είναι ο πραγματικός αγριότοπος 

Τον λέγαν Ρότζερ Ουίλιαμς (1603 - 1683), εδώ η σελίδα του στη Wikipedia. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ από πού προέρχονται κάποιες χαρακτηριστικές ινδιάνικες λέξεις και φράσεις που μάθαμε κυρίως απ' τα Λούκυ Λουκ; Τα μοκασίνια, το τίπι, το νερό της φωτιάς, να θάψουμε το τσεκούρι του πολέμου, τα χλωμά πρόσωπα κ.α.; Είναι γλώσσα των ινδιάνων Ναρανγκσέτ και προέρχονται από το βιβλίο του Ουίλιαμς A Key into the Language of America (1643).

Δεν κατάφερα να βρω στο ίντερνετ το ινδιάνικο όνομα του Ρότζερ Ουίλιαμς (βρήκα όμως αυτό το χαριτωμένο: Ποιος Έφαγε τον Ρότζερ Ουίλιαμς;), είμαι βέβαιος ότι οι Ναρανγκσέτ θα του είχαν δώσει όνομα στη γλώσσα τους. Ο αρχηγός τους στα τελευταία του ζήτησε να παραστεί ο Ρότζερ Ουίλιαμς στην κηδεία του και να θαφτεί με τα ρούχα που του δώρισε ο ίδιος.

Το παραπάνω ποίημα το πήρα από εδώ, όπου μπορείτε να διαβάσετε κι άλλους στίχους του Ρότζερ Ουίλιαμς (αγγλικά 17ου αιώνα, έτσι;)

ΥΓ: 

Boast not proud English, of thy birth & blood, 

Thy brother Indian is by birth as Good. 

Of one blood God made Him, and Thee & All 

As wise, as faire, as strong, as personal 

Make sure thy second birth, else thou shalt see,

Heaven ope to Indians wild, but shut to thee.

 

Adulteries, Murthers, Robberies, Thefts,

Wild Indians punish these!

And hold the Scales of Justice so,

That no man farthing leese.

 

When Indians heare the horrid filths,

Of Irish, English Men,

The horrid Oaths and Murthers late,

Thus say these Indians then:

 

We weare no Cloaths, have many Gods,

And yet our sinnes are lesse:

You are Barbarians, Pagans wild,

Your Land’s the Wildernesse

   

Οι Παροιμίες Λένε Πάντα Την Αλήθεια

Μερικές Ταϊλανδικές παροιμίες. Τις εξηγώ λίγο. Αν σας αρέσει κάποια, χρησιμοποιήστε την:

- Ανεβαίνει η παλίρροια; Το ψάρι τρώει το μυρμήγκι. Πέφτει η παλίρροια; Το μυρμήγκι τρώει το ψάρι.

(όταν πέφτει η παλίρροια, πολλά ψάρια μένουν ξεβρασμένα στην άμμο και γίνονται τροφή για μυρμήγκια. Όταν ανεβαίνει η παλίρροια, πολλές μυρμηγκοφωλιές βρίσκονται στο νερό και τα μυρμήγκια γίνονται τροφή για τα ψάρια)

- Το άλογο το αποδεικνύει ο δρόμος, τον άνθρωπο τον αποδεικνύει ο χρόνος

- Γλιτώνεις απ' την τίγρη, πέφτεις στον κροκόδειλο

("από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη" ή "απ' το κακό στο χειρότερο") 

 

 

- Λαγός που θέλει το φεγγάρι

(κάποιος που θέλει κάτι άπιαστο, απραγματοποίητο, "τον ουρανό με τ' άστρα")

 

 

- Όταν καβαλήσεις τον ελέφαντα και νιώσεις βασιλιάς του κόσμου, μην ξεχνάς ότι οι άλλοι σε βοήθησαν ν' ανέβεις εκεί

(τυπικά, κάποιος χρειάζεται βοήθεια ν' ανέβει στον ελέφαντα, δεν μπορεί μόνος του)

- Αν δεν χορεύεις καλά, σου φταίει το φλάουτο και το τύμπανο

 

 

- Χρυσή σαύρα

(γκινκα τονγκ ή καπομ: κιτρινωπή δενδρόβια σαύρα της ΝΑ Ασίας. Κάποιες φορές έχει κίτρινη λωρίδα στον λαιμό, σα να φοράει χρυσό μενταγιόν. Μεταφορικά, ο πλούσιος που βλέπει αφ' υψηλού τον φτωχό, ο άνετος που βλέπει αφ' υψηλού τον ταλαιπωρημένο) 

 

χρυσή σαύρα

 

 

- Aυτός που σπάει το φλάουτο

(drama queen, αυτός που το παρακάνει με την κλάψα, σα μουσικός που φτάνει να σπάσει το φλάουτό του) 

- Ψάχνεις βελόνα στον ωκεανό

(εντυπωσιακά παρόμοιο με το δικό μας "ψάχνεις βελόνα στα άχυρα")

 

 

- Αυτός που σφάζει το βόδι όταν τελειώσει το όργωμα

(αχάριστος, αγνώμων, σφάζει το βόδι όταν παύει να το χρειάζεται)

 

 

- Άσπρος ελέφαντας στη ζούγκλα

(δύσκολο να εξηγηθεί!... Ο "άσπρος ελέφαντας", τσανγκ πουακ, είναι ο πολύ σπάνιος ελέφαντας-αλμπίνος, ένα συμβολικό, αξιοθαύμαστο, σχεδόν μυθικό ζώο. Υπάρχουν πολλές ταϊλανδικές παροιμίες και εκφράσεις με τον "άσπρο ελέφαντα", π.χ. ο Γαλαξίας είναι "ο δρόμος του άσπρου ελέφαντα", ενώ αν αποκαλέσεις έναν άνθρωπο "άσπρο ελέφαντα" εννοείς ότι είναι προικισμένος ή σοφός ή ιδιαίτερος ή εξαιρετικά όμορφος ή σπάνια καλόκαρδος ή χαρισματικός κ.λπ. Δεν είναι ακριβώς άσπρος, η ταϊλανδική έκφραση περισσότερο σημαίνει "ο ευοίωνος ελέφαντας", όμως στα αγγλικά ο όρος white elephant έχει επικρατήσει) 

 άσπρος ελέφαντας

(Οπότε, η παροιμία "άσπρος ελέφαντας στη ζούγκλα" σημαίνει ότι τον ιδιαίτερο άνθρωπο θα τον βρεις πολύ δύσκολα, σαν να ψάχνεις στη ζούγκλα για το σπάνιο ζώο) 

 

- Και μια παραδοσιακή ταϊλανδική ευχή σε κάποιον που χάνει αγαπημένο πρόσωπο, αντί για τα δικά μας "συλλυπητήρια": Εύχομαι να οδηγηθεί σε μέρος που να του αρέσει

 

Πούθ' Έρχεσαι;

Απ' τη Βαβυλώνα. 

Μια φορά κι έναν καιρό, οι αρχαίοι λαοί αναλώνονταν σε προλήψεις, μύθους και δεισιδαιμονίες. Όμως ξαφνικά... ΜΠΑΜ! Ηρόδοτος! Ευκλείδης! Αριστοτέλης! Πλάτωνας! Αρχιμήδης! Ερατοσθένης! Οι αρχαίοι Έλληνες λύτρωσαν την ανθρωπότητα από το ζόφο των προλήψεων, έδωσαν τα φώτα, βάλαν τις βάσεις της επιστήμης, της φιλοσοφίας, της ιστορίας, των μαθηματικών, της γεωμετρίας, της αστρονομίας κ.α. Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. 

Κάπως έτσι δεν τα μάθαμε στο σχολείο; Ναι, κάπως έτσι. Το 'χετε σκεφτεί κι εσείς πως ό,τι μας μάθαν στο σχολείο ήταν λάθος;... α, ώστε το 'χετε σκεφτεί κι εσείς.

Διάφορα πράγματα δεν κολλούσαν καλά μ' αυτήν την εικόνα, από τον καιρό του σχολείου ακόμα. Π.χ. μαθαίναμε για διάφορους Έλληνες που μήδισαν. Γιατί δεν υπήρχαν αντίστοιχοι Πέρσες που "ελλήνισαν"; Μα ο ελληνικός δεν ήταν ο σπουδαίος πολιτισμός τότε;

Ή επίσης ο θαυμασμός των αρχαίων Ελλήνων για την ακόμα πιο αρχαία Αίγυπτο και Βαβυλώνα (τότε πρέπει να τη λέγαν "Χαλδαία"). Ας πούμε, φαίνεται η εκτίμηση του Πλάτωνα για την Αίγυπτο στα έργα του. Ενώ Θαλής, Πυθαγόρας, Σόλωνας, Πλάτωνας, Ηρόδοτος κι άλλες σπουδαίες μορφές, θρυλλείτο ότι ταξίδεψαν σε Βαβυλώνα και Αίγυπτο ("το δώρο του Νείλου") να διδαχθούν την κρυμμένη γνώση τους. Φαλτσάρουν αυτά με την καθιερωμένη ερμηνεία του αρχαίου κόσμου. Η σχολική εικόνα μυρίζει. 

Όπως μυρίζει αμπάρι σε παλιό σκαρί χτισμένο τότε στον Ευφράτη, στη Φοινίκη.