Είχα διαβάσει παλιότερα αυτά τα Πρακτικά Βήματα Όταν Οι Γονείς Μάς Κακοποιούν και μου έκανε εντύπωση η συμβουλή: "Θα με στείλεις στον τάφο!" απειλεί η μαμά; "Έτσι που μου φέρεσαι θα με ρίξεις στα ναρκωτικά", απείλησε εσύ. "Θα πέσω να πεθάνω μ' αυτό που μου 'κανες" κλαψουρίζει ο μπαμπάς; "Αν εσείς, που είστε γονείς μου, δεν μ' αγαπάτε επειδή είμαι γκέι, θα πάω να σκοτωθώ" κλαψούρισε εσύ.
Η παρατήρησή μου ήταν ότι αν τα κλαψουρίσματα είναι η ενδεδειγμένη απάντηση στα κλαψουρίσματα, τότε το παιχνίδι είναι χαμένο. Όχι της σχέσης με τους γονείς, αλλά της αξιοπρέπειας προς τον εαυτό σου. Μπορεί να πετύχεις κάποιες νίκες τακτικής, όμως εσωτερικά θα έχεις χάσει την ψυχή σου. Θα συμβούλευα λοιπόν τον καθένα που καταπιέζεται από τους γονείς ή από οποιονδήποτε, να βρει μέσα του αυτή τη φλέβα κτηνώδους οργής, δολοφονικού μίσους και να την αφήσει ελεύθερη να εκραγεί, σαν ηφαίστειο που ξυπνά εφτά γενιές σβηστό. Καλός είναι κι ο πολιτισμός κι ο διάλογος κι η ευγένεια κι η ανθρωπιά, όταν όμως ο άλλος πάει να σε πατήσει στο λαιμό, τότε πρέπει να γίνεις επικίνδυνος.
Μετά από εκείνη την προηγούμενη ανάρτηση, Κάντε Πόλεμο, Όχι Έρωτα, και τα σχόλια που ακολούθησαν, σκεφτόμουν επάνω στην αυτοδικία. Στην πρώτη περίπτωση, οι γυναίκες του Φιλοζωικού Συλλόγου Χανίων επέλεξαν τη νομότυπη οδό για να βοηθήσουν ένα κακοποιημένο άλογο και μπλέχτηκαν σ' ένα παιχνίδι αλληλομηνύσεων. Στη δεύτερη περίπτωση, ο Γιάννης πήρε το νόμο στα χέρια του. Φυσικά, το Κοινωνικό μας Συμβόλαιο δεν αναγνωρίζει την αυτοδικία, την αντικαθιστά με νόμους κι αστυνόμους, όμως το αποτέλεσμα κρίνεται άραγε ικανοποιητικό; Τι γίνεται όταν οι νόμοι είναι άδικοι ή όταν τα όργανα του νόμου εμφανίζονται απρόθυμα ή ανίκανα να τον εφαρμόσουν;... Κάτι που συμβαίνει συχνά σε καταγγελίες για κακοποίηση ζώων.
Δεν είμαι εγώ αυτός που θα πει πότε μπορεί να δικαιολογηθεί η αυτοδικία. Ο Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ ασχολήθηκε μ' αυτό το ζήτημα και δημιούργησε το Ουέστερν. Είπε ότι υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων που μπορούν να πάρουν το νόμο στα χέρια τους: αυτοί που πατάνε σε δύο βάρκες και ζούνε στις παρυφές του Πολιτισμού, στη Μεθόριο, εκεί που σβήνει το Κοινωνικό Συμβόλαιο κι αρχίζει η Φύση. Πίστευε ότι μόνο σ' αυτούς μπορεί να δημιουργηθεί ένα είδος φυσικής μεγαλοσύνης κι αυτοπειθαρχίας ώστε να μην καταχραστούν τη δύναμή τους. Πηγαίνοντας προς τα πίσω, ο Άνθρωπος της Μεθορίου κατά Κούπερ είναι ο συνεχιστής του Άγριου, του Ανθρώπου της Φύσης κατά Ρουσσώ - του απλού / απλοϊκού ανθρώπου, παρθένου από κοινωνικούς δεσμούς και επαφές, αμόλυντου από την κοινωνική ασθένεια της σύγκρισης του εαυτού μας με τους άλλους. Ο Άγριος μπορεί να γίνει βίαιος, να δράσει ακόμα και με την "αγριάδα του ζώου", διαθέτει όμως ένα είδος φυσικής συμπόνοιας προς τους άλλους (αλλά και προς τα ζώα). "Περιπλανώμενος στα δάση, χωρίς επάγγελμα, ομιλία, κατοικία και δεσμούς, χωρίς καμία ανάγκη των ομοίων του και χωρίς καμία παρόρμηση να τους κάνει κακό". Είναι πολύ δελεαστικό εδώ να δώσει κανείς έναν καθολικό κανόνα για την αυτοδικία... Κάτι σαν: αν ο νόμος ή η εφαρμογή του χωλαίνουν κι αν είσαι ένας από αυτούς που διατήρησαν τη φυσική συμπόνοιά τους, τότε ναι, μπορείς να πάρεις το νόμο στα χέρια σου.
Δεν θα κάνω τίποτα τέτοιο όμως. Το μόνο που έχω, είναι να τονίσω μια ακόμα διάσταση στο θέμα της αυτοδικίας: της αξιοπρέπειας προς τον εαυτό. Όλοι προσπαθούμε να βιοποριστούμε και να προστατέψουμε τον εαυτό μας κι αυτούς που αγαπάμε, ανθρώπους και ζώα. Δεν το συζητώ, όταν η κατάσταση αρχίζει να μυρίζει μπαρούτι, η πρώτη και καλύτερη επιλογή είναι η φυγή. Τα πόδια στους ώμους κι άσε τους άλλους να γίνουν παλικάρια ("... ελπίζω να έχουμε όλοι αρκετό μυαλό στο κεφάλι μας, ώστε να μη χρειαστεί να καταντήσουμε ήρωες", έγραφε ο Πόουλ Άντερσον σ' ένα διήγημα). Αν όμως στριμωχτείς χωρίς οδό διαφυγής, αν κινδυνεύουν οι αγαπημένοι σου, αν υφίστασαι την καθημερινή φθορά της ψυχολογικής βίας, αν ο νόμος εμφανίζεται απρόθυμος ή ανίκανος να σε προστατέψει, τότε το επίθετο "κτηνώδης" πρέπει να γίνει κοσμητικό, όχι μειωτικό. Γιατί ακόμα κι αν καταφέρεις με κλαψουρίσματα, ικεσίες και παρακάλια να αποφύγεις τα χειρότερα, θα μείνεις εσωτερικά ευνουχισμένος. Θα έχεις χάσει την ψυχή σου.
Ο νόμος είναι το όπλο των αδυνάτων, υπάρχει όμως μια αρχή προθύστερη κι από το νόμο, το Βιβλίο Παραπόνων:
Περίπου πέντε χρόνια με τα πόδια από δω, στα Μαύρα Όρη, είναι μια σπηλιά. Σ' αυτή τη σπηλιά είναι ένα μεγάλο τετράδιο, σχεδόν όλο συμπληρωμένο. Κανείς δεν το αγγίζει ποτέ κι όμως κάθε μέρα γιομίζει μια νέα σελίδα. Ποιος λέτε ότι τις γράφει; Η πλάση! Τα βουνά, το χορτάρι, οι βράχοι, τα δέντρα και τα ποτάμια βλέπουν τις πράξεις των ανθρώπων, βλέπουν τα εγκλήματα όλων των κακούργων, τα βάσανα όλων εκείνων που υποφέρουν άδικα. Τα παράπονα της ανθρωπότητας ταξιδεύουν από κλωνάρι σε κλωνάρι, από βροχοστάλα σε βροχοστάλα, από σύννεφο σε σύννεφο, φτάνουν σ' αυτή τη σπηλιά στα Μαύρα Όρη κι έτσι γράφεται το βιβλίο. Αν δεν υπήρχε στον κόσμο αυτό το Βιβλίο Παραπόνων, τα δέντρα θα είχαν μαραθεί από το βάρος τόσης θλίψης και το νερό θα 'χε γίνει γλυφό (από τον Δράκο του Σβάρτς)
Ένα υπαρξιακό αίτημα δικαιοσύνης κι αξιοπρέπειας, η οργή μπροστά στην αδικία, τα βάσανα κι ο αναίτιος πόνος κάθε ανθρώπου (και ζώου) να μην παραγραφούν, να μην ξεχαστούν, αλλά να δικαιωθούν. Ο νόμος θα πρέπει να υπηρετεί το Βιβλίο Παραπόνων, όχι αντίστροφα
Με Πείσανε Να Γίνω Ρεβιζιονιστής...
... και να γυρίσω δίσκο. Όχι ακριβώς, απλώς βρήκα παπά (= στούντιο) κι είπα να θάψω πέντε-έξι. Όχι ακριβώς πέντε-έξι, προς το παρόν είμαστε στα τέσσερα, όμως σταδιακά θα τον γεμίσουμε τον δίσκο. Σήμερα λοιπόν έχουμε φρέσκο πράμα, σιγά-σιγά θα 'ρθουν κι άλλα:
1) Όπως όλοι ξέρουμε, το Αξίζω Μια Περιουσία είναι το μεγάλο λαϊκό σουξέ της Ερατώς, βασίλισσας της Ιεράς Οδού και της Παραλιακής. Όποιοι έχουν μνήμη χρυσόψαρου και ξεχνάνε, μπορούνε να ξαναθυμηθούνε εδώ (θα βρουν και τους στίχους). Κατευθείαν λοιπόν από τα πιο λούμπεν χαμαιτυπεία της Ιεράς Οδού, το βρωμερότερο τραγούδι στην ιστορία του ελληνικού πολιτισμού, Αξίζω Μια Περιουσία. Αν παρόλα αυτά επιμένετε να το κατεβάσετε στον Η/Υ σας σε mp3, από εδώ.
Βάζω μαζί και τα τραγούδια που είχα ηχογραφήσει παλιότερα, να υπάρχουν κάπου μαζεμένα. Τα είχαμε πει κι εδώ, όμως κατάλαβα ότι πολλοί από σας βαριέστε να κάνετε κλικ σε ένα link.
2) Η Βιολογιστική γράφτηκε το 2003. Παίζει πιάνο και κάνει δεύτερη φωνή η Σοφούλα. Οι στίχοι εδώ, το τραγούδι σε mp3 εδώ.
3) Η CIA είναι ακόμα πιο παλιό τραγούδι και είχε αρχικό τίτλο: Σαν Βγεις Στον Πηγαιμό Για Την Ιθάκη, Φρόντισε Να Μην Πέσεις Στην Τουριστική Σαιζόν. Ο Μάριος κάνει δεύτερη φωνή. Οι στίχοι εδώ, το τραγούδι σε mp3 εδώ.
4) Οι Γότθοι είναι το καλύτερό μου τραγούδι. Από εκεί που σταμάτησε ο Ρουσσώ μέχρι εκεί που τελειώνει ο δυτικός πολιτισμός. Οι στίχοι εδώ, το τραγουδι σε mp3 εδώ.
Ηχογράφησε, διηύθυνε την ορχήστρα, έπαιξε τα μισά όργανα, έσωσε την παρτίδα με τις ιδέες του ο Μάριος. Ουίσκι έφερε ο Χρίστος. Γενικών καθηκόντων η Αλεξάντρα. Συντόνισε την ηχογράφηση η Ψι (γάτα). Στήριξε ψυχικά ο Κώστας. Έπαιξε τα υπόλοιπα όργανα, ενορχήστρωσε και τραγούδησε η αφεντιά μου. Η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Marios.
Όλα τα τραγούδια προστατεύονται από Creative Commons Licence: επιτρέπεται η αναπαραγωγή υπό τον όρο ότι θα πιείτε ένα ποτήρι στην υγειά μου. Μην καθυστερείτε λοιπόν, ιδιοποιηθείτε τα και μεταλαμπαδεύστε τα, η ιδιοκτησία είναι κλοπή. Τα παιδιά θα τα λατρέψουν, οι φίλοι θα σας εκτιμήσουν, οι γείτονες θα ζηλέψουν. Το καλύτερο δώρο για τις καλοκαιρινές σας διακοπές. Η αναφορά στον δημιουργό δεν είναι μεν 100% υποχρεωτική όμως, διάολε, γράψτε δυο λέξεις! Δεν κοστίζει τίποτα και δίνει χαρά.
1) Όπως όλοι ξέρουμε, το Αξίζω Μια Περιουσία είναι το μεγάλο λαϊκό σουξέ της Ερατώς, βασίλισσας της Ιεράς Οδού και της Παραλιακής. Όποιοι έχουν μνήμη χρυσόψαρου και ξεχνάνε, μπορούνε να ξαναθυμηθούνε εδώ (θα βρουν και τους στίχους). Κατευθείαν λοιπόν από τα πιο λούμπεν χαμαιτυπεία της Ιεράς Οδού, το βρωμερότερο τραγούδι στην ιστορία του ελληνικού πολιτισμού, Αξίζω Μια Περιουσία. Αν παρόλα αυτά επιμένετε να το κατεβάσετε στον Η/Υ σας σε mp3, από εδώ.
Βάζω μαζί και τα τραγούδια που είχα ηχογραφήσει παλιότερα, να υπάρχουν κάπου μαζεμένα. Τα είχαμε πει κι εδώ, όμως κατάλαβα ότι πολλοί από σας βαριέστε να κάνετε κλικ σε ένα link.
2) Η Βιολογιστική γράφτηκε το 2003. Παίζει πιάνο και κάνει δεύτερη φωνή η Σοφούλα. Οι στίχοι εδώ, το τραγούδι σε mp3 εδώ.
3) Η CIA είναι ακόμα πιο παλιό τραγούδι και είχε αρχικό τίτλο: Σαν Βγεις Στον Πηγαιμό Για Την Ιθάκη, Φρόντισε Να Μην Πέσεις Στην Τουριστική Σαιζόν. Ο Μάριος κάνει δεύτερη φωνή. Οι στίχοι εδώ, το τραγούδι σε mp3 εδώ.
4) Οι Γότθοι είναι το καλύτερό μου τραγούδι. Από εκεί που σταμάτησε ο Ρουσσώ μέχρι εκεί που τελειώνει ο δυτικός πολιτισμός. Οι στίχοι εδώ, το τραγουδι σε mp3 εδώ.
Ηχογράφησε, διηύθυνε την ορχήστρα, έπαιξε τα μισά όργανα, έσωσε την παρτίδα με τις ιδέες του ο Μάριος. Ουίσκι έφερε ο Χρίστος. Γενικών καθηκόντων η Αλεξάντρα. Συντόνισε την ηχογράφηση η Ψι (γάτα). Στήριξε ψυχικά ο Κώστας. Έπαιξε τα υπόλοιπα όργανα, ενορχήστρωσε και τραγούδησε η αφεντιά μου. Η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Marios.
Όλα τα τραγούδια προστατεύονται από Creative Commons Licence: επιτρέπεται η αναπαραγωγή υπό τον όρο ότι θα πιείτε ένα ποτήρι στην υγειά μου. Μην καθυστερείτε λοιπόν, ιδιοποιηθείτε τα και μεταλαμπαδεύστε τα, η ιδιοκτησία είναι κλοπή. Τα παιδιά θα τα λατρέψουν, οι φίλοι θα σας εκτιμήσουν, οι γείτονες θα ζηλέψουν. Το καλύτερο δώρο για τις καλοκαιρινές σας διακοπές. Η αναφορά στον δημιουργό δεν είναι μεν 100% υποχρεωτική όμως, διάολε, γράψτε δυο λέξεις! Δεν κοστίζει τίποτα και δίνει χαρά.
Ξεκόλλα Νικόλα
Νίκο, μην κλείνεις το τηλέφωνο
Δυο λόγια άκου μόνο
Σου λέω βαδίζεις ολόισια στον γκρεμό
Ολοταχώς για πόνο.
Άσ' τη, Νικόλα, ξέχνα την
Βγάλ' την απ' το μυαλό σου
Δεν είναι η σχέση που ονειρεύτηκες
Δεν είν' ο άνθρωπός σου.
Ξέρω το μέλλον, διαβάζω οιωνούς
Σε βλέπω να 'χεις μπλέξει
Σε μία σχέση, προσποίηση οργασμού
Ψευτιά κι όποιος αντέξει.
Δυο λόγια άκου μόνο
Σου λέω βαδίζεις ολόισια στον γκρεμό
Ολοταχώς για πόνο.
Άσ' τη, Νικόλα, ξέχνα την
Βγάλ' την απ' το μυαλό σου
Δεν είναι η σχέση που ονειρεύτηκες
Δεν είν' ο άνθρωπός σου.
Ξέρω το μέλλον, διαβάζω οιωνούς
Σε βλέπω να 'χεις μπλέξει
Σε μία σχέση, προσποίηση οργασμού
Ψευτιά κι όποιος αντέξει.
Κάντε Πόλεμο, Όχι Έρωτα
Μια πρόσφατη είδηση από εδώ:
Πριν δύο μήνες περίπου, ο Φιλοζωικός Σύλλογος Χανίων έλαβε καταγγελία ότι ένα άλογο ήταν κλεισμένο σε στάβλο επί 3 χρόνια. Πήγαν κάποια μέλη στην περιοχή και βρήκαν ένα άλογο σε άθλια κατάσταση. Επικοινώνησαν με τον ιδιοκτήτη, ο οποίος τους εξήγησε ότι "δικό μου είναι κι ό,τι θέλω το κάνω". Τον συμβούλεψαν ν' αλλάξει τακτική και προειδοποίησαν ότι θα επέστρεφαν σύντομα.
Τέλη Ιουνίου ξανα-επισκεύτηκαν το ζώο έχοντας κλείσει ραντεβού με τον ιδιοκτήτη. Ήταν η Πρόεδρος του Συλλόγου, ένα μέλος και μία κτηνίατρος ειδικευμένη στα ιπποειδή. Ο τύπος επέτρεψε τελικά στην κτηνίατρο να μπει στον στάβλο και να εξετάσει το άλογο, μετά από πολλές απειλές, βρισιές, φωνές και προσβολές ("ζητούσε το πτυχίο της ιατρού, καταστατικό του συλλόγου από εμένα κ.λπ.").
Ξαφνικά έσκασε μύτη ένα περιπολικό. Ο τύπος είχε υποβάλει μήνυση εναντίον της Προέδρου για παράνομη εισβολή σε ιδιόκτητο χώρο, απειλές και διάφορα άλλα γραφικά. Η γυναίκα βρέθηκε κρατούμενη στα καλά καθούμενα.
Πέρα βέβαια από τον ψυχικό πλούτο αυτού του ανθρώπου απέναντι στο ζώο του ("δικό μου είναι κι ό,τι θέλω το κάνω"), χαρακτηριστική είναι και η αβρότητα της συμπεριφοράς του. Δεν παίζει βρώμικα, δεν τα βάζει με γυναίκες, παραδέχεται την ήττα του, λύνει τους λογαριασμούς του μόνος του. Η είδηση σκιαγραφεί έναν άνθρωπο όλο αριστοκρατικότητα και μεγαλείο, που δεν εκμεταλλεύεται τη δύναμή του απέναντι στους πιο αδύναμους (ζώα, γυναίκες). Πραγματικό διαμάντι.
"Δικό μου είναι κι ό,τι θέλω το κάνω"
Πριν δύο μήνες περίπου, ο Φιλοζωικός Σύλλογος Χανίων έλαβε καταγγελία ότι ένα άλογο ήταν κλεισμένο σε στάβλο επί 3 χρόνια. Πήγαν κάποια μέλη στην περιοχή και βρήκαν ένα άλογο σε άθλια κατάσταση. Επικοινώνησαν με τον ιδιοκτήτη, ο οποίος τους εξήγησε ότι "δικό μου είναι κι ό,τι θέλω το κάνω". Τον συμβούλεψαν ν' αλλάξει τακτική και προειδοποίησαν ότι θα επέστρεφαν σύντομα.
Τέλη Ιουνίου ξανα-επισκεύτηκαν το ζώο έχοντας κλείσει ραντεβού με τον ιδιοκτήτη. Ήταν η Πρόεδρος του Συλλόγου, ένα μέλος και μία κτηνίατρος ειδικευμένη στα ιπποειδή. Ο τύπος επέτρεψε τελικά στην κτηνίατρο να μπει στον στάβλο και να εξετάσει το άλογο, μετά από πολλές απειλές, βρισιές, φωνές και προσβολές ("ζητούσε το πτυχίο της ιατρού, καταστατικό του συλλόγου από εμένα κ.λπ.").
Ξαφνικά έσκασε μύτη ένα περιπολικό. Ο τύπος είχε υποβάλει μήνυση εναντίον της Προέδρου για παράνομη εισβολή σε ιδιόκτητο χώρο, απειλές και διάφορα άλλα γραφικά. Η γυναίκα βρέθηκε κρατούμενη στα καλά καθούμενα.
Πέρα βέβαια από τον ψυχικό πλούτο αυτού του ανθρώπου απέναντι στο ζώο του ("δικό μου είναι κι ό,τι θέλω το κάνω"), χαρακτηριστική είναι και η αβρότητα της συμπεριφοράς του. Δεν παίζει βρώμικα, δεν τα βάζει με γυναίκες, παραδέχεται την ήττα του, λύνει τους λογαριασμούς του μόνος του. Η είδηση σκιαγραφεί έναν άνθρωπο όλο αριστοκρατικότητα και μεγαλείο, που δεν εκμεταλλεύεται τη δύναμή του απέναντι στους πιο αδύναμους (ζώα, γυναίκες). Πραγματικό διαμάντι.
"Δικό μου είναι κι ό,τι θέλω το κάνω"Ας δούμε όμως και μια άλλη ιστοριούλα, που δε δημοσιεύτηκε στα ΜΜΕ:
Ο Γιάννης ήταν ένας θηριώδης τύπος, σαν ντουλάπα, ζούσε σ' ένα νησί του Αιγαίου και δυστυχώς αγαπούσε τα ζώα. Το "δυστυχώς" απευθύνεται στον αγρότη που πετούσε κρέας με ποντικοφάρμακο εκείνο το απόγευμα, πίσω από τις παλιές αποθήκες του συνεταιρισμού - μέχρι που σήκωσε το κεφάλι και είδε από πάνω του τον Γιάννη.
"Τι κάνεις εδώ, ρε;"
Η ερώτηση φυσικά ήταν ρητορική. Ο Γιάννης του εξήγησε με πολύ τακτ και ευγένεια (= κλωτσιές και σφαλιάρες) ότι έπρεπε να μαζέψει τις φόλες και να μην ξανακάνει κάτι τέτοιο γιατί δε συνάδει με την πνευματική φύση του ανθρώπου. Δεν έφτανε όμως αυτό...
"Φάτο τώρα!"
Ο αγρότης εξήγησε ότι δεν πεινούσε όμως ο Γιάννης τον έπεισε με τη ρητορική του (= μπουνιές και χαστούκια) και τελικά ο τύπος έφαγε μια καλή μερίδα. Από το κρέας με το ποντικοφάρμακο. Ούτε και πάλι όμως έφτανε...
Ο Γιάννης τον πέταξε στο χώμα μπρούμυτα και θρονιάστηκε πάνω στην πλάτη του ακινητοποιώντας τον τελείως, για να σιγουρευτεί ότι δε θα πάει να κάνει εμετό. Έμεινε πολλή ώρα καθισμένος εκεί για να δράσει το δηλητήριο, "έτσι, να δεις τι τραβάνε τα ζώα", στο τέλος σηκώθηκε κι έφυγε.
Η κατάληξη της ιστορίας ήταν άγρια. Ο αγρότης διαμετακομίστηκε στο νοσοκομείο με σοβαρά προβλήματα, νομίζω ρήξη στομάχου και κάτι στους πνεύμονες. Δεν ξέρω τι απέγινε τελικά, πάω στοίχημα ότι δεν τόλμησε να ξαναπετάξει φόλες στα αδέσποτα.
Η ιστορία είναι αληθινή. Ξέρω, είμαστε πολιτισμένοι άνθρωποι και στο φασισμό απαντάμε με επιχειρήματα και διάλογο, όχι με φασισμό. Κάνουμε πορείες ειρήνης, κάνουμε έρωτα κι όχι πόλεμο, για τις κακοποιήσεις ζώων έχουμε τους νόμους 1197/1981 (άρθρ. 8) και 3170/2003 (αρθρ.12), και παραδίδουμε στο Κράτος το μονοπώλιο της έννομης βίας. Πείτε μου όμως αλήθεια, μετά από αυτήν την ιστοριούλα, δε νιώθετε κάτι σαν μια κρυφή, ένοχη, ανομολόγητη ικανοποίηση μέσα σας;
Οι Κυνηγοί Των Χαμένων Ποδηλάτων
Δεν ήταν ένα πένθιμο του φθινοπώρου δείλι αλλά ένα καυτό του Ιουλίου μεσημέρι όταν ξεκινήσαμε το σαφάρι μας στους δρόμους του εξωτικού Βόλου. Ο στόχος μας μεγαλεπήβολος. Κυνηγούσαμε ένα όνειρο ζωής, έναν θρύλο σαν το τέρας του Λοχ Νες ή τους Δροσουλίτες στο Φραγκοκάστελο: γυρεύαμε να δούμε έστω κι ένα ποδήλατο στους περίφημους ποδηλατοδρόμους της πόλης.
Έρημοι (ποδηλατο)δρόμοι, γερμένοι ώμοι και σπίτια άδεια σαν φυλακές
Σε ψάχνω παντού, στους έρημους (ποδηλατο)δρόμους, στα μπαρ, στους εφιάλτες μου
Οχυρωματικά έργα; Φαλλικά αφιερώματα; Όχι, ποδηλατόδρομοι
Στην παραπάνω φωτογραφία είναι κρυμμένος ένας ποδηλατόδρομος. Τον βλέπετε;
Σταματάει το μηχανάκι μέσα στον ποδηλατόδρομο για να πάρει κάτι από το περίπτερο
Βάζει και το μαγαζί την πινακίδα του (στο βάθος μια ποδηλάτισσα ΕΞΩ από τον ποδηλατόδρομο)
Οι ποδηλατόδρομοι που έχουν οτιδήποτε άλλο εκτός από ποδήλατα
Έρημοι (ποδηλατο)δρόμοι, γερμένοι ώμοι και σπίτια άδεια σαν φυλακές Είχαμε ακούσει ψιθύρους σε κάτι σκοτεινές ταβέρνες της Νότιας Κίνας, σε σοκάκια του Παναμά και σε κακόφημα σπίτια της Μασσαλίας ότι ναι, είναι αλήθεια, κάποιος είδε κάποτε έναν ποδηλάτη μέσα στα 10 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων που κοσμούν τη Νεράιδα του Παγασητικού και την κατατάσσουν στην οικολογική πρωτοπορία της επαρχιακής Ελλάδας. Με το δέος στην καρδιά βγήκαμε εκείνο το μεσημέρι να διαπιστώσουμε του λόγου το αληθές.
Σε ψάχνω παντού, στους έρημους (ποδηλατο)δρόμους, στα μπαρ, στους εφιάλτες μουΟι ποδηλατόδρομοι του Βόλου, αυτό το ζενίθ αρχιτεκτονικής και κατασκευαστικής τέχνης, αυτός ο νέος Παρθενώνας της Ελλάδας, αυτό το μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, δε μοιάζουν σε τίποτα με τους κοινούς ευρωπαϊκούς ποδηλατοδρόμους. Εκεί που όλη η Ευρώπη (μήπως όλη η υφήλιος;) οριοθετεί απλώς μια λωρίδα οδοστρώματος με χρωστική ή με διαφορετικό υλικό επιφανείας, ο Βόλος πρωτοτυπεί. Οι ποδηλατόδρομοί του οριοθετούνται από μια καλαίσθητη τσιμεντένια νησίδα ύψους 25 εκ., εφοδιασμένη με συμπαγή μαντεμένια κολωνάκια, ειδικά κατασκευασμένα ώστε να αντέξουν στη φθορά αιώνων και να παραπλανήσουν τον αρχαιολόγο του μέλλοντος ότι είναι φαλλικά αφιερώματα σε κάποια τοπική θεότητα.
Οχυρωματικά έργα; Φαλλικά αφιερώματα; Όχι, ποδηλατόδρομοι Ο αρχαιολόγος του μέλλοντος θα θεωρήσει επιπλέον ότι το όνομα της θεότητας είναι ΔΟΜΗΚΑ, καθότι θα βρίσκει αναφορές στη λέξη αυτή πάντα σε σχέση με τους ποδηλατοδρόμους. Πρόκειται όμως απλώς για την ανάδοχo εταιρεία κατασκευής, τον εργολάβο που αποπεράτωσε το τιτάνιο αυτό έργο. Όσο για την (ευρωπαϊκή; παγκόσμια;) πρωτοτυπία των βολιώτικων ποδηλατοδρόμων, εξηγείται από τον πρόεδρο της Επιτροπής Κυκλοφοριακών Θεμάτων του Δήμου Βόλου, τον κ. Σκυργιάννη σ' αυτό το βίντεο, όπου στο 3:26 διαφωτίζει ότι πρόκειται για την "ελληνική εκδοχή ποδηλατοδρόμων, μέσα στις ελληνικές πόλεις με τις ελληνικές συνθήκες κυκλοφοριακής αναρχίας". Πού να τα φανταστεί όλα αυτά ο ταλαίπωρος αρχαιολόγος του μέλλοντος...
Στην παραπάνω φωτογραφία είναι κρυμμένος ένας ποδηλατόδρομος. Τον βλέπετε;Αμέτρητα τα οφέλη που προσέφεραν οι ποδηλατόδρομοι στην πόλη του Τζόρτζιο ντε Κίρικο και του Πέτρου Κωστόπουλου. Κατ' αρχήν, θωράκισαν τη δημοκρατία. Οι βολιώτες δεν έχουν να ανησυχούν για πραξικόπημα, αφού και να βγουν τα τανκς στους δρόμους, οι ποδηλατόδρομοι θα τα σταματήσουν. Κατά δεύτερον, είναι σοσιαλιστικοί. Μείωσαν τις ταξικές αποστάσεις και τον τζίρο των απεχθών εργοδοτών - όποιος επαγγελματίας είχε την ατυχία να έχει μαγαζί μπροστά από ποδηλατόδρομο, μεταβλήθηκε σταδιακά σε προλετάριο, κάτι που οδηγεί μια ώρα αρχύτερα στην εδραίωση της αταξικής κοινωνίας. Κατά τρίτον, εξυγιαίνουν το ασφαλιστικό. Είναι ειδικά σχεδιασμένοι να κρύβονται μέσα στους πάγκους των λαϊκών αγορών και να στήνουν παγίδες θανάτου σε ανύποπτες γιαγιάδες, κάτι που οδηγεί σε μείωση των συντάξεων. Κατά τέταρτον, αφαίρεσαν κοντά 25.000 τετρ. μέτρων από τους δρόμους του Βόλου κι έτσι η πόλη γράφει καλύτερα στις αεροφωτογραφίες και στο Google Earth. Κατά πέμπτον, απογείωσαν την ποιότητα ζωής των κατοίκων, καθότι στένεψαν δρόμους σε πλάτος κάτω από το απαραίτητο για να περνάνε πυροσβεστικά κι ασθενοφόρα, που ως γνωστόν είναι εξοπλισμένα με ενοχλητικές σειρήνες. Οι κάτοικοι τώρα κοιμούνται ήσυχοι ξέροντας ότι ακόμα κι αν πιάσει φωτιά ή χρειαστεί διακομιδή κάποιος ασθενής, τα διαβολο-οχήματα με τις σπαστικές σειρήνες δε θα μπορέσουν να προσεγγίσουν τη γειτονιά τους.
Προκάλεσαν βέβαια ορισμένα προβληματάκια, με πρώτο και καλύτερο ότι δεν έχουν καθόλου ποδήλατα (το αναγνώρισε κι η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας ότι "δεν υπήρξε χρόνος για επαρκή διαβούλευση και διόρθωση των τυχόν αστοχιών της μελέτης"), όμως δεν μπορούν να συγκριθούν με την αισθητική και λειτουργική επανάσταση που προσέφεραν.
Σταματάει το μηχανάκι μέσα στον ποδηλατόδρομο για να πάρει κάτι από το περίπτεροΕκείνο το καλοκαιρινό μεσημέρι λοιπόν, ερευνήσαμε ώρες ατέλειωτες το δίκτυο των ποδηλατοδρόμων. Βρήκαμε κάδους σκουπιδιών, παρκαρισμένα αυτοκίνητα και μηχανάκια, λακούβες, πινακίδες, φρεάτια υπονόμων, μαμάδες με το μωρό στο καροτσάκι, ποδήλατα όμως δε βρήκαμε. Γιατί άραγε;
Βάζει και το μαγαζί την πινακίδα του (στο βάθος μια ποδηλάτισσα ΕΞΩ από τον ποδηλατόδρομο)Το μυστήριο πύκνωνε διαρκώς. Είδαμε έναν ποδηλάτη σε κάποια στιγμή αλλά δε μετράει, ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου. Του δηλώσαμε συγκινημένοι ότι προσφέρουμε ένα μισθό για την πατρίδα κι αυτός μας πίστεψε. Ευχαρίστησε κι αναχώρησε για τον Άγιο Δομίνικο, ενώ εμείς συνεχίσαμε την αναζήτησή μας χωρίς τελικά να δούμε ούτε ένα ποδήλατο. Μα γιατί; Ο Βόλος, μια τυπική ποδηλατούπολη, που κάποτε ήταν από τις πρώτες πόλεις στην Ευρώπη σε αναλογία αριθμού ποδηλάτων/πληθυσμό, η "Κοπεγχάγη της Ελλάδας", απέκτησε ποδηλατοδρόμους χωρίς ποδήλατα; Γιατί;
Γιατί;....
Οι ποδηλατόδρομοι που έχουν οτιδήποτε άλλο εκτός από ποδήλαταΓιατί κι ένας τυφλός μπορεί να το δει: ο ποδηλάτης φοβάται να μπει σ' αυτούς τους ποδηλατοδρόμους. Αν πέσει πάνω στο τσιμέντο και στα κολωνάκια, δεν ξανασηκώνεται. Το έργο στοίχισε 1,2 εκατ. ευρώ (τα 900.000 ευρώ δε μετράνε, μας τα δώσαν οι κουτόφραγκοι) και δεν είναι απλά άχρηστο. Είναι επιβαρυντικό. Επικίνδυνο. Αντιαισθητικό. "Αυτοί που το σχεδίασαν προφανώς δεν έχουν ανεβεί σε ποδήλατο στη ζωή τους". Για ποιες "αστοχίες της μελέτης" μιλάει μετά η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία και για ποια ασφάλεια προσπαθεί να πείσει ο κ. Σκυργιάννης; Όλοι εμείς, που μεγαλώσαμε μ' ένα ποδήλατο κάτω από τα πόδια μας, το καταλαβαίνουμε. Η Δημοτική Αρχή δεν μπορεί να το καταλάβει; Τέτοια κατάφωρη κοροϊδία πρέπει να ψάξεις πολύ για να βρεις αλλού.
Όμως ο Βόλος είναι μικρή πόλη κι όλα μαθαίνονται. Ονόματα, διασυνδέσεις μεταξύ ονομάτων, εργολάβοι, εκπτωτικές προσφορές. Αν οι ποδηλατόδρομοι ήταν μια ακόμα περίπτωση τυπικής ελληνικής αρπαχτής, θα μπορούσε να πει κανείς "χαλάλι". Θα ήταν κατανοητό, τέλος πάντων. Δε φαίνεται όμως πολύ πιθανό κάτι τέτοιο. Αντίθετα, μοιάζει ότι πράγματι έγιναν μελέτες, κρίθηκαν, αξιολογήθηκαν, εγκρίθηκαν, κι ότι μια σειρά από δημοτικούς συμβούλους και ειδικούς (ανάμεσά τους κι ένας συγκοινωνιολόγος, ο κ. Σκυργιάννης) πίστεψαν ότι πράγματι, το έργο θα είναι λειτουργικό και ασφαλές. Κάτι ακόμα πιο ανησυχητικό...
Ας μείνει λοιπόν το όνομα του Δημάρχου ως την αιωνιότητα και μια μέρα (ή ως τις ερχόμενες δημοτικές εκλογές): κ. Αλέκος Βούλγαρης, ο οποίος, εμπνευσμένος προφανώς από τους καλύτερους Ολυμπιακούς Αγώνες, απειλεί να διοργανώσει και τους "καλύτερους Μεσογειακούς Αγώνες". Ως προς τους ποδηλατόδρομους όμως, έχει αφήσει το έργο ημιτελές. Η αλήθεια να λέγεται. Η τσιμεντένια νησίδα και τα μαντεμένια κολωνάκια δε φτάνουν, θα μπορούσε ακόμα να βάλει παλούκια με δηλητηριασμένες αιχμές, καταπακτές που ανοίγουν ξαφνικά σε στιλ Ιντιάνα Τζόουνς, καμιά τάφρο με κροκόδειλους, την κατάρα του Τουταγχαμών κ.λπ., έτσι ώστε κανένας να μην τολμήσει να ταράξει τον ύπνο των ποδηλατοδρόμων.
ΥΓ: Αν κάποιος αναγνώστης έχει δει ποτέ έστω κι ένα ποδήλατο στους ποδηλατοδρόμους, ας το αναφέρει και θα μπει στην κλήρωση για 10 εισιτήρια των Μεσογειακών του 2013.
Imagine No Religion (Part II)
Συνεχίζουμε με αμείωτο κέφι το πρόγραμμά μας, που σήμερα θα έχει καουμπόιδες και ινδιάνους.
3. Η Όγδοη Εντολή
Βάλτε με το νου σας μια τεράστια έκταση που περιλαμβάνει το Τέξας, το βόρειο Μεξικό, ένα μεγάλο τμήμα από το Νέο Μεξικό κι από την Αριζόνα. Σ' αυτα τα ημιερημώδη ή και εντελώς ερημώδη εδάφη έζησαν οι περίφημοι Απάτσι, οι οποίοι, εκτός από σπουδαίοι πολεμιστές, υπήρξαν και σπουδαίοι κλέφτες – κάποιες φυλές τους, τουλάχιστον. Για την ακρίβεια, οι ίδιες οι κοινωνίες τους προήγαν την κλεψιά, όπως η δικιά μας προάγει το διορισμό στο Δημόσιο. Αν σε έπιαναν επάνω στο κλέψιμο, σε τιμωρούσαν• αν όμως έκλεβες κάτι με επιδεξιότητα και χωρίς να σε καταλάβει ο κάτοχός του, αυτόματα το αντικείμενο περνούσε στη δική σου κυριότητα, όλοι σε παίνευαν κι απαξίωναν τον προηγούμενο κάτοχο. Φανταστείτε τη σκηνή:
Η ομάδα των καβαλάρηδων έχει κατασκηνώσει για τη νύχτα. Πρόχειρη πυροστιά, φωτιά που σιγοσβήνει, οι κουρασμένοι άντρες έχουν αποκοιμηθεί σφιχτά τυλιγμένοι στις κουβέρτες τους (η θερμοκρασία τα βράδια στην έρημο πέφτει ακόμα και υπό το μηδέν), μόνο ένας σκοπός έχει μείνει ξύπνιος. Με την καραμπίνα στο χέρι και την κάπα στους ώμους, κάθεται σε μια πέτρα κοιτώντας τα άπειρα αστέρια επάνω. Λίγα μέτρα πίσω του είναι δεμένα τα άλογα. Πού και πού σηκώνεται να ξεμουδιάσει, κάνει μια βόλτα γύρω, ρίχνει ένα ξερόκλαδο στη φωτιά και ξανακάθεται στο πόστο του. Αυτό συνεχίζεται όλη τη νύχτα, ώσπου έρχεται το χάραμα, η παρέα ξυπνάει, πάνε να πάρουν τα άλογα και βλέπουν ότι… λείπει ένα! Εξαφανίστηκε, έτσι απλά. Τι συνέβη;
Συνέβη ότι ένας Απάτσι πέρασε τη νύχτα από τον καταυλισμό. Έρποντας στο χώμα για ώρες ολόκληρες, πλησίασε τα δεμένα άλογα πασαλειμμένος με κοπριά μην τα τρομάξει η μυρωδιά του, χάιδεψε ένα ζώο να το ηρεμήσει, του φόρεσε πανιά στις οπλές, πήρε τα χαλινάρια, έλυσε τον κόμπο κι απομακρύνθηκε σιγά-σιγά οπισθοπατώντας. Όλα αυτά, λίγα μόνο μέτρα πίσω από την πλάτη του σκοπού.
Περιστατικά σαν το παραπάνω ήταν συνηθισμένα στην αλληλεπίδραση των λευκών αποίκων με τους Απάτσι. Αυτοί οι πανούργοι Ινδιάνοι είχαν αναπτύξει τέτοια επιδεξιότητα στο κλέψιμο, που θα τη ζήλευε ακόμα και κουμπάρος υπουργού της ΝΔ. Δε θα μπορούσε όμως να ήταν αλλιώς: στις συνθήκες της ερήμου, το σπουδαιότερο όπλο που μπορεί να έχει κανείς, ισχυρότερο κι από τη δύναμη κι από την ταχύτητα κι από τα δόντια, ήταν η αορασία. Να κρύβεσαι και να γίνεσαι ένα με το περιβάλλον. Να κινείσαι χωρίς να κάνεις θόρυβο. Να βλέπεις χωρίς να σε βλέπουν. Και οι ινδιάνικες κοινωνίες της ερήμου εξοπλίστηκαν με τέτοιους θεσμούς ιδιοκτησίας, ώστε να προάγουν την επιδέξια αορασία.
Στην παραπάνω φωτογραφία κρύβονται έξι Απάτσι και ο Νίκος Παλαιοκώστας. Μπορείτε να τους εντοπίσετε;
3. Η Όγδοη Εντολή
Βάλτε με το νου σας μια τεράστια έκταση που περιλαμβάνει το Τέξας, το βόρειο Μεξικό, ένα μεγάλο τμήμα από το Νέο Μεξικό κι από την Αριζόνα. Σ' αυτα τα ημιερημώδη ή και εντελώς ερημώδη εδάφη έζησαν οι περίφημοι Απάτσι, οι οποίοι, εκτός από σπουδαίοι πολεμιστές, υπήρξαν και σπουδαίοι κλέφτες – κάποιες φυλές τους, τουλάχιστον. Για την ακρίβεια, οι ίδιες οι κοινωνίες τους προήγαν την κλεψιά, όπως η δικιά μας προάγει το διορισμό στο Δημόσιο. Αν σε έπιαναν επάνω στο κλέψιμο, σε τιμωρούσαν• αν όμως έκλεβες κάτι με επιδεξιότητα και χωρίς να σε καταλάβει ο κάτοχός του, αυτόματα το αντικείμενο περνούσε στη δική σου κυριότητα, όλοι σε παίνευαν κι απαξίωναν τον προηγούμενο κάτοχο. Φανταστείτε τη σκηνή:
Η ομάδα των καβαλάρηδων έχει κατασκηνώσει για τη νύχτα. Πρόχειρη πυροστιά, φωτιά που σιγοσβήνει, οι κουρασμένοι άντρες έχουν αποκοιμηθεί σφιχτά τυλιγμένοι στις κουβέρτες τους (η θερμοκρασία τα βράδια στην έρημο πέφτει ακόμα και υπό το μηδέν), μόνο ένας σκοπός έχει μείνει ξύπνιος. Με την καραμπίνα στο χέρι και την κάπα στους ώμους, κάθεται σε μια πέτρα κοιτώντας τα άπειρα αστέρια επάνω. Λίγα μέτρα πίσω του είναι δεμένα τα άλογα. Πού και πού σηκώνεται να ξεμουδιάσει, κάνει μια βόλτα γύρω, ρίχνει ένα ξερόκλαδο στη φωτιά και ξανακάθεται στο πόστο του. Αυτό συνεχίζεται όλη τη νύχτα, ώσπου έρχεται το χάραμα, η παρέα ξυπνάει, πάνε να πάρουν τα άλογα και βλέπουν ότι… λείπει ένα! Εξαφανίστηκε, έτσι απλά. Τι συνέβη;
Συνέβη ότι ένας Απάτσι πέρασε τη νύχτα από τον καταυλισμό. Έρποντας στο χώμα για ώρες ολόκληρες, πλησίασε τα δεμένα άλογα πασαλειμμένος με κοπριά μην τα τρομάξει η μυρωδιά του, χάιδεψε ένα ζώο να το ηρεμήσει, του φόρεσε πανιά στις οπλές, πήρε τα χαλινάρια, έλυσε τον κόμπο κι απομακρύνθηκε σιγά-σιγά οπισθοπατώντας. Όλα αυτά, λίγα μόνο μέτρα πίσω από την πλάτη του σκοπού.
Περιστατικά σαν το παραπάνω ήταν συνηθισμένα στην αλληλεπίδραση των λευκών αποίκων με τους Απάτσι. Αυτοί οι πανούργοι Ινδιάνοι είχαν αναπτύξει τέτοια επιδεξιότητα στο κλέψιμο, που θα τη ζήλευε ακόμα και κουμπάρος υπουργού της ΝΔ. Δε θα μπορούσε όμως να ήταν αλλιώς: στις συνθήκες της ερήμου, το σπουδαιότερο όπλο που μπορεί να έχει κανείς, ισχυρότερο κι από τη δύναμη κι από την ταχύτητα κι από τα δόντια, ήταν η αορασία. Να κρύβεσαι και να γίνεσαι ένα με το περιβάλλον. Να κινείσαι χωρίς να κάνεις θόρυβο. Να βλέπεις χωρίς να σε βλέπουν. Και οι ινδιάνικες κοινωνίες της ερήμου εξοπλίστηκαν με τέτοιους θεσμούς ιδιοκτησίας, ώστε να προάγουν την επιδέξια αορασία.
Στην παραπάνω φωτογραφία κρύβονται έξι Απάτσι και ο Νίκος Παλαιοκώστας. Μπορείτε να τους εντοπίσετε;Ας το φιλοσοφήσουμε λίγο περισσότερο. Οι δυτικές χριστιανικές κοινωνίες αναπτύχθηκαν και διέπρεψαν με θεσμό ιδιοκτησίας που επικυρώθηκε από το βιβλικό Ου κλέψεις. Σου ανήκει αυτό που σου εξασφαλίζουν οι τίτλοι ιδιοκτησίας – κι αν κάποιος επιχειρήσει να στο κλέψει, θα βρει απέναντί του τα όργανα της κοινωνίας (τον αστυνόμο και τον δικαστή). Σ' εκείνες όμως τις κοινότητες των Απάτσι ίσχυε: σου ανήκει αυτό που μπορείς να προστατέψεις. Αν δεν είσαι σε θέση να το διαφυλάξεις, τότε ας πάει σε κάποιον που μπορεί και η κοινωνία θα υποστηρίξει τον επιδέξιο κλέφτη. Κατ' αυτόν τον τρόπο, λάβαινε χώρα μια συνεχής ροή αγαθών προς τους ικανοτέρους, εξασφαλίζοντάς τους περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης – και θέλω να τονίσω εδώ ότι η έρημος δεν αστειεύεται, ένα μάλλινο πανί να τυλίξεις το κεφάλι σου και να προστατευτείς από τον ήλιο, μπορεί να είναι η απόσταση της ζωής από το θάνατο. Έστω λοιπόν ότι ένας ιεραπόστολος του 17ου αιώνα προσηλύτιζε τους Απάτσι, τους δίδασκε την Αγία Γραφή και μαζί μ' αυτήν το Ου κλέψεις.
Θα τους κατέστρεφε. Με αγάπη και καλή πρόθεση, όμως θα τους κατέστρεφε.
Οι Απάτσι θα έχαναν την εσωτερική αναδιανομή των αγαθών προς τους ικανοτέρους. Οι αδέξιοι και οι επιδέξιοι θα αποκτούσαν παρόμοιες πιθανότητες επιβίωσης και σταδιακά οι ινδιάνικες κοινωνίες θα απαρτίζονταν όλο και περισσότερο από άτομα που δεν μπορούν να περνάνε απαρατήρητα ή να έχουν το νου τους συγκεντρωμένο ή να κάνουν ατέλειωτη υπομονή προκειμένου να επιτύχουν ένα στόχο – πολύτιμες ικανότητες στο σκληρό ερημικό περιβάλλον. Για εκείνες τις φυλές των Απάτσι, ο κατάλληλος θεσμός ιδιοκτησίας δεν επικυρώνεται θεϊκά από το Ου κλέψεις, αλλά από κάποιο υποθετικό Κλέψε αοράτως.
Τέλος, υπάρχει ακόμα μια θρησκευτική επικύρωση ενός θεσμού ιδιοκτησίας που αναπτύχθηκε ιστορικά αντανακλώντας συγκεκριμένες κοινωνικές ανάγκες, το Κλέψε νομίμως (άρα και ηθικώς). Σου ανήκει αυτό που μπορείς να ανταλλάξεις το νερό της Βιστωνίδας. Που έγκειται η θρησκευτική επικύρωση; Μα στη δοξασία ότι η Παναγία ευλογεί τους αφιλοκερδώς κινούμενους συμβολαιογράφους ή ακόμα κι ότι ο Θεός ο ίδιος επεμβαίνει στις νόμιμες κλοπές και τις επιβοηθά με θαύματα.
to be continued
Imagine No Religion (Part I)
Ξεκινώ μια σειρά σκέψεων γύρω από το θέμα της θρησκείας. Πρόκειται για πλίνθους, κεράμους, ατάκτως ερριμμένους κι όχι για συνεκτικό προβληματισμό – πώς να μην είναι έτσι, αφού προέρχονται από τις παρατηρήσεις μου στον εαυτό μου και στους ανθρώπους που συναναστράφηκα. Σε δεύτερη φάση μόνο έπαιξαν ρόλο κάποια σχετικά διαβάσματα που μου άνοιξαν το μυαλό. Συνεχίζω ακόμα να ελπίζω ότι μια μέρα θα ανακαλύψω το κομμάτι του παζλ που θα συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα.
1. Εικόνα Σου Είμαι, Κοινωνία, Και Σου Μοιάζω
Κατ' αρχήν, μπορούμε να απομονώσουμε ένα μεγάλο μέρος της διδασκαλίας κάθε θρησκείας από το ιερό του προκάλυμμα. Πίσω από ηθικές, ιατρικές, βιοτικές κ.λπ. προσταγές, κρύβονται κοινωνικές ανάγκες που απλώς ενδύθηκαν μανδύα ιερότητας για να γίνουν σεβαστές. Για παράδειγμα, η θρησκευτικά επιβεβλημένη απαγόρευση της κατανάλωσης χοιρινού κρέατος σε μουσουλμάνους και εβραίους. Διάβαζα εδώ τον κ. Ναΐμ Ελγαντούρ, πρόεδρο της Μουσουλμανικής Κοινότητας της Ελλάδας, που εξηγούσε ότι σύμφωνα με το Κοράνι, “τα γουρούνια δεν είναι για να τα τρώμε, είναι για να καθαρίζουν τη γη από τις ακαθαρσίες”. Αν κάποιος θέλει να μην κοροϊδεύει τον εαυτό του, δε χρειάζεται να καταφύγει σε τέτοιες αντιλήψεις. Στις καυτές κλιματικές συνθήκες της Μέσης Ανατολής, το γεμάτο λίπος χοιρινό κρέας τραβάει τις μύγες σαν μαγνήτης. Πολύ γρήγορα μολύνεται με διάφορα παράσιτα και γίνεται επικίνδυνο προς βρώση. Και σε κείνα τα αρχαία χρόνια που συντάχθηκε το Κοράνι, δεν έφτανε κάποιος να καταλάβει τον κίνδυνο και να τον εξηγήσει στον λαό, “κοιτάξτε, αν σφάξετε κάποιο γουρούνι, θα πρέπει να το καταναλώσετε αμέσως γιατί θα μολυνθεί ταχύτατα από παρασιτικά σκουλίκια”. Ο κόσμος θα αψηφούσε τις προειδοποιήσεις όταν τον κατακυρίευε η λαιμαργία. Χρειαζόταν η επικύρωση από τη θεϊκή αυθεντία, έπρεπε το γουρούνι να είναι εκ φύσεως ακάθαρτο ζώο κι ο ίδιος ο Θεός να απαγορεύσει την κατανάλωση του κρέατός του.
Πάρα πολλές τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να βρει κανείς, το παραπάνω ήταν απλώς ένα παράδειγμα. Ως ένα σημείο, οι θρησκείες διαμορφώθηκαν αντανακλώντας τις κοινωνίες στις οποίες απευθύνθηκαν κατά την ιστορική τους διαδρομή. Και συνεχίζουν να διαμορφώνονται ακόμα και σήμερα. Όπως έγραφα παλιότερα εδώ, δεν υπάρχει ένας Χριστιανισμός ούτε μία Ορθοδοξία ούτε καν μία Ελληνική Ορθοδοξία. Άλλη εντελώς η πίστη ενός καλλιεργημένου αστού, σαν τον Γιώργο Σεφέρη, κι άλλη η πίστη της Φραγκογιαννούς ή των φτωχών προσφύγων της προπολεμικής Καισαριανής. Το απαραίτητο βιβλίο εδώ είναι η Κοινωνιολογία της Θρησκείας, η μνημειώδης μελέτη του Max Weber, την οποία έχει ανεβάσει στο internet εδώ ένας γιαπωνέζος καθηγητής τρελαμένος με το έργο του Weber. Αξίζει τον κόπο να αφιερώσετε λίγες μέρες σ' αυτό το έργο (μπορείτε να επικοινωνήσετε και με τον γιαπωνέζο αν έχετε κάποια ιδέα, πρόταση, απορία κ.λπ., ο τύπος απαντάει στα e-mail). O Weber μελέτησε όλο το ιστορικό και αρχαιολογικό υλικό της εποχής του για να γράψει την Κοινωνιολογία της Θρησκείας, πρόκειται για μια δουλειά που δεν έχει όμοιά της. Μπορεί να βρείτε απαντήσεις που ψάχνατε μια ζωή.
2. Η Πέμπτη Εντολή
“Έτρεξα στο δωμάτιο του πατέρα μου. Κατάλαβα ότι αν δε με είχε τυφλώσει το κτηνώδες πάθος, δε θα βασανιζόμουν τώρα για τον αποχωρισμό από τον πατέρα μου σ' αυτές τις τελευταίες στιγμές. Θα έτριβα εγώ τα πόδια του και θα είχε πεθάνει στην αγκαλιά μου ... αυτό το αίσχος του σαρκικού μου πόθου, ακόμη και στην κρίσιμη στιγμή που πέθαινε ο πατέρας μου ... ήταν μια κηλίδα που δεν μπόρεσα ποτέ να σβήσω ή να λησμονήσω”.
Είναι ο Γκάντι που κάνει αυτήν την εξομολόγηση, μόλις δεκαέξι χρονών αλλά ήδη παντρεμένος. Ο νεαρός δεν είχε πολύ χρόνο για τη γυναίκα του• κάθε βράδυ πήγαινε στο δωμάτιο του άρρωστου πατέρα του, τον φρόντιζε και του έτριβε τα πόδια: “Μου άρεσε να τον υπηρετώ. Απ' όσο θυμάμαι, δεν παρέλειψα ούτε μια φορά τα καθήκοντά μου”. Το μοιραίο βράδυ όμως ο θείος του ήρθε και τον αντικατέστησε. Ο νεαρός βιάστηκε να τρέξει στη γυναίκα του – μια φορά είναι τα νιάτα, Μάρω, τις ντροπές παράτα – και να χάσει έτσι την ευκαιρία να παρίσταται στο θάνατο του πατέρα του. Η σεξοφοβία, το σχεδόν εμμονικό μίσος για τον έρωτα, κυνηγούσε κατόπιν τον Γκάντι μέχρι το δικό του θάνατο, αφού του στέρησε τη σημαντικότερη στιγμή της ζωής του. Κάτι που μας φέρνει στο θέμα της ιερότητας των γονέων.
Σε κάθε κουλτούρα αναπτύσσεται μια αυθόρμητη αγάπη & σεβασμός για τους γονείς. Πολύ συχνά, ο σεβασμός αυτός αποτυπώνεται και στο επίσημο θρησκευτικό δόγμα – “τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ήτις είναι εντολή πρώτη με επαγγελία [= με υπόσχεση επίγειας ανταμοιβής], δια να γίνει εις σε καλόν και να είσαι μακροχρόνιος επί της γης”. Όμως η δική μας δυτική εμπειρία δεν έχει καμία σχέση με την ιερότητα που περιβάλλει τους γονείς στο μεγαλύτερο μέρος της Ασίας. Είδαμε πιο πάνω την αφοσίωση του Γκάντι στον πατέρα του και τη βαριά ενοχή με την οποία φορτώθηκε επειδή δεν κατάφερε να είναι παρών στον θάνατό του. Ο κήρυκας της μη-βίας όμως κάθε άλλο παρά μοναδική περίπτωση ήταν στα πλαίσια του Ινδουϊσμού. Ακόμα και σήμερα, η θρησκεία της ινδικής υποηπείρου επιβάλλει τη θεώρηση των γονέων ως σπιτικούς θεούς, με όλα όσα συνεπάγεται αυτό για τα τέκνα: φροντίδα και υπηρεσία, απόδοση τιμών, οικονομική και βιοτική στήριξη, άνευ όρων υπακοή. Η κοινωνική αυτή στάση αποτυπώνεται φυσικά και στα θρησκευτικά κείμενα. Για παράδειγμα, μια ιστορία από τη Μαχαμπαράτα αναφέρει ότι κάποτε ο σοφός Ναράντα έδωσε ένα μάνγκο στον Σίβα και στη σύζυγό του, κι αυτοί αποφάσισαν να το χαρίσουν στα παιδιά τους. Είχαν όμως δύο παιδιά, τον Γκανέσα και τον Μουρούγκα, ενώ το μάνγκο ήταν ένα. Έταξαν λοιπόν το φρούτο σ' αυτόν που θα έκανε τον γύρο του κόσμου και θα επέστρεφε πρώτος. Ο Μουρούγκα ξεκίνησε αμέσως, όμως ο Γκανέσα έκανε το πραντακσινάμ, το παραδοσιακό προσκύνημα με περιφορά, γύρω από τους γονείς του. Αποτέλεσμα: ο Μουρούγκα επέστρεψε από το ταξίδι, μόνο και μόνο για να βρει τον αδερφό του να τρώει το κερδισμένο μάνγκο.
Αλλά και ο Βουδισμός δεν είναι διαφορετικός. Τα παρακάτω λόγια αποδίδονται στον Βούδα (από την Ιτιβουτάκα, ένα από τα βιβλία του Κανόνα Πάλι): 'Brahma' is a designation for mother & father. 'The first devas' is a designation for mother & father. 'The first teachers' is a designation for mother & father. 'Those worthy of gifts' is a designation for mother & father. Οι περισσότεροι φίλοι μου στην Ταϊλάνδη (Βουδισμός Τεραβάντα) έχουν επάνω τους φυλαχτά με λίγες τρίχες από τα μαλλιά της μητέρας τους και λίγες κλωστές από το πουκάμισο του πατέρα τους, “για καλή τύχη”. Όλοι πάντως οι Ταϊλανδοί φροντίζουν τους γονείς τους και τους στηρίζουν οικονομικά. Νέοι άνθρωποι που θυσιάζουν τη ζωή τους, δουλεύουν σαν σκυλιά κι αναβάλλουν το γάμο τους, τις σπουδές τους, την καριέρα τους, προκειμένου να γηροκομούν και να στέλνουν κάθε μήνα χρήματα (μιλάμε για σημαντικά ποσά) στους ηλικιωμένους γονείς.
Μήπως όμως το Ισλάμ διδάσκει κάτι διαφορετικό; Όχι, φυσικά, αφού ο ίδιος ο Αλλάχ πρόσταξε: “Να συμπεριφέρεσαι με καλοσύνη στους γονείς σου υπακούοντάς τους. Αν ο ένας ή και οι δύο γεράσουν, να μην τους πεις ούτε ουφ, να μην τους απαρνηθείς και να τους μιλάς πάντα με λόγια ευγενικά και όμορφα” (από τη Σούρα 17), ενώ η ανυπακοή προς τους γονείς θεωρείται fahsha, δηλαδή ανήθικη/διεφθαρμένη πράξη, την οποία υπαγορεύει ο Σατανάς.
Ίσως δεν είναι παρακινδινευμένη η δήλωση ότι η ιερότητα των γονέων υπήρξε κανόνας σχεδόν σε όλους τους λαούς της Ιστορίας. Ακόμα και στις Ευμενίδες του Αισχύλου βρήκα μια αναφορά: “Προς τάδε τις τοκέων σέβας ευ προτίων”, το οποίο πρέπει να σημαίνει: “Οπότε ο καθένας ας αποδίδει τιμές στους γονείς” (διορθώστε με αν έκανα λάθος). Ακόμα και στη χώρα μας μέχρι τα χρόνια του '50, νομίζω ότι ο σεβασμός στους γονείς ήταν αδιαπραγμάτευτος, ο λόγος τους προσταγή, κανείς δεν έτρωγε στο τραπέζι μέχρι να καθίσει ο πατέρας, τα παιδιά ζητούσαν την ευχή της μάνας πριν από κάθε ταξίδι κ.λπ. Τι το διαφορετικό έχουμε όμως εμείς, οι σύγχρονοι δυτικοί και διαφέρουμε από όλους αυτούς τους λαούς; Μήπως ανώτερη μόρφωση, δημοκρατία, επιστήμη & τεχνολογία, κίνημα του rock 'n roll ή κάτι ανάλογο; Τίποτα από αυτά, κατά τη γνώμη μου. Διαφέρουμε επειδή έχουμε κάτι άλλο:
Σύνταξη.
Κρίνω πως αυτό είναι το τέχνασμα που βρήκαν διαχρονικά οι κοινωνίες για να προστατεύουν τα ανήμπορα ηλικιωμένα μέλη τους: τη θρησκευτικά αποτυπωμένη ιερότητα των γονέων. Σε παλιότερες εποχές, όταν δεν υπήρχαν γηροκομεία, ΚΑΠΗ, οίκοι ευγηρίας και κοινωνική ασφάλιση, οι ηλικιωμένοι γονείς, που πλέον δεν μπορούσαν να εργαστούν και να αυτοεξυπηρετηθούν, στηρίζονταν στη βιοτική φροντίδα των τέκνων. Και φαίνεται πως η πηγαία αγάπη δεν ήταν αρκετή, έπρεπε ο ίδιος ο Θεός να προστάξει τη μέριμνα προς τους γονείς, αλλιώς τα παιδιά έτειναν να δίνουν προτεραιότητα στη δική τους ζωή παρά να παρίστανται στο γέρο και στη γριά. Η σημερινή κατάσταση στην Ταϊλάνδη και σε πολλές άλλες χώρες της Ασίας είναι απαράδεκτη για τα δικά μας δεδομένα. Ζευγάρια που τεκνοποιούν με υστεροβουλία, για να έχουν μια νοσοκόμα στα γεράματά τους. Παιδιά ως 18ετή συνταξιοδοτικά προγράμματα (και 17ετή και 16ετή...). Νέοι που μαθαίνουν να θεωρούν ηθικό και θρησκευτικό καθήκον την οικονομική στήριξη των γονέων – όχι μόνο να το κάνουν με προθυμία αλλά να τους αρέσει κιόλας. Για τα δικά τους δεδομένα, απαράδεκτο θα ήταν εκείνο τα κόμικ του Αρκά με τα σπουργίτια. Για να αλλάξει αυτή η νοοτροπία, δε φτάνει η διαφώτιση ή η μόρφωση – όχι σε μια χώρα όπως η Ταϊλάνδη με υποτυπώδες, σχεδόν ανύπαρκτο, εθνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Όχι, ο Μάρξ είχε δίκιο, το ιδεολογικό εποικοδόμημα έπεται της οικονομικής βάσης, απαιτείται κάτι παραπάνω. Απαιτείται σύνταξη. ΙΚΑ.
to be continued
1. Εικόνα Σου Είμαι, Κοινωνία, Και Σου Μοιάζω
Κατ' αρχήν, μπορούμε να απομονώσουμε ένα μεγάλο μέρος της διδασκαλίας κάθε θρησκείας από το ιερό του προκάλυμμα. Πίσω από ηθικές, ιατρικές, βιοτικές κ.λπ. προσταγές, κρύβονται κοινωνικές ανάγκες που απλώς ενδύθηκαν μανδύα ιερότητας για να γίνουν σεβαστές. Για παράδειγμα, η θρησκευτικά επιβεβλημένη απαγόρευση της κατανάλωσης χοιρινού κρέατος σε μουσουλμάνους και εβραίους. Διάβαζα εδώ τον κ. Ναΐμ Ελγαντούρ, πρόεδρο της Μουσουλμανικής Κοινότητας της Ελλάδας, που εξηγούσε ότι σύμφωνα με το Κοράνι, “τα γουρούνια δεν είναι για να τα τρώμε, είναι για να καθαρίζουν τη γη από τις ακαθαρσίες”. Αν κάποιος θέλει να μην κοροϊδεύει τον εαυτό του, δε χρειάζεται να καταφύγει σε τέτοιες αντιλήψεις. Στις καυτές κλιματικές συνθήκες της Μέσης Ανατολής, το γεμάτο λίπος χοιρινό κρέας τραβάει τις μύγες σαν μαγνήτης. Πολύ γρήγορα μολύνεται με διάφορα παράσιτα και γίνεται επικίνδυνο προς βρώση. Και σε κείνα τα αρχαία χρόνια που συντάχθηκε το Κοράνι, δεν έφτανε κάποιος να καταλάβει τον κίνδυνο και να τον εξηγήσει στον λαό, “κοιτάξτε, αν σφάξετε κάποιο γουρούνι, θα πρέπει να το καταναλώσετε αμέσως γιατί θα μολυνθεί ταχύτατα από παρασιτικά σκουλίκια”. Ο κόσμος θα αψηφούσε τις προειδοποιήσεις όταν τον κατακυρίευε η λαιμαργία. Χρειαζόταν η επικύρωση από τη θεϊκή αυθεντία, έπρεπε το γουρούνι να είναι εκ φύσεως ακάθαρτο ζώο κι ο ίδιος ο Θεός να απαγορεύσει την κατανάλωση του κρέατός του.
Πάρα πολλές τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να βρει κανείς, το παραπάνω ήταν απλώς ένα παράδειγμα. Ως ένα σημείο, οι θρησκείες διαμορφώθηκαν αντανακλώντας τις κοινωνίες στις οποίες απευθύνθηκαν κατά την ιστορική τους διαδρομή. Και συνεχίζουν να διαμορφώνονται ακόμα και σήμερα. Όπως έγραφα παλιότερα εδώ, δεν υπάρχει ένας Χριστιανισμός ούτε μία Ορθοδοξία ούτε καν μία Ελληνική Ορθοδοξία. Άλλη εντελώς η πίστη ενός καλλιεργημένου αστού, σαν τον Γιώργο Σεφέρη, κι άλλη η πίστη της Φραγκογιαννούς ή των φτωχών προσφύγων της προπολεμικής Καισαριανής. Το απαραίτητο βιβλίο εδώ είναι η Κοινωνιολογία της Θρησκείας, η μνημειώδης μελέτη του Max Weber, την οποία έχει ανεβάσει στο internet εδώ ένας γιαπωνέζος καθηγητής τρελαμένος με το έργο του Weber. Αξίζει τον κόπο να αφιερώσετε λίγες μέρες σ' αυτό το έργο (μπορείτε να επικοινωνήσετε και με τον γιαπωνέζο αν έχετε κάποια ιδέα, πρόταση, απορία κ.λπ., ο τύπος απαντάει στα e-mail). O Weber μελέτησε όλο το ιστορικό και αρχαιολογικό υλικό της εποχής του για να γράψει την Κοινωνιολογία της Θρησκείας, πρόκειται για μια δουλειά που δεν έχει όμοιά της. Μπορεί να βρείτε απαντήσεις που ψάχνατε μια ζωή.
2. Η Πέμπτη Εντολή
“Έτρεξα στο δωμάτιο του πατέρα μου. Κατάλαβα ότι αν δε με είχε τυφλώσει το κτηνώδες πάθος, δε θα βασανιζόμουν τώρα για τον αποχωρισμό από τον πατέρα μου σ' αυτές τις τελευταίες στιγμές. Θα έτριβα εγώ τα πόδια του και θα είχε πεθάνει στην αγκαλιά μου ... αυτό το αίσχος του σαρκικού μου πόθου, ακόμη και στην κρίσιμη στιγμή που πέθαινε ο πατέρας μου ... ήταν μια κηλίδα που δεν μπόρεσα ποτέ να σβήσω ή να λησμονήσω”.
Είναι ο Γκάντι που κάνει αυτήν την εξομολόγηση, μόλις δεκαέξι χρονών αλλά ήδη παντρεμένος. Ο νεαρός δεν είχε πολύ χρόνο για τη γυναίκα του• κάθε βράδυ πήγαινε στο δωμάτιο του άρρωστου πατέρα του, τον φρόντιζε και του έτριβε τα πόδια: “Μου άρεσε να τον υπηρετώ. Απ' όσο θυμάμαι, δεν παρέλειψα ούτε μια φορά τα καθήκοντά μου”. Το μοιραίο βράδυ όμως ο θείος του ήρθε και τον αντικατέστησε. Ο νεαρός βιάστηκε να τρέξει στη γυναίκα του – μια φορά είναι τα νιάτα, Μάρω, τις ντροπές παράτα – και να χάσει έτσι την ευκαιρία να παρίσταται στο θάνατο του πατέρα του. Η σεξοφοβία, το σχεδόν εμμονικό μίσος για τον έρωτα, κυνηγούσε κατόπιν τον Γκάντι μέχρι το δικό του θάνατο, αφού του στέρησε τη σημαντικότερη στιγμή της ζωής του. Κάτι που μας φέρνει στο θέμα της ιερότητας των γονέων.
Σε κάθε κουλτούρα αναπτύσσεται μια αυθόρμητη αγάπη & σεβασμός για τους γονείς. Πολύ συχνά, ο σεβασμός αυτός αποτυπώνεται και στο επίσημο θρησκευτικό δόγμα – “τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ήτις είναι εντολή πρώτη με επαγγελία [= με υπόσχεση επίγειας ανταμοιβής], δια να γίνει εις σε καλόν και να είσαι μακροχρόνιος επί της γης”. Όμως η δική μας δυτική εμπειρία δεν έχει καμία σχέση με την ιερότητα που περιβάλλει τους γονείς στο μεγαλύτερο μέρος της Ασίας. Είδαμε πιο πάνω την αφοσίωση του Γκάντι στον πατέρα του και τη βαριά ενοχή με την οποία φορτώθηκε επειδή δεν κατάφερε να είναι παρών στον θάνατό του. Ο κήρυκας της μη-βίας όμως κάθε άλλο παρά μοναδική περίπτωση ήταν στα πλαίσια του Ινδουϊσμού. Ακόμα και σήμερα, η θρησκεία της ινδικής υποηπείρου επιβάλλει τη θεώρηση των γονέων ως σπιτικούς θεούς, με όλα όσα συνεπάγεται αυτό για τα τέκνα: φροντίδα και υπηρεσία, απόδοση τιμών, οικονομική και βιοτική στήριξη, άνευ όρων υπακοή. Η κοινωνική αυτή στάση αποτυπώνεται φυσικά και στα θρησκευτικά κείμενα. Για παράδειγμα, μια ιστορία από τη Μαχαμπαράτα αναφέρει ότι κάποτε ο σοφός Ναράντα έδωσε ένα μάνγκο στον Σίβα και στη σύζυγό του, κι αυτοί αποφάσισαν να το χαρίσουν στα παιδιά τους. Είχαν όμως δύο παιδιά, τον Γκανέσα και τον Μουρούγκα, ενώ το μάνγκο ήταν ένα. Έταξαν λοιπόν το φρούτο σ' αυτόν που θα έκανε τον γύρο του κόσμου και θα επέστρεφε πρώτος. Ο Μουρούγκα ξεκίνησε αμέσως, όμως ο Γκανέσα έκανε το πραντακσινάμ, το παραδοσιακό προσκύνημα με περιφορά, γύρω από τους γονείς του. Αποτέλεσμα: ο Μουρούγκα επέστρεψε από το ταξίδι, μόνο και μόνο για να βρει τον αδερφό του να τρώει το κερδισμένο μάνγκο.
Αλλά και ο Βουδισμός δεν είναι διαφορετικός. Τα παρακάτω λόγια αποδίδονται στον Βούδα (από την Ιτιβουτάκα, ένα από τα βιβλία του Κανόνα Πάλι): 'Brahma' is a designation for mother & father. 'The first devas' is a designation for mother & father. 'The first teachers' is a designation for mother & father. 'Those worthy of gifts' is a designation for mother & father. Οι περισσότεροι φίλοι μου στην Ταϊλάνδη (Βουδισμός Τεραβάντα) έχουν επάνω τους φυλαχτά με λίγες τρίχες από τα μαλλιά της μητέρας τους και λίγες κλωστές από το πουκάμισο του πατέρα τους, “για καλή τύχη”. Όλοι πάντως οι Ταϊλανδοί φροντίζουν τους γονείς τους και τους στηρίζουν οικονομικά. Νέοι άνθρωποι που θυσιάζουν τη ζωή τους, δουλεύουν σαν σκυλιά κι αναβάλλουν το γάμο τους, τις σπουδές τους, την καριέρα τους, προκειμένου να γηροκομούν και να στέλνουν κάθε μήνα χρήματα (μιλάμε για σημαντικά ποσά) στους ηλικιωμένους γονείς.
Μήπως όμως το Ισλάμ διδάσκει κάτι διαφορετικό; Όχι, φυσικά, αφού ο ίδιος ο Αλλάχ πρόσταξε: “Να συμπεριφέρεσαι με καλοσύνη στους γονείς σου υπακούοντάς τους. Αν ο ένας ή και οι δύο γεράσουν, να μην τους πεις ούτε ουφ, να μην τους απαρνηθείς και να τους μιλάς πάντα με λόγια ευγενικά και όμορφα” (από τη Σούρα 17), ενώ η ανυπακοή προς τους γονείς θεωρείται fahsha, δηλαδή ανήθικη/διεφθαρμένη πράξη, την οποία υπαγορεύει ο Σατανάς.
Ίσως δεν είναι παρακινδινευμένη η δήλωση ότι η ιερότητα των γονέων υπήρξε κανόνας σχεδόν σε όλους τους λαούς της Ιστορίας. Ακόμα και στις Ευμενίδες του Αισχύλου βρήκα μια αναφορά: “Προς τάδε τις τοκέων σέβας ευ προτίων”, το οποίο πρέπει να σημαίνει: “Οπότε ο καθένας ας αποδίδει τιμές στους γονείς” (διορθώστε με αν έκανα λάθος). Ακόμα και στη χώρα μας μέχρι τα χρόνια του '50, νομίζω ότι ο σεβασμός στους γονείς ήταν αδιαπραγμάτευτος, ο λόγος τους προσταγή, κανείς δεν έτρωγε στο τραπέζι μέχρι να καθίσει ο πατέρας, τα παιδιά ζητούσαν την ευχή της μάνας πριν από κάθε ταξίδι κ.λπ. Τι το διαφορετικό έχουμε όμως εμείς, οι σύγχρονοι δυτικοί και διαφέρουμε από όλους αυτούς τους λαούς; Μήπως ανώτερη μόρφωση, δημοκρατία, επιστήμη & τεχνολογία, κίνημα του rock 'n roll ή κάτι ανάλογο; Τίποτα από αυτά, κατά τη γνώμη μου. Διαφέρουμε επειδή έχουμε κάτι άλλο:
Σύνταξη.
Κρίνω πως αυτό είναι το τέχνασμα που βρήκαν διαχρονικά οι κοινωνίες για να προστατεύουν τα ανήμπορα ηλικιωμένα μέλη τους: τη θρησκευτικά αποτυπωμένη ιερότητα των γονέων. Σε παλιότερες εποχές, όταν δεν υπήρχαν γηροκομεία, ΚΑΠΗ, οίκοι ευγηρίας και κοινωνική ασφάλιση, οι ηλικιωμένοι γονείς, που πλέον δεν μπορούσαν να εργαστούν και να αυτοεξυπηρετηθούν, στηρίζονταν στη βιοτική φροντίδα των τέκνων. Και φαίνεται πως η πηγαία αγάπη δεν ήταν αρκετή, έπρεπε ο ίδιος ο Θεός να προστάξει τη μέριμνα προς τους γονείς, αλλιώς τα παιδιά έτειναν να δίνουν προτεραιότητα στη δική τους ζωή παρά να παρίστανται στο γέρο και στη γριά. Η σημερινή κατάσταση στην Ταϊλάνδη και σε πολλές άλλες χώρες της Ασίας είναι απαράδεκτη για τα δικά μας δεδομένα. Ζευγάρια που τεκνοποιούν με υστεροβουλία, για να έχουν μια νοσοκόμα στα γεράματά τους. Παιδιά ως 18ετή συνταξιοδοτικά προγράμματα (και 17ετή και 16ετή...). Νέοι που μαθαίνουν να θεωρούν ηθικό και θρησκευτικό καθήκον την οικονομική στήριξη των γονέων – όχι μόνο να το κάνουν με προθυμία αλλά να τους αρέσει κιόλας. Για τα δικά τους δεδομένα, απαράδεκτο θα ήταν εκείνο τα κόμικ του Αρκά με τα σπουργίτια. Για να αλλάξει αυτή η νοοτροπία, δε φτάνει η διαφώτιση ή η μόρφωση – όχι σε μια χώρα όπως η Ταϊλάνδη με υποτυπώδες, σχεδόν ανύπαρκτο, εθνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Όχι, ο Μάρξ είχε δίκιο, το ιδεολογικό εποικοδόμημα έπεται της οικονομικής βάσης, απαιτείται κάτι παραπάνω. Απαιτείται σύνταξη. ΙΚΑ.
to be continued
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)