Η Τρομοκρατία Της Καλοσύνης

Ο Γιώργος είναι καλός άνθρωπος κατά βάθος. Εννοώ ότι αν μπορούσαμε να διαβάσουμε το ημερολόγιό του, θα το βρίσκαμε γεμάτο από καλές προθέσεις και όνειρα για τη χώρα του. Έχει μόρφωση, καλλιέργεια, φαντάζομαι ότι θα είναι υπέροχος στην παρέα του, ότι θα σταματήσει στον δρόμο άμα δει ατύχημα και θα προσφέρει βοήθεια, ενώ υποψιάζομαι ότι κάνει και είκοσι λεπτά διαλογισμό κάθε πρωί.

Πόση καλοσύνη γύρω μου κι εντός

Σε αντιδιαστολή με τον καλό άνθρωπο Γιώργο, να κι ένας Κακός Άνθρωπος. Ο οποίος νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του. Πέρασε πολλά χρόνια μέσ’ στην πιάτσα, έμαθε να χειρίζεται τους ανθρώπους, να βγάζει χρήματα κι έφτιαξε μεγάλη περιουσία, σίγουρα όχι με τον καθαρότερο τρόπο, ένα μέρος της τουλάχιστον. Ο Κακός Άνθρωπος δεν έχει ούτε τη μισή καλλιέργεια και κουλτούρα του Γιώργου (μοιράζονται μόνο το πάθος με το ίντερνετ) ενώ το ημερολόγιό του υποθέτω ότι θα μπορούσε να δώσει υλικό για ένα ακόμα Wikileaks.

Υπάρχουν και κάποιες άλλες μικρούτσικες διαφορές μεταξύ τους:

Ο καλός άνθρωπος Γιώργος θα μείνει στην Ιστορία ως ο πρωθυπουργός του ΔΝΤ. Ο Κακός Άνθρωπος παρέλαβε τη χώρα του χαντακωμένη στο ΔΝΤ και την έβγαλε σε χρόνο-ρεκόρ, σε έξι μήνες (ενώ πιο πριν, οι αναλυτές θεωρούσαν ότι θα πάρει πολλά χρόνια).

Ο καλός άνθρωπος Γιώργος συνδέεται με μια δραματική μείωση εισοδημάτων του πληθυσμού της χώρας του, χωρίς προηγούμενο. Ο Κακός Άνθρωπος συνδέεται με μια δραματική άνοδο του βιοτικού επιπέδου των φτωχών στρωμάτων της χώρας του, χωρίς προηγούμενο.

Ο καλός άνθρωπος Γιώργος δημιούργησε θέμα δημοκρατίας και λαϊκής κυριαρχίας στη χώρα του. Το ίδιο κι ο Κακός Άνθρωπος, από την ανάποδη όμως: παρέλαβε μια ημι-δημοκρατική χώρα με παραιτημένο πληθυσμό, και δημιούργησε πρωτόγνωρη πολιτική συνειδητοποίηση και αγωνιστική διάθεση στον μέχρι πρότινος αδιάφορο λαό της.

Ο καλός άνθρωπος Γιώργος χειρίστηκε την πολιτική ιερατικά, με αφ’ υψηλού αδιαφορία για τη γνώμη του κόσμου. Ένα δημοψήφισμα είπε να κάνει, κι αυτό τελικά ήταν για το πάπλωμα. Ουδέποτε ενδιαφέρθηκε να δώσει αναφορά για τις αποφάσεις του, να επικοινωνήσει με τον λαό του. Ο Κακός Άνθρωπος ήταν κάθε Σάββατο στο κρατικό ραδιόφωνο κι εξηγούσε την πολιτική του, τους άμεσους στόχους της, τους μακρόπνοους στόχους της, τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, όλα. Χώρια που μιλούσε κατανοητά, όχι σαν τις ομιλίες του Γιώργου που δεν αντέχονται.

Ο καλός άνθρωπος Γιώργος βρέθηκε στα βαθιά νερά της υψηλής πολιτικής και συμπεριφέρθηκε σαν παραχαϊδεμένο παιδί που διαπίστωσε ξαφνικά ότι η ζωή είναι σκληρή. Σαν απατημένη γκόμενα που της είχαν πει θα την αγαπούν αιώνια, της είχαν τάξει γάμο, όμως την κορόιδεψαν• δεν μπόρεσε καν να βρει έναν εύσχημο τρόπο να εγκαταλείψει την πολιτική. Ο Κακός Άνθρωπος ήξερε πολύ καλά τι θα συναντήσει, τον εξοντωτικό πόλεμο που θα δεχτεί, και τον αντιμετώπισε με μια ιστορική κίνηση: κέρδισε τον ωκεανό των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων. Τα τζάκια και οι κλίκες της χώρας του διαπίστωσαν ξαφνικά ότι μπήκε ένας καινούργιος παίκτης στο πολιτικό παιχνίδι, ο κόσμος, κι ακόμα δεν έχουν συνέρθει από την κεραμίδα που έφαγαν.

Ο καλός άνθρωπος Γιώργος απέδειξε πόσα πολλά μπορούν να καταστραφούν σε λίγο χρόνο. Ο Κακός Άνθρωπος απέδειξε πόσα πολλά μπορούν να δημιουργηθούν σε λίγο χρόνο, ακόμα και υπό τις πιο αντίξοες συνθήκες.

Ας τελειώσει πια αυτή η τρομοκρατία της καλοσύνης!... Ο Γιώργος είναι καλός άνθρωπος, σύμφωνοι, ως απομονωμένο σώμα μέσ’ στο σύμπαν. Ως ναυαγός σε ερημονήσι είναι καλός άνθρωπος. Όμως no man is an island, όλοι λειτουργούμε μέσα σε κάποιο περιβάλλον. Και η «καλοσύνη» του Γιώργου απεδείχθη ότι έχει ανάγκη την αποδοχή και τον θαυμασμό του περιβάλλοντός του. Όταν δεν νιώθει αυτήν την αποδοχή, τότε αντιδρά αψυχολόγητα και καταστροφικά για όλους, όχι μόνο για τον ίδιο. Πώς η ανάγκη (του Γιώργου) γίνεται Ιστορία.

Είναι καλός άνθρωπος, ως τιμημένος σοφός που ξέρει καλύτερα από τον κόσμο και τον οδηγεί στη Γη της Επαγγελίας. Δε χρειάζεται να δώσει λόγο, να επικοινωνήσει, να ακούσει γνώμες, παρά μόνο μέσα στο υψηλό του ιερατείο. Ο Φρόντο δε χρειάζεται κανενός άλλου τη γνώμη, μόνο του Γκάνταλφ. Αυτοί είναι οι εκλεκτοί. Αν όμως ξεσηκωθεί η Γκόντορ και η Μίνας Τίριθ, κι αποκτήσουν άποψη για το Δαχτυλίδι, τότε ο Φρόντο παθαίνει υπαρξιακό σοκ. Τους βλέπει ως ανώριμους που του κάνουν τη ζωή δύσκολη, χωρίς να καταλαβαίνουν ότι ο Δαχτυλιδοκουβαλητής είναι ο μόνος που μπορεί να τους σώσει από τα σκοτεινά σχέδια του Σάουρον.

Τελικά, η προσωπική καλοσύνη δεν είναι ο καλύτερος δυνατός τρόπος για να ερμηνεύσουμε έναν άνθρωπο, και δη πολιτικό, και δη τον Γιώργο. Δεν προσφέρει προβλεπτική ικανότητα για τις πράξεις του. Μια μουσική νότα δεν είναι εύφωνη ή παράφωνη από μόνη της. Αν το μουσικό της περιβάλλον είναι Α, τότε η νότα είναι «εύφωνη»• αν είναι Β, τότε η νότα είναι «παράφωνη» (δεν ισχύει για κάποια έργα του Σκαλκώτα και του Ξενάκη, όπου οι παράφωνες νότες είναι ταυτόχρονα και εύφωνες). Ο Κακός Άνθρωπος ήταν ένα κάθαρμα, όμως οδηγήθηκε από το περιβάλλον και τις συγκυρίες ώστε να παίξει το πολιτικό παιχνίδι διαφορετικά• είχε και την εξυπνάδα – όχι καλοσύνη, εξυπνάδα – να το καταλάβει. Και τυχαίνει να μας αρέσει πολύ αυτό το διαφορετικό πολιτικό παιχνίδι που εισήγαγε. Αντίθετα, ο Γιώργος οδηγήθηκε από την πίεση του περιβάλλοντός του ώστε να βγάλει στην επιφάνεια τις εμμονές, τις παράνοιες και τον ναρκισσισμό του (όλοι έχουμε). Κι έφαγε η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι.

Είναι όμως καλός άνθρωπος κατά βάθος...