Πριν αρκετά χρόνια, ένας από τους κορυφαίους βουδιστές ηγούμενους της Ταϊλάνδης ήταν καλεσμένος σε τηλεοπτική συζήτηση. Όταν τέθηκε το θέμα της εκτεταμένης διαφθοράς των πολιτικών της χώρας, της διαπλοκής τους με επιχειρηματικά και άλλα συμφέροντα, ο ηγούμενος είπε – χαριτολογώντας – ότι θα πρέπει να αναλάβουν τη διακυβέρνηση οι βουδιστές μοναχοί, διότι είναι ελεύθεροι από τις προσκολλήσεις και τις προσωπικές φιλοδοξίες, οπότε δεν θα τους διαφθείρουν τα συμφέροντα.
Καθότι όμως η ιστορία επαναλαμβάνεται ως Τσίπρας, το παραπάνω επιχείρημα διατυπώνεται εκ νέου και από ένα κομμάτι του προεδρικού ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνα με τη λογική του, η Αριστερά στην κυβέρνηση είναι ό,τι πιο φιλολαϊκότερο και, σε κάθε περίπτωση, καλύτερο από το να αφεθεί η διακυβέρνηση της χώρας στο προσωπικό του χρεωκοπημένου πολιτικού συστήματος. Διότι η κυβέρνηση του αριστερού πρωθυπουργού θα απαλύνει τον κοινωνικό πόνο της επερχόμενης συμφωνίας με αντισταθμιστικά μέτρα – στο μέτρο πάντα του εφικτού – εκεί που οι δυνάμεις του πολιτικού κατεστημένου θα κρατούσαν ανάλγητη στάση και θα έπαιζαν το παιχνίδι των δανειστών. Ως απόδειξη της αριστεροσύνης του Τσίπρα προβάλλεται συνήθως το αγωνιστικό του παρελθόν και η πάλαι ποτέ κινηματική του συμμετοχή.
Ο Τσίπρας είναι η συνέχιση του Βουδισμού με άλλα μέσα. Τόσο ο ηγούμενος όσο και αυτός (ή το κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ που εξακολουθεί να του δίνει ψήφο εμπιστοσύνης) ανάγουν την προσωπική τους νομιμοποίηση στην πρόσβαση σε μια μεταφυσική αρχή – ο ένας στο Ντάρμα, ο άλλος στην Αριστεροσύνη – με την οποία αξιώνουν προνομιακή επικοινωνία, και η οποία νικάει τη φθορά της εξουσίας. Η πορεία μου στο Ευγενές Οκταπλό Μονοπάτι εξασφαλίζουν πως όταν μου χτυπήσουν την πόρτα οι επιχειρηματίες με μίζες, εγώ θα γυρίσω την πλάτη στα χρήματά τους• οι παλιές αγωνιστικές μου περγαμηνές εξασφαλίζουν ότι, ως μέλος της κυβέρνησης, θα είμαι δικαιότερος και φιλολαϊκότερος από το κατεστημένο πολιτικό προσωπικό. Η διαφορά τους είναι ότι ο μεν ηγούμενος αστειευόταν, ο Τσίπρας όμως τα πιστεύει στα σοβαρά.
Η προφητική αυτή αξίωση υπονοεί ότι υπάρχει μια εξω-ιστορική ουσία, το Αριστερό Ντάρμα, παραγόμενο από την τριβή με κινηματικές και αγωνιστικές διαδικασίες, το οποίο έχει τη δύναμη να κερδίσει την αυτοπαγίδευση της εξουσίας. Αυτό το Αριστερό Ντάρμα είναι προφανώς αποθηκεύσιμο: μια φορά στη ζωή σου να έρθεις σε επαφή μαζί του, θα διατηρηθεί και στο μέλλον η προνομιακή σου πρόσβαση σ’ αυτό, ανεξαρτήτως της μεταβολής των συνθηκών και του προσωπικού σου στάτους. Συνθηματικά, θα μπορούσαμε να πούμε: καθότι ο Λαλιώτης υπήρξε στα νιάτα του αγωνιστής και ήρωας, δεν μπορεί παρά να γίνει ένας τίμιος και αδιάφθορος υπουργός. Μία είναι η Αριστερά και προφήτης Της ο Τσίπρας.
Ίσως ο πρωθυπουργός αναπτύξει κάποτε αυτές του τις στάσεις, ίσως τις θεωρητικοποιήσει και φτιάξει έναν δικό του Βουδισμό με Ευγενές Οκταπλό Αριστερό Μονοπάτι. Προς το παρόν, μετά από έξι μήνες διακυβέρνησής του, τώρα που η Die Welt τον λέει κυρίαρχο του πολιτικού παιχνιδιού στη χώρα, «ισχυρό σαν βασιλιά», και οι Νew York Times τον λένε «ρεαλιστή με φρόνηση» από εκεί που κάποτε ήταν ένας ιδεαλιστής ριζοσπάστης, το Αριστερό Ντάρμα αποδεικνύεται μυστηριώδες για όλους εμάς, τους προσκολλημένους στον κόσμο των ψευδαισθήσεων, άγνωστες οι βουλές του.
«Αυτή η Βουλή δεν θα υπογράψει νέο μνημόνιο!» έλεγε θριαμβευτικά ο νικητής των τελευταίων εκλογών, ενώ στις 30 Ιανουαρίου μάς ενημέρωνε για ποιο λόγο θα είναι ένας ΡΙΖΙΚΑ διαφορετικός πρωθυπουργός από όλους τους προηγούμενους: «Οι προκάτοχοί μου επέλεξαν άλλα να λένε προεκλογικά και άλλα να κάνουν μετεκλογικά. Σκέφτομαι να πρωτοτυπήσω και να μείνω συνεπής στις δεσμεύσεις μου». Όλα αυτά, βλέπω, σήμερα τα αντιμετωπίζει με την τακτική: «Εντάξει, είπα και μια κουβέντα παραπάνω, μην το κάνουμε θέμα» («μην παραπέμπετε σε μια ομιλία μου του 2012, ας αφήσουμε το πλαίσιο αυτό της λαϊκίστικης προσέγγισης» είπε στη συνέντευξή του στο Κόκκινο, αυτο καταλαβαίνω ότι εννοεί). Δεν είμαστε αρκετά ώριμοι ακόμα για να διακρίνουμε τη διαφορά του ουσιώδους από το μη-ουσιώδες, των σοβαρών τοποθετήσεων από τους αυθόρμητους ενθουσιασμούς, στον λόγο του δαχτυλιδοκουβαλητή της Αριστεράς.
Πάντως, ακόμα πιο διαφωτιστικό είναι ότι το Αριστερό Ντάρμα περιλαμβάνει έναν ασαφή Χιλιασμό: όταν αλλάξουν οι πολιτικοί συσχετισμοί στην Ευρώπη, όταν γίνουν διεθνώς περισσότερο ορατά τα αδιέξοδα της λιτότητας, όταν έρθουν στα πράγματα οι Ποδέμος, όταν αλλάξει η Ευρωζώνη... τότε θα ανατρέψουμε τα μνημόνια και θα μαλακώσει η σκληρή καρδιά των δανειστών. Κάποτε θα βρεθούν τα άστρα στη σωστή τους θέση. Βλέπω ότι ένα κομμάτι του προεδρικού ΣΥΡΙΖΑ όσο κι ο ίδιος ο Τσίπρας (συνέντευξη στο Κόκκινο: «Αυτό που μένει είναι η απόλυτη επιβεβαίωση σε διεθνές επίπεδο του αδιέξοδου δρόμου της λιτότητας») προβάλει συνεχώς αυτόν τον ασαφή Χιλιασμό, περιμένει τα άστρα να βρεθούν στη σωστή τους θέση.
Ακόμα πιο διαφωτιστικό όμως είναι όμως ότι το Αριστερό Ντάρμα δεν είναι εκδικητικό, περιλαμβάνει βουδιστική συμπόνοια για όλα τα πλάσματα της γης, ακόμα και για την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ («δεν μπορεί η δικαίωση του αγώνα στις Σκουριές να ταυτίζεται με μια εκδικητική άποψη ότι οι εργαζόμενοι της εταιρείας πρέπει να μείνουν χωρίς δουλειά», συνέντευξη στο Κόκκινο).
Περιλαμβάνει επίσης μη-βία και Γκάντι: «Ο ρόλος του αστυνομικού δεν είναι να ξυλοκοπεί ή να δημιουργεί συνθήκες κατάλυσης της δημοκρατικής νομιμότητας μιας διαδήλωσης», σχολίασε ο πρωθυπουργός για τη διαδήλωση της 16ης Ιουλίου («ένιωσα ένα χτύπημα στην πλάτη και έπεσα κάτω. Ένας αστυνoμικός των MAT με κλώτσησε στo κεφάλι. Χτύπησαν τo κεφάλι μoυ στην πόρτα της κλούβας» κ.α.)
Τέλος, το Αριστερό Ντάρμα μιλάει κινέζικα: τώρα ο Τσίπρας σιν νιε χάου με τους ανθρώπους της κινέζικης κυβέρνησης, εκεί που πριν έξι χρόνια κατακεραύνωνε το πόδι που έβαλε η Cosco στον Πειραιά. Αυτά τα λόγια με σφίξανε σαν πένσα:
Ο ΡΕΑΛΙΣΤΗΣ
Θυμάσαι που υποσχόσουνα μια αλλιώτικη πορεία
Με πάθος και δεσμεύσεις, σαν αρχαία τραγωδία;
Τώρα κοκορεύεσαι απάνω στον εξώστη
Και μιλάς στο πόπολο σαν τον ναυαγοσώστη.
Στη φίλη μου τη Ράνια που σ’ έχει ερωτευτεί
Θα σε καταγγείλω, πρόεδρε ρεαλιστή
Άσκοπα ελπίζει, θα πάω να της πω,
Απ’ αυτήν τη κότα κάποτε να δει αυγό.
Τίποτα πια δεν σ’ απειλεί, μόνος σου παίζεις τώρα
Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, την έσωσες τη χώρα
Κι ό,τι σε γλιτώνει και σου δίνει την αιτία,
Είναι που χρειάζεται κι αυτή η συμφωνία.
Ο πρώτος προβοκάτορας, το πρώτο τρολ μοιραία
Είναι η αφεντιά σου που αντιγράφει τον Ανδρέα.
Άλλαξες τροπάριο, η φρόνηση επενέβη
Σαν το δόγμα του ρεαλισμού που σε βολεύει.
Χαρά να σε γιαούρτωνα εκεί που ρητορεύεις
Που αυτοακυρώνεσαι και που εκλογικεύεις
Παίρνεις τις ελπίδες μου και μου τις κάνεις λιώμα
Έφτιαξες δικό σου μαγαζί μέσα στο κόμμα.
Καθότι όμως η ιστορία επαναλαμβάνεται ως Τσίπρας, το παραπάνω επιχείρημα διατυπώνεται εκ νέου και από ένα κομμάτι του προεδρικού ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνα με τη λογική του, η Αριστερά στην κυβέρνηση είναι ό,τι πιο φιλολαϊκότερο και, σε κάθε περίπτωση, καλύτερο από το να αφεθεί η διακυβέρνηση της χώρας στο προσωπικό του χρεωκοπημένου πολιτικού συστήματος. Διότι η κυβέρνηση του αριστερού πρωθυπουργού θα απαλύνει τον κοινωνικό πόνο της επερχόμενης συμφωνίας με αντισταθμιστικά μέτρα – στο μέτρο πάντα του εφικτού – εκεί που οι δυνάμεις του πολιτικού κατεστημένου θα κρατούσαν ανάλγητη στάση και θα έπαιζαν το παιχνίδι των δανειστών. Ως απόδειξη της αριστεροσύνης του Τσίπρα προβάλλεται συνήθως το αγωνιστικό του παρελθόν και η πάλαι ποτέ κινηματική του συμμετοχή.
Ο Τσίπρας είναι η συνέχιση του Βουδισμού με άλλα μέσα. Τόσο ο ηγούμενος όσο και αυτός (ή το κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ που εξακολουθεί να του δίνει ψήφο εμπιστοσύνης) ανάγουν την προσωπική τους νομιμοποίηση στην πρόσβαση σε μια μεταφυσική αρχή – ο ένας στο Ντάρμα, ο άλλος στην Αριστεροσύνη – με την οποία αξιώνουν προνομιακή επικοινωνία, και η οποία νικάει τη φθορά της εξουσίας. Η πορεία μου στο Ευγενές Οκταπλό Μονοπάτι εξασφαλίζουν πως όταν μου χτυπήσουν την πόρτα οι επιχειρηματίες με μίζες, εγώ θα γυρίσω την πλάτη στα χρήματά τους• οι παλιές αγωνιστικές μου περγαμηνές εξασφαλίζουν ότι, ως μέλος της κυβέρνησης, θα είμαι δικαιότερος και φιλολαϊκότερος από το κατεστημένο πολιτικό προσωπικό. Η διαφορά τους είναι ότι ο μεν ηγούμενος αστειευόταν, ο Τσίπρας όμως τα πιστεύει στα σοβαρά.
Η προφητική αυτή αξίωση υπονοεί ότι υπάρχει μια εξω-ιστορική ουσία, το Αριστερό Ντάρμα, παραγόμενο από την τριβή με κινηματικές και αγωνιστικές διαδικασίες, το οποίο έχει τη δύναμη να κερδίσει την αυτοπαγίδευση της εξουσίας. Αυτό το Αριστερό Ντάρμα είναι προφανώς αποθηκεύσιμο: μια φορά στη ζωή σου να έρθεις σε επαφή μαζί του, θα διατηρηθεί και στο μέλλον η προνομιακή σου πρόσβαση σ’ αυτό, ανεξαρτήτως της μεταβολής των συνθηκών και του προσωπικού σου στάτους. Συνθηματικά, θα μπορούσαμε να πούμε: καθότι ο Λαλιώτης υπήρξε στα νιάτα του αγωνιστής και ήρωας, δεν μπορεί παρά να γίνει ένας τίμιος και αδιάφθορος υπουργός. Μία είναι η Αριστερά και προφήτης Της ο Τσίπρας.
Ίσως ο πρωθυπουργός αναπτύξει κάποτε αυτές του τις στάσεις, ίσως τις θεωρητικοποιήσει και φτιάξει έναν δικό του Βουδισμό με Ευγενές Οκταπλό Αριστερό Μονοπάτι. Προς το παρόν, μετά από έξι μήνες διακυβέρνησής του, τώρα που η Die Welt τον λέει κυρίαρχο του πολιτικού παιχνιδιού στη χώρα, «ισχυρό σαν βασιλιά», και οι Νew York Times τον λένε «ρεαλιστή με φρόνηση» από εκεί που κάποτε ήταν ένας ιδεαλιστής ριζοσπάστης, το Αριστερό Ντάρμα αποδεικνύεται μυστηριώδες για όλους εμάς, τους προσκολλημένους στον κόσμο των ψευδαισθήσεων, άγνωστες οι βουλές του.
«Αυτή η Βουλή δεν θα υπογράψει νέο μνημόνιο!» έλεγε θριαμβευτικά ο νικητής των τελευταίων εκλογών, ενώ στις 30 Ιανουαρίου μάς ενημέρωνε για ποιο λόγο θα είναι ένας ΡΙΖΙΚΑ διαφορετικός πρωθυπουργός από όλους τους προηγούμενους: «Οι προκάτοχοί μου επέλεξαν άλλα να λένε προεκλογικά και άλλα να κάνουν μετεκλογικά. Σκέφτομαι να πρωτοτυπήσω και να μείνω συνεπής στις δεσμεύσεις μου». Όλα αυτά, βλέπω, σήμερα τα αντιμετωπίζει με την τακτική: «Εντάξει, είπα και μια κουβέντα παραπάνω, μην το κάνουμε θέμα» («μην παραπέμπετε σε μια ομιλία μου του 2012, ας αφήσουμε το πλαίσιο αυτό της λαϊκίστικης προσέγγισης» είπε στη συνέντευξή του στο Κόκκινο, αυτο καταλαβαίνω ότι εννοεί). Δεν είμαστε αρκετά ώριμοι ακόμα για να διακρίνουμε τη διαφορά του ουσιώδους από το μη-ουσιώδες, των σοβαρών τοποθετήσεων από τους αυθόρμητους ενθουσιασμούς, στον λόγο του δαχτυλιδοκουβαλητή της Αριστεράς.
Πάντως, ακόμα πιο διαφωτιστικό είναι ότι το Αριστερό Ντάρμα περιλαμβάνει έναν ασαφή Χιλιασμό: όταν αλλάξουν οι πολιτικοί συσχετισμοί στην Ευρώπη, όταν γίνουν διεθνώς περισσότερο ορατά τα αδιέξοδα της λιτότητας, όταν έρθουν στα πράγματα οι Ποδέμος, όταν αλλάξει η Ευρωζώνη... τότε θα ανατρέψουμε τα μνημόνια και θα μαλακώσει η σκληρή καρδιά των δανειστών. Κάποτε θα βρεθούν τα άστρα στη σωστή τους θέση. Βλέπω ότι ένα κομμάτι του προεδρικού ΣΥΡΙΖΑ όσο κι ο ίδιος ο Τσίπρας (συνέντευξη στο Κόκκινο: «Αυτό που μένει είναι η απόλυτη επιβεβαίωση σε διεθνές επίπεδο του αδιέξοδου δρόμου της λιτότητας») προβάλει συνεχώς αυτόν τον ασαφή Χιλιασμό, περιμένει τα άστρα να βρεθούν στη σωστή τους θέση.
Ακόμα πιο διαφωτιστικό όμως είναι όμως ότι το Αριστερό Ντάρμα δεν είναι εκδικητικό, περιλαμβάνει βουδιστική συμπόνοια για όλα τα πλάσματα της γης, ακόμα και για την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ («δεν μπορεί η δικαίωση του αγώνα στις Σκουριές να ταυτίζεται με μια εκδικητική άποψη ότι οι εργαζόμενοι της εταιρείας πρέπει να μείνουν χωρίς δουλειά», συνέντευξη στο Κόκκινο).
Περιλαμβάνει επίσης μη-βία και Γκάντι: «Ο ρόλος του αστυνομικού δεν είναι να ξυλοκοπεί ή να δημιουργεί συνθήκες κατάλυσης της δημοκρατικής νομιμότητας μιας διαδήλωσης», σχολίασε ο πρωθυπουργός για τη διαδήλωση της 16ης Ιουλίου («ένιωσα ένα χτύπημα στην πλάτη και έπεσα κάτω. Ένας αστυνoμικός των MAT με κλώτσησε στo κεφάλι. Χτύπησαν τo κεφάλι μoυ στην πόρτα της κλούβας» κ.α.)
Τέλος, το Αριστερό Ντάρμα μιλάει κινέζικα: τώρα ο Τσίπρας σιν νιε χάου με τους ανθρώπους της κινέζικης κυβέρνησης, εκεί που πριν έξι χρόνια κατακεραύνωνε το πόδι που έβαλε η Cosco στον Πειραιά. Αυτά τα λόγια με σφίξανε σαν πένσα:
Ο ΡΕΑΛΙΣΤΗΣ
Θυμάσαι που υποσχόσουνα μια αλλιώτικη πορεία
Με πάθος και δεσμεύσεις, σαν αρχαία τραγωδία;
Τώρα κοκορεύεσαι απάνω στον εξώστη
Και μιλάς στο πόπολο σαν τον ναυαγοσώστη.
Στη φίλη μου τη Ράνια που σ’ έχει ερωτευτεί
Θα σε καταγγείλω, πρόεδρε ρεαλιστή
Άσκοπα ελπίζει, θα πάω να της πω,
Απ’ αυτήν τη κότα κάποτε να δει αυγό.
Τίποτα πια δεν σ’ απειλεί, μόνος σου παίζεις τώρα
Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, την έσωσες τη χώρα
Κι ό,τι σε γλιτώνει και σου δίνει την αιτία,
Είναι που χρειάζεται κι αυτή η συμφωνία.
Ο πρώτος προβοκάτορας, το πρώτο τρολ μοιραία
Είναι η αφεντιά σου που αντιγράφει τον Ανδρέα.
Άλλαξες τροπάριο, η φρόνηση επενέβη
Σαν το δόγμα του ρεαλισμού που σε βολεύει.
Χαρά να σε γιαούρτωνα εκεί που ρητορεύεις
Που αυτοακυρώνεσαι και που εκλογικεύεις
Παίρνεις τις ελπίδες μου και μου τις κάνεις λιώμα
Έφτιαξες δικό σου μαγαζί μέσα στο κόμμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αδερφέ, δεν ξέρω τούτο το φεγγάρι
Στης καρδιάς της άδειας τη φυρονεριά
Πούθε τάχει φέρει, πούθε τάχει πάρει
Φωτεινά στην άμμο, χνάρια σαν κεριά.