Κάτι που ανακάλυψα πρόσφατα, προς αποκατάσταση της αλήθειας:
Ένα βράδυ πριν πολλά χρόνια, καθόμασταν με μια φίλη σ' ένα μπαρ στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας (Αθήνα). Η κουβέντα κάπως πήγε στον Ηράκλειτο, "δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι". Μπροστά μας η βραδινή Λεωφόρος με την κυκλοφορία της. Μετά είπαμε ότι μ' αυτό το σκεπτικό, δεν μπορείς να περάσεις δυο φορές την ίδια Λ. Αλεξάνδρας και γελάσαμε. Πρέπει να ήταν 1997.
Αλήθεια, τι ξέρετε για τον Ηράκλειτο; Υποθέτω, το ίδιο που ήξερα κι εγώ, "δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι", όπως και το περίφημο "τα πάντα ρει".
Λοιπόν, ανακάλυψα πρόσφατα ότι ο Ηράκλειτος ποτέ δεν είπε "δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι"! Αυτή είναι η ερμηνεία (διαστρεβλωτική) του Πλάτωνα, όπως και το "τα πάντα ρει" (που ούτε αυτό μοιάζει να είπε ο Ηράκλειτος!) κι έχουμε λόγους να μην εμπιστευόμαστε πολύ τον Πλάτωνα ως πηγή για τους Προσωκρατικούς.
Αυτό που στα σίγουρα είπε ο Ηράκλειτος είναι το Απόσπασμα 12: Σ' αυτούς που μπαίνουν στο ίδιο ποτάμι, διαφορετικά και διαφορετικά νερά κυλάνε. Όλα τα ίδια μένουν, παρόλο που όλα τριγύρω αλλάζουνε. Πάντως δε βλέπει πρόβλημα να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι!
Υπάρχει επίσης και το Απόσπασμα 49α: Μπαίνουμε και δεν μπαίνουμε στα ίδια ποτάμια, είμαστε και δεν είμαστε: όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν. Με μια επιφύλαξη όμως, αυτές μπορεί να μην είναι 100% λέξεις του Ηράκλειτου αλλά κάποια παράφραση.
Πόσα διαδεδομένα μυθεύματα καταπίνουμε... Ο Ηράκλειτος φαίνεται να έλεγε ότι παρόλο που δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι, όμως ναι, μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι! Ακόμα και τρεις φορές στο ίδιο ποτάμι! Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν.
Πώς το λέγαν εκείνο το μπαρ στη Λ. Αλεξάνδρας; Υπάρχει περίπτωση να το λέγαν Alligator; Ή μήπως Crocodile;...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αδερφέ, δεν ξέρω τούτο το φεγγάρι
Στης καρδιάς της άδειας τη φυρονεριά
Πούθε τάχει φέρει, πούθε τάχει πάρει
Φωτεινά στην άμμο, χνάρια σαν κεριά.