Ας την πούμε Νόι. Δεν είναι το πραγματικό της όνομα, όμως μην περιμένεις να γράψω πραγματικά ονόματα δημοσίως. Έτσι όπως τη βαφτίζω ταιριάζει γάντι, διότι «Νόι» στα ταϊλανδικά σημαίνει «Μικρούλα» κι αυτή είναι όντως μικρούλα. Κοντή, λεπτούλα, πραγματική μινιατούρα. Είναι επίσης και πανέμορφη. Αν τη γνωρίσεις, θα ξεγελαστείς στην αρχή, θα νομίσεις ότι έχεις να κάνεις με την τέλεια γυναίκα, ένα πλάσμα εξωπραγματικά καλοφτιαγμένο. Ξεχωριστό. Ο ζωγράφος που τη σχεδίασε ήταν μεγάλος τεχνίτης.
Η Νόι όμως είναι και κάτι ακόμα. Είναι ένας άνθρωπος-που-μπορεί-να-σκοτώσει. Ω, ναι! Δυσπιστείς γιατί δεν την έχεις δει τυφλωμένη από την οργή. Και μακάρι να μην τη δεις ποτέ σου. Θα διαπιστώσεις ότι είναι αλήθεια, πράγματι, ένα τέτοιο πανέμορφο πλάσμα μπορεί να μεταμορφωθεί σε διασταύρωση Δαίμονα της Τασμανίας με τυφώνα Κατρίνα. Κατόπιν, δε θα έχεις και πολλά να διαπιστώσεις γιατί θα προσπαθείς απλώς να σταματήσεις την αιμορραγία.
Η Νόι μπορεί να σου κόψει το λαρύγγι ενώ κοιμάσαι. Ακόμα περισσότερο, μπορεί να κρατήσει το μαχαίρι απέναντί σου και να σου κόψει το λαρύγγι ενώ εσύ παλεύεις να αμυνθείς. Ακόμα περισσότερο, μπορεί να σταθεί απέναντί σου χωρίς μαχαίρι, χωρίς τίποτα, και να ψάξει επιτόπου να βρει τι μπορεί να χρησιμοποιήσει για να σου κόψει το λαρύγγι. Μην ξεγελαστείς από την ομορφιά της. Μην ξεχάσεις ποτέ ότι έχεις να κάνεις με έναν άνθρωπο-που-μπορεί-να-σκοτώσει.
Η ζωή την ανάγκασε να γίνει έτσι. Δεκατριών χρονών έχασε τον πατέρα της, ενώ η μητέρα της έφυγε και την άφησε στην επίβλεψη ενός θείου. Αυτός την αγαπούσε σαν δικό του παιδί, όμως μετά από δύο χρόνια πέθανε κι εκείνος, κι η Νόι έμεινε ουσιαστικά μόνη στον κόσμο. Από δεκαπέντε χρονών έμαθε να δουλεύει, να τα βγάζει πέρα μόνη της και να φροντίζει τον εαυτό της. Σήμερα είναι είκοσι τριών όμως, όπως λέει κι η ίδια, «δεν αισθάνομαι ότι η ζωή μου είναι στην αρχή της, νιώθω σαν να έχω κάνει ήδη πάρα πολλά». Σκέψου πού ήσουν εσύ στα δεκαπέντε, σκέψου πώς αισθανόσουν εσύ στα είκοσι τρία. Αυτό που κατάλαβε πολύ γρήγορα η Νόι, σε αντίθεση με σένα και μένα, είναι ότι για να σε σέβονται, θα πρέπει να μπορείς να γίνεσαι επικίνδυνος. Και να το δείχνεις.
«Δε με παρατάς ήσυχη;» της είπε η άλλη κοπέλα με την οποία δούλευαν μαζί στην κουζίνα ενός εστιατορίου, όταν η Νόι (δεκαεφτά χρονών τότε) της επισήμανε ότι πρέπει να σταματήσει να παίζει με το κινητό και να κάνει κάποια δουλειά. Την επόμενη στιγμή, κινητό και κοπέλα ήταν στο πάτωμα, ενώ το χαστούκι ακούστηκε σ’ όλη την κουζίνα. «Σήκω κι έλα να βοηθήσεις αμέσως!». Το πρόσωπο της Νόι ήταν κατακόκκινο.
Την άλλη μέρα, η κοπέλα έφερε τον φίλο της στη δουλειά για να δείρει τη Νόι. «Έλα λίγο εδώ...» της είπε αυτός, ένα κεφάλι ψηλότερός της και με τις φλέβες να πετάγονται στα μπράτσα του.
Η Νόι στάθηκε απέναντί του. Οτιδήποτε κι αν του έλεγε, θα ήταν απλώς η αφορμή για το ξύλο που θα ακολουθούσε. «Χτύπα με», του είπε τελικά. «Όμως κάν’ το καλά, ε; Να πέσω ξερή. Γιατί αλλιώς θα χτυπήσω εγώ. Και θα χτυπήσω για να σε σκοτώσω». Ο τύπος τελικά δεν τη χτύπησε. Δεν είχε έρθει προετοιμασμένος να τη ρίξει ξερή.
Έχω γνωρίσει κάποιους σκληρούς ανθρώπους στη ζωή μου, ανθρώπους-που-μπορούν-να-σκοτώσουν. Νομίζω ότι τελικά η Νόι είναι ο σκληρότερος από όλους. Γιατί είναι ίσως ο μόνος από αυτούς που όταν θυμώνει, δεν υπολογίζει τίποτα. Οτιδήποτε βρίσκεται γύρω της μπορεί να σπάσει, να εκτοξευτεί, να χρησιμοποιηθεί ως όπλο. Πρώτα ουρλιάζει και χτυπάει, και μετά αντιλαμβάνεται τις συνέπειες των πράξεών της.
Το πιο ενδιαφέρον όμως στην ιστορία της Νόι, είναι ότι αυτός ο εν δυνάμει άγριος και σκληρός άνθρωπος έχει ιερά και όσια. Η Νόι ζει για τη μικρή της αδερφή και τον ανηψιό της: «Αν δεν υπήρχαν αυτοί, δε θα ‘χα λόγο να υπάρχω κι εγώ». Τους υπεραγαπάει, τους λατρεύει. Και τους έχει αναλάβει και τους δυο υπό την κηδεμονία της (μια κοπέλα είκοσι τριών χρονών, ε;). Είναι τα παιδιά της. Αν δεν ήταν αυτοί οι δύο άνθρωποι, η Νόι δε θα γινόταν τέτοιο αγρίμι όταν θυμώνει, δε θα είχε ήδη στο ιστορικό της ξυλοδαρμούς γυναικών και αντρών. Η ύπαρξή τους της δίνει την αναγκαία ώθηση για να ξεπεράσει τα άκρα σε στιγμές οργής, να μην υπολογίζει τίποτα και κανέναν.
Αγάπη και αγριάδα. Τρυφερότητα και σκληρότητα. Φως και σκοτάδι. Να είσαι προσεκτικός με τον άνθρωπο που έχει ιερά και όσια: ένα μέρος του εαυτού του μπορεί να βρίσκεται έξω από το Κοινωνικό Συμβόλαιο και τον πολιτισμό.
UPDATE. Σάββατο πρωί, 23 Οκτωβρίου 2010: Απίστευτο! Την ώρα που έγραφα αυτό το post χθες βράδυ, την ίδια ώρα πέθαινε η αδερφή της!... Είχαμε συναντηθεί χθες το μεσημέρι στο διάλειμμα της δουλειάς της και μιλήσαμε, ανάμεσα στ' άλλα, και για την αδερφή της. Βρισκόμασταν σε μια high-class περιοχή της πόλης και σχολιάζαμε τους επώνυμους που κυκλοφορούσαν εκεί γεμάτοι έπαρση. "Όλοι αυτοί δεν ξέρουν ότι μια μέρα θα πεθάνουν", είπα, "νομίζουν ότι είναι αθάνατοι". Αργότερα το έφερε η κουβέντα για τον Χριστιανισμό και τον Χριστό. Με ρώτησε για τον σταυρικό του θάνατο και της εξήγησα ότι ο άνθρωπος στο σταυρό πεθαίνει από ασφυξία. Ο οποιοσδήποτε εσταυρωμένος πασχίζει να πάρει ανάσα, ενώ από τη διαρκή αιμορραγία ο οργανισμός του γίνεται όλο και πιο αδύναμος, μέχρι που δεν μπορεί πλέον να ανασηκωθεί ελάχιστα για να αναπνεύσει.
"Πώς πέθανε η αδερφή σου;" πρόλαβα να τη ρωτήσω στο τηλέφωνο.
"Δεν μπόρεσε να αναπνεύσει" μου εξήγησε. "Από μικρή είχε προβλήματα με την αναπνοή της και έπαιρνε φάρμακα. Χθες το βράδυ κόπηκε η ανάσα της, την τρέξαμε βιαστικά στο νοσοκομείο και πέθανε εκεί".
Χθες μιλούσαμε για την αδερφή της, για θάνατο, για θάνατο από ασφυξία. Μέσα σε λίγες ώρες, όλα αυτά συνδυάζονται και γίνονται πραγματικότητα - τη στιγμή μάλιστα που σκέφτομαι ότι ορισμένα σημεία γύρω από αυτήν και την ιστορία της αξίζουν τον κόπο να ειπωθούν και να δημοσιευτούν, και γράφω το παραπάνω κείμενο!... Δε θα της πω για το blog και για το post. Δε θα της θυμίσω τη χθεσινή κουβέντα. Θα τη δω σε λίγο. Ακόμα ακούγεται σοκαρισμένη στο τηλέφωνο.
τραγικό, και κάπως ξένο που όλα αυτά συμβαίνουν σε τόσο μικρή ηλικία. το ανηψάκι τουλάχιστον έχει ακόμα αυτή, προστάτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤελικά ήταν η μεγάλη της αδερφή αυτή που πέθανε, όχι η μικρή. Το πρωί ήταν εντελώς σοκαρισμένη, δεν καταλάβαινα και πολλά πράγματα από το τηλέφωνο. Αύριο θα γίνει η τελετή στο ναό για την νεκρή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι να σκεφτείς ότι δεν είναι ο πρώτος της θάνατος οικείου, πολύ οικείου, προσώπου... Αυτό το κορίτσι αναγκάστηκε να μεγαλώσει πολύ γρήγορα.
Θα σου στείλω μια φωτογραφία της να τη δεις.
Σκεφτόμουν από χτες να γράψω κάτι, τώρα βλέπω τα υστερόγραφα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗλία, (νιώθεις σαν να) έχεις μπει σε ένα μαγικό κόσμο;
Δεν θέλω να κάνω πλάκα με τέτοιες ιστορίες, αναρωτιέμαι όμως αν το σκέφτεσαι (μου έχουν τύχει παρόμοια, άλλης κλίμακας βέβαια, γιαυτό ρωτάω).
Τι να σου πω, είμαι κι εγώ παραξενεμένος!... Αυτό που σκέφτομαι είναι ότι, με κάποιον τρόπο, στη χθεσινή συζήτηση ξέραμε για το επικείμενο συμβάν (μιλήσαμε και για τη μεγάλη της αδερφή), γι' αυτό και η ροή της κουβέντας έφερε αναφορές σε θανάτους και ασφυξίες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΒουνό. Ένα βουνό που ανασηκώθηκε από την πίεση τεκτονικών πλακών μέσα σε λίγες στιγμές. Με απότομες πλαγιές σαν ξυράφια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι εγώ - εμείς; - κομπάζω με μεταφορές, ισοπεδώνοντας μέσα στην άγνοιά μου το χωροχρονικό συνεχές της.
καλό βράδυ
Μπηκα μονο για σενα, να δω τι (και αν) εγραψες. Περναω διάφορα απροβλεπτα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣχολιο: Ναι, ετσι ειναι.
φιλια και κουραγιο :)
Το σκοτάδι δεν υπάρχει χωρίς φως, ούτε το φως χωρίς σκοτάδι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτο εξαιρετικό βιβλίο του Konrad Lorenz "Επιθετικότητα" (εκδ. Χατζηνικολή 1978) μαθαίνουμε ότι η επιθετικόητητα δεν είναι απλώς αλληλένδετη με τη στοργή, αλλά είναι αναγκαία συνθήκη για την εκδήλωσή της. "Δεν ξέρουμε ούτε ένα ζώο ικανόνα συνάπτει προσωπικούς δεσμούς που να μην είναι επιθετικό", γράφει ο Λόρεντς.
Ίσως δεν είναι τυχαίο που η τόσο ικανή για οργή Νόι είναι και τόσο ικανή για στοργή.
Kalos ta paidia. Ligo kairo xapostenoume, kai xana pros ti doxa travame.
ΑπάντησηΔιαγραφήAorati Melani, afto akrivos skeftomouna otan egrapha to keimeno. H kopela ehei mia plevra tou eaftou tis dynati kai skliri, eno mia alli plevra tou eaftou tis einai malaki kai pathitiki. Kai i skliri plevra hreiazetai tin pathitiki gia na yparxei. Entelos Yin-Yang katastasi.
Ηλάι, απλά μην διανοηθείς να τολμήσεις να κλείσεις το μπλογκ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπάρχουν άνθρωποι που ξεπερνάνε τα όρια, άνθρωποι σκληροί, απειλούμενοι αλλά και άνθρωποι που νομίζουν ότι είναι ''κύριοι''και σε πετάνε σαν χαρτάκι στο πλάι όταν τους είσαι άχρηστος. Οι δειλοί ίσως ευδοκιμούν στην Δύση. Νομίζω ότι στην Ανατολή είναι σκληρότερη η ζωη!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑς μην εξιδανικεύουμε την Ανατολή, ούτε και να απαξιώνουμε τη Δύση. Απλώς όταν αναγκάζεσαι να παλαίψεις για τα προς το ζην, τότε αναγκαστικά θα σκληρύνεις, τι θα κάνεις;
ΑπάντησηΔιαγραφήElias, γεια χαρά και καλά να είσαι!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣχετικά με την ανάρτηση:
μού φαίνεται εξαιρετικά φτωχό το λεξιλόγιο ενός ανθρώπου που χειροδικεί αγρίως εναντίον ενός συναδέρφου του επειδή λουφάρει στη δουλειά. Και φυσικά, φτωχό και το λεξιλόγιο τού περίγυρου. "Αφεντικό" δεν υπήρχε;
Αόρατη Μελάνη, δεν έχω διαβάσει Lorenz, αλλά το απόσπασμα που παραθέτεις μού φαίνεται τελείως παρελκυστικό.
ΟΛΑ τα ζώα και φυτά και μικρόβια ΕΙΝΑΙ επιθετικά / ανταγωνιστικά. Απλά, μερικά συνάπτουν ΚΑΙ προσωπικούς δεσμούς.
Με τον ίδιο τρόπο - και κακή θέληση να υπάρχει - μπορούμε να δηλώσουμε ότι οποιοδήποτε χαρακτηρστικό εκδηλώνεται ΜΟΝΟ στα επιθετικά ζώα.
Φυσικά! Αφού ΔΕΝ υπάρχουν άλλα...
Idom
Γεα σου, Idom, καλά να ‘σαι κι εσύ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤι εννοείς «φτωχό λεξιλόγιο»; Σε τέτοιες περιστάσεις συνήθως ο άλλος δεν κάθεται να γράψει δοκίμιο Χρίστου Γιανναρά. Τέλος πάντων, δεν ήμουν μπροστά στο περιστατικό. Όπως μου το διηγήθηκε η ίδια. Και δεν ήταν θέμα αφεντικού, γιατί αργά ή γρήγορα θα της την είχαν στημένη κάπου, όταν έφευγε ή όταν ερχόταν στη δουλειά.
Ο όρος «επιθετικότητα», όπως τον εννοεί ο Lorenz (κι η Αόρατη Μελάνη) δεν έχει να κάνει με τον προσπορισμό της λείας. Το ανθρώπινο αντίστοιχο μιας γάτας που ορμά σ’ ένα ποντίκι είναι ο πεινασμένος που ετοιμάζεται να φάει μια μακαρονάδα: «Η μάχη μεταξύ του αρπακτικού και του θηράματος δεν είναι μάχη με την πραγματική έννοια της λέξης … ένας σκύλος που κυνηγάει έναν λαγό έχει την ίδια ενθουσιασμένη και χαρούμενη έκφραση όπως όταν καλωσορίζει το αφεντικό του ή περιμένει κάποια λαχταριστή λιχουδιά. Υπάρχουν θαυμάσιες φωτογραφίες που δείχνουν λιοντάρια έτοιμα να ορμήσουν στη λεία τους• μπορούμε από αυτές να παρατηρήσουμε ότι, κατά τις δραματικές στιγμές πριν το άλμα, τα ζώα δε δείχνουν θυμωμένα» - δες κι εδώ, αν θέλεις, θα βρεις και link για το βιβλίο του Lorenz.
Η ΑΜ είχε επισημάνει μια άλλη παρατήρηση του Lorenz από το ίδιο βιβλίο, ότι στο ζωικό βασίλειο, η δυνατότητα για επιθετικότητα συνυπάρχει με τη δυνατότητα για στοργή. Αυτό ακριβώς σκεφτόμουν κι εγώ όταν έγραφα το κείμενο για την «Νόι».
Elias, ίσως έπρεπε να βάλω την λέξη λεξιλόγιο σε εισαγωγικά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροφανώς εννοώ, ότι η κοπέλα δεν είχε μάθει (ή δεν μπορούσε να μάθει αν το ανάγουμε σε γονίδια) το να διαλλάσσεται με πιο ήπιους τρόπους.
"Σε τέτοιες περιστάσεις συνήθως ο άλλος δεν κάθεται να γράψει δοκίμιο Χρίστου Γιανναρά.";;;;;
Αν είναι δυνατόν! Κάθε δηλαδή που ένας συνάδερφός μας λουφάρει τον πλακώνουμε στο ξύλο; Πάγκαλοι γίναμε;
(αναφέρομαι στο 1ο στάδιο τού επεισόδιου. Αν εσύ αναφέρεσαι στο 2ο, η Νόι το προκάλεσε)
Η επίκλησή μου για το αφεντικό αφορά επίσης το 1ο μέρος τού καυγά.
Idom
Elias, την παλιά σου ανάρτηση που μού επισημαίνεις την είχα διαβάσει στο παρελθόν και την θεωρώ πολύ καλή!
ΑπάντησηΔιαγραφή(Με λίγες καλοπροαίρετες επιφυλάξεις, γιατί σε θέματα που είναι δύσκολα και κάνουν τζιζ, οι διαβόλοι μπορεί να γεννηθούν από λεπτομέρειες.)
ΔΕΝ αναφέρθηκα ούτε εγώ στο κυνήγι τής λείας. Αντίθετα είχα στο μυαλό μου τον ανταγωνισμό που σχετίζεται με τον ζωτικό χώρο και την αναπαραγωγή.
Ο οποίος έχει δειχθεί και στα φυτά.
(Στην ουσία είναι ανασπόσπαστο στοιχείο τής Εξέλιξης.)
Η Νόι ακριβώς ταιριάζει ταμάμ στο πρότυπο τής ανθρώπινης συμπεριφοράς που περιγράφεις, που δεν έχει φραγμούς και "κλιμακώνει κάθετα".
ΔΕΝ μού είναι συμπαθής αυτή η συμπεριφορά και δύσκολα την ισοφαρίζω με πιθανές άλλες αρετές.
Αυτό που είπα πάντως είναι ότι η δήλωση "... η δυνατότητα για επιθετικότητα συνυπάρχει με τη δυνατότητα για στοργή", είναι κενή πληροφορίας.
Αφού η επιθετικότητα είναι υπαρκτή σε όλα τα είδη, τότε και οτιδήποτε άλλο εκδηλώνουν, έτσι και αλλιώς συνυπάρχει με την επιθετικότητα.
Κατά τον ίδιο τρόπο, το πέρδειν συνυπάρχει με την επιθετικότητα, το πέταγμα συνυπάρχει με την επιθετικότητα, η κολύμβηση συνυπάρχει με την επιθετικότητα και πάει λέγοντας.
Idom
Ως προς το 1ο μέρος του επεισοδίου... εντάξει, είμαστε και λίγο θερμόαιμοι! Δώσ' της πάντως ορισμένα ελαφρυντικά, μπορεί εγώ να μη μεταφέρω σωστά το επεισόδιο, μπορεί η άλλη κοπέλα να μην έπαιρνε από λόγια πλέον.
ΑπάντησηΔιαγραφήΩς προς τα υπόλοιπα... μη μου βάζεις δύσκολα τέτοιες ώρες και τέτοιες μέρες! Το διάβασα, αγωνίστηκα, έστιψα το μυαλό μου, και δε βγήκε τίποτα. Θα το ξανακοιτάξω αύριο το πρωί με ξεκούραστο μυαλό, ίσως το καταλάβω (δεν υπόσχομαι).
Γενικώς, πέρασε η εποχή των λεπτεπίλεπτων σκέψεων και των φιλοσοφιών. Τώρα μόνο απλά κειμενάκια, στιχάκια, τραγουδάκια, τέτοια.
Μπρε Elias, τώρα με κάνεις να νιώθω ενοχές!
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν ήθελα να σού προκαλέσω κεφαλόπονο ούτε άλλο άλγος.
Μάλιστα, αντιλαμβάνομαι ότι δεν επικροτείς τις ακραίες ενέργειες (τής Νόι εν προκειμένω), απλά τις καταγράφεις και σχολιάζεις.
Για την απώλεια τής γυναίκας και των δικών της, φυσικά, λυπάμαι.
Idom
Idom γεια χαρά!
ΑπάντησηΔιαγραφήΦοβάμαι ότι θα φύγουμε εκτός θέματος, αλλά σου οφείλω μια απάντηση. Το απόσπασμα του Λόρεντς είναι όντως παραπλανητικό, κι ήταν σφάλμα μου να το παραθέσω έτσι ξεκομμένο. Στο κεφάλαιο απ' όπου το πήρα, μιλάει για την ενδοειδική επιθετικότητα, και συγκρίνει τα ζώα που σχηματίζουν ανώνυμα κοπάδια (μέσα στα οποία δεν έχουν ανταγωνισμό για το χώρο) και τα οποία είναι επιθετικά μόνο στην περίοδο της αναπαραγωγής, με τα ζώα που σχηματίζουν μικρές ομάδες και είναι επιθετικά και εκτός περιόδου αναπαραγωγής. Και διαπιστώνει ότι τα πρώτα (τα μη-ανταγωνιστικά) δεν συνάπτουν προσωπικούς δεσμούς, ενώ τα δεύτερα ναι.
(Στη συνέχεια εξετάζει τους εσωτερικούς μηχανισμούς καταστολής της επιθετικότητας, που είναι απαραίτητοι για τη σύναψη των προσωπικών σχέσεων - αλλά αυτό πραγματικά ξεφεύγει αρκετά από το θέμα μας.)
@ Αόρατη Μελάνη!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε ευχαριστώ για την διευκρίνηση!
Έτσι κι αλλιώς είναι δύσκολα θέματα και ως προς την παρατήρηση αλλά και ως προς την ερμηνεία.
Εμπλέκεται σε πολύ υψηλό βαθμό ο ανθρωποκεντρισμός τού παρατηρητή.
Φαντάζομαι, ότι σε ένα γενικό κανόνα, μπορούμε να πούμε ότι όσο πιο περίπλοκο* είναι ένα ζώο, τόσο περισσότερο ξεκάθαρα εκδηλώνει και πράξεις επιθετικότητας και πράξεις "προσωπικότητας" και διαπροσωπικών δεσμών.
Θα ρωτήσω και την ψυχολόγα μου, να μού πει! ;-)
* πιο περίπλοκο: πιο σύνθετο / αυτό, που μάλλον λανθασμένα, οναμάζεται "πιο εξελιγμένο".
Idom