-βόλοι και -ουργοί

Όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο, καθόσουνα στο διπλανό θρανίο κι όταν σου έδινα το βιβλίο, μου ‘λεγες «σ’ αγαπώ». Επίσης, παίζαμε μπάλα όλοι, κορίτσια κι αγόρια, σε αλάνες ή ακάλυπτους πολυκατοικιών• οι αρένες της νιότης μας κι οι αθλητικές μας περιπτύξεις με το αντίθετο φύλο, το οποίο τότε δε γινόταν αντιληπτό ως «αντίθετο φύλο» αλλά ως ενοχλητικό εμπόδιο μέσ’ στο γήπεδο που σκεδάζει μπαλιές προς κάθε κατεύθυνση. Αυτή πρέπει να υπήρξε και η πρώτη μας σεξουαλική διαπίστωση: τα αγόρια στοχοθετούν, τα κορίτσια ανακλούν.

Έχουν περάσει δεκαετίες από τότε,όμως η παιδική επισήμανση συνεχίζει να ισχύει. Οι άντρες είναι (γενετικά προδιατεθημένοι; κοινωνικά κατασκευασμένοι;) ρίπτες. Είναι εκ φύσεως/εκ κοινωνίας –βόλοι (σφαιροβόλοι, δισκοβόλοι κ.λπ.). Άντρας = η οργανική μηχανή που κατασκευάστηκε για να εκτοξεύει βλήματα προς στόχους, να τους προσδίδει ικανή κινητική ενέργεια ώστε να ξεπερνάνε την αντοχή ενός κρανιακού οστού ή τις αποκρουστικές δυνατότητες ενός τερματοφύλακα. Η αντρική πράξη επιδρά μονόδρομα στον εξωτερικό κόσμο μέσω ισχύος και χειρισμού του, βασίζεται κυρίως στα απαγωγά νεύρα από τον νωτιαίο μυελό στους γραμμωτούς μυς.

Οι γυναίκες όμως βγήκαν από διαφορετικό εργοστάσιο. Η θηλυκή πράξη έχει αμφίδρομη σχέση με τον εξωτερικό κόσμο, τον επηρεάζει και επηρεάζεται από αυτόν στη βάση κιναισθητικής ανάδρασης (feedback), χρησιμοποιώντας τόσο τα επαγωγά όσο και τα απαγωγά νεύρα. Οι γυναίκες είναι εκ φύσεως/εκ κοινωνίας –ουργοί (ιερουργοί, τελετουργοί, δραματουργοί κ.λπ.). Γυναίκα = η οργανική μηχανή που κατασκευάστηκε για να ενορχηστρώνει τον εξωτερικό κόσμο, να τον χωροθετεί ώστε να τον κάνει περισσότερο εργονομικό. Ορισμένες υποκειμενικές και καθόλου επιστημονικές παρατηρήσεις:

1) Αντρικό βάδισμα. Ταχύ και –βολικό. Δεν είναι το ταξίδι για την Ιθάκη που μετράει, αλλά η ίδια η Ιθάκη. Το αριστερό πόδι είναι μια πρόκληση για το δεξί πόδι, το οποίο με τη σειρά του είναι μια άλλη πρόκληση για το αριστερό πόδι, το οποίο ξαναγίνεται μια πρόκληση για το δεξί πόδι κ.λπ. Βάδισμα προκειμένου να μετακινηθεί ένα σώμα στον χώρο. Ο βαδίζων ζει σ’ ένα σύμπαν γεμάτο προορισμούς, λειτουργεί με εργαλειακό τρόπο σκέψης και τα τρένα στον κόσμο του αναχωρούν πάντα πέντε λεπτά πιο γρήγορα απ’ ό,τι θα ήθελε.

2) Γυναικείο βάδισμα. Μετρημένο και –ουργικό. Δεν είναι η Ιθάκη που μετράει, αλλά το ταξίδι για την Ιθάκη. Το αριστερό πόδι ανοίγει δρόμο για το δεξί πόδι, το οποίο με τη σειρά του ανοίγει δρόμο για το αριστερό πόδι, το οποίο ξανανοίγει δρόμο για το δεξί πόδι κ.λπ. Βάδισμα που ελαχιστοποιεί την κατανάλωση ενέργειας και μεταφέρει ένα κέντρο βάρους στον χώρο, όχι όμως απαραίτητα κι ένα σώμα. Ο βαδίζων ζει σ' ένα σύμπαν γεμάτο χοροπραξίες, λειτουργεί με αξιακό τρόπο σκέψης και κάνει κάτι λοιπόν να χάσει το τρένο.

Έχω εντοπίσει κι ακόμα ένα:

3) Γιαπωνέζικο βάδισμα. Ανδρεοπαπανδρεϊκό και –γοτθικό (οστρογοτθικό, βησιγοτθικό κ.λπ.). Το αριστερό πόδι είναι η εμπροσθοφυλακή για το δεξί πόδι, το οποίο με τη σειρά του γίνεται η εμπροσθοφυλακή για το αριστερό πόδι, το οποίο ξαναγίνεται η εμπροσθοφυλακή για το δεξί πόδι κ.λπ. Βάδισμα που διεκδικεί χώρο, φυτεύει και μια προσωπική σημαία κυριαρχίας σε κάθε βήμα. Ο βαδίζων ζει σ' ένα σύμπαν γεμάτο εχθρούς, λειτουργεί με πασοκικό τρόπο σκέψης κι όποιου δεν του αρέσει, να κατέβει απ' το τρένο της Αλλαγής.

Σήμερα φτιάξαμε κοινωνίες στις οποίες η πρωτογενής αντρική πράξη, η ρίψη αντικειμένων προς στόχους, γίνεται όλο και λιγότερο απαραίτητη δεξιότητα. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τον χορό, την πρωτογενή θηλυκή πράξη: είναι μια 100% ζωτική συμπεριφορά, οι ιστορικοί και οι ανθρωπολόγοι δεν έχουν καταγράψει ούτε μία ανθρώπινη κοινότητα η οποία να μη χορεύει. Ο άνθρωπος είναι ζώο χορευτικό. Τους απαρχαιωμένους μας σωματικούς προγραμματισμούς τους διοχετεύουμε τώρα σε σπορ, τα οποία όσο πιο συναφή είναι με το παλαιολιθικό μοτίβο: κυνήγι – εντοπισμός θηράματος – επίθεση – εκτόξευση βλήματος, τόσο περισσότερο οι αντρικές επιδόσεις υπερτερούν των γυναικείων. Τα μόνα σπορ που οι γυναίκες είναι καλύτερες από τους άντρες είναι η κολύμβηση μεγάλων αποστάσεων, η τοξοβολία ακριβείας, η ενόργανη και ρυθμική γυμναστική• σπορ τα οποία δεν βεβαιώνουν έναν εξωτερικό κόσμο γεμάτο στόχους που πρέπει να βληθούν με ορμή.

Οι καθαυτό πράξεις έχουν μεν από καιρό καταστεί αχρείαστες, όμως εμείς απομείναμε παλαιολιθικοί και ξεπερασμένοι, σαν αμετανόητοι βασιλόφρονες που δε βλέπουν τίποτα άλλο στη χώρα παρά κατάντια και ηθική σήψη. Θυμάμαι ότι από τότε ακόμα, στης νιότης μας τις αρένες, οι άρρενες κοροϊδεύαμε τους μη–άρρενες για τον τρόπο που σουτάρουν. Το κοριτσίστικο σουτ, στα δικά μας μάτια, δεν ήταν μια κίνηση για να εκτοξεύσει την μπάλα με ταχύτητα προς το τέρμα• ήταν κάτι που έμοιαζε περισσότερο με ευχή, ένα τελετουργικό λάκτισμα προκειμένου να εκφράσει το σύμβολο του σουτ, όχι το σουτ καθαυτό. Έτσι το βλέπαμε. Όμως αρκεί να αφαιρέσεις τα τέρματα από το γήπεδο κι η παλιά αγορίστικη κοσμοθεώρηση καταρρέει. Ζούμε πλέον σε κοινωνίες υψηλής συμβολικής πυκνότητας κι ο χορός, αυτό το κοινοβούλιο συμβόλων που συγκροτείται σε σώμα από ένα σώμα, είναι πολύ πιο ταιριαστή συμπεριφορά απ’ ό,τι η ρίψη αντικειμένων• κι όταν αποτυγχάνουμε να δούμε τον εξωτερικό κόσμο σαν μια χορογραφία προς εκτέλεση, καταλήγουμε να βάζουμε γκολ εκεί που δε χρειάζεται, να σκοράρουμε χωρίς να υπάρχει τέρμα. Όλοι υποπίπτουμε κατά καιρούς σ’ αυτόν τον αντιληπτικό αταβισμό: άντρες, γυναίκες και Γιαπωνέζοι. Βρισκόμαστε στη μεταπολίτευση της Ιστορίας, στη μετάβαση από το παλαιολιθικό ποδόσφαιρο σε μια χορογραφική αντίληψη της ζωής. Αποτερματοποίηση του ποδοσφαίρου τώρα!