Η ιστορία του Κουν Ανούπ, του χωρικού που μιλούσε υπέροχα, ίσως να έχει κι άλλο ενδιαφέρον. Μας έχει έρθει ορφανή από την Αίγυπτο και το 2.000 π.Χ., δεν ξέρουμε περισσότερα, οι ειδικοί απλώς εικάζουν ότι ήταν δημοφιλής στην εποχή της. Ψάχνοντάς την στράφηκα και σε μια άλλη κλασική ιστορία πάνω στο ίδιο θέμα: «Γιατί να συμβαίνουν άσχημα πράγματα σε καλούς ανθρώπους;»
1. Το Ωραιότερο Ποίημα
Ο Άλφρεντ Τέννυσον το θαύμαζε: «Το ωραιότερο ποίημα που έχει γραφτεί ποτέ!». Και πραγματικά είναι ποίημα, παρόλο που τυπικά θεωρείται κείμενο ή βιβλίο. Δεν ξέρω τι να πρωτοδιαλέξω, π.χ.:
Να μπορούσε ο πόνος μου να ζυγιστεί κι οι συμφορές μου να μπουν σε ζυγαριά! Πιο βαριές απ’ την άμμο της θάλασσας. Αλλά πώς τ’ άνοστο κι ανάλατο φαΐ να φαγωθεί; Και ποια να ‘χει νοστιμιά τ’ ωμό του αυγού τ’ ασπράδι; Σαν τ’ αηδιαστικά τούτα φαγιά, έτσι και τα βάσανά μου αφόρητα
Ή άλλο τυχαίο παράδειγμα:
Μακάρι να χανόταν η μέρα που γεννήθηκα κι η νύχτα εκείνη που φωνάξαν με χαρά: είναι αγόρι! Σκοτάδι να ‘ναι η μέρα αυτή, φως ποτέ μην τη φωτίσει, βαθιά συννεφιά να πέσει πάνω της, να μη λογίζεται με τις άλλες μέρες του χρόνου, να μην αριθμείται με τις μέρες των μηνών. Να την καταραστούν οι μάγοι που ξέρουν από κατάρες. Να βυθιστούν στο σκοτάδι τα αστέρια της νύχτας εκείνης, μη δουν το φως και την ανατολή. Γιατί να μην έκλειναν οι πόρτες της κοιλιάς της μάνας μου μη γεννηθώ;
Μαζί με τον Τέννυσον, μιλώ για το Βιβλίο του Ιώβ. Το ξέρουμε όλοι. Οι ανέμπνευστοι θεολόγοι στο σχολείο μάς κούρασαν με τις ερμηνείες τους γι' αυτό, που φυσικά δεν έπειθαν κανέναν. Άσχημα πράγματα συμβαίνουν σ’ έναν καλό άνθρωπο χωρίς να τα αξίζει• έρχονται τρεις παρηγορητές και του κάνουν κήρυγμα, του λένε πως σίγουρα φταίει ακόμα κι αν δεν το ξέρει• ο Ιώβ δεν πείθεται («είστε θλιβεροί παρηγορητές!»), ζητά τον θάνατο να ξεκουραστεί από τα βάσανά του και θέλει να φέρει τον Θεό σε δικαστήριο• οι παρηγορητές προσπαθούν να τον αποτρέψουν• ο Ιώβ επιμένει να υποστηρίζει την αθωότητά του και να ζητά τη δίκη του Θεού• ο Θεός ξαφνικά εμφανίζεται και γίνεται αυτή η περίεργη δίκη, όπου ο κριτής είναι παράλληλα και κατηγορούμενος• ο Θεός δεν απαντά σε καμία από τις κατηγόριες του Ιώβ, μόνο λέει κάτι περίεργα για κοράκια, αγριοκάτσικα, στρουθοκάμηλους κ.α.• ο Ιώβ αποσύρει τις κατηγορίες του συντετριμμένος («ανακαλώ τα όσα είπα και ντρέπομαι γι’ αυτά»)• ο Θεός είναι εξοργισμένος με τους παρηγορητές («δε μιλήσατε σωστά για μένα!»), ίσα–ίσα που κρατιέται μαζί τους, μόνο από τον Ιώβ μπορεί να δεχτεί καλό λόγο γι’ αυτούς• ο Ιώβ αποκαθίσταται, αποκτά εφτά γιους και τρείς κόρες, την πρώτη την ονόμασε Περιστέρι, τη δεύτερη Κανέλα, την τρίτη Θήκη Καλλυντικών, «σε κανένα μέρος της γης δεν υπήρχαν τόσο ωραίες γυναίκες όσο οι κόρες του Ιώβ».
Τι να καταλάβουμε απ’ αυτά; Τι ακριβώς διαβάζουμε στο Βιβλίο του Ιώβ;...
Το τι διαβάζουμε, θα το δούμε στη συνέχεια. Όμως το πόσο ωραίο είναι αυτό που διαβάζουμε το βλέπουμε κατευθείαν! Σας προτρέπω: μην το χάνετε. Σε πολλά σημεία γίνεται γυμνή αναγνωστική ηδονή. Αν σας αρέσει το γυμνό κι η ηδονή, μη χάνετε το Βιβλίο του Ιώβ.
Αν μη τι άλλο, είναι το μόνο ιερό βιβλίο που μπορώ να σκεφτώ στο οποίο ο Θεός κάνει χιούμορ, ειρωνεύεται («πού ήσουν εσύ όταν εγώ έθετα τα θεμέλια της Γης; Έφτασες ποτέ σου στις πηγές της θάλασσας; Άνοιξαν για σένα οι πύλες του θανάτου; Έχεις δει τις πύλες του ζοφερού σκότους; Πες μου αν είσαι μάγκας. Ποιος ο δρόμος που οδηγεί στην κατοικία του φωτός, πού είναι η κατοικία του σκοταδιού; Μπορείς να με οδηγήσεις σ’ αυτά τα μέρη, ξέρεις το μονοπάτι; Μα φυσικά και τo ξέρεις αφού είχες γεννηθεί κι εσύ τότε, αναρίθμητες οι μέρες σου!»). Δεν μπορώ να σκεφτώ κανένα άλλο τέτοιο παράδειγμα.
2. Αρχαιότερο του Μωυσή
Έχουμε ένα σχόλιο του Ωριγένη: «Το Βιβλίο του Ιώβ είναι αρχαιότερο του Μωυσή», κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να το σκεφτούμε στην (πολύ αρχαία) Αίγυπτο. Έχω εμπιστοσύνη στον Ωριγένη, πιστεύω ότι ήξερε τι έλεγε, όμως δεν ήταν ο μόνος που συνέδεε τον Ιώβ με την Αίγυπτο. Στον καιρό του είχε εμφανιστεί ένα ακόμα κείμενο, η Διαθήκη του Ιώβ (οι Εκκλησίες το κατατάσσουν στα Απόκρυφα), το οποίο ανέφερε τον Ιώβ ως «βασιλιά της Αιγύπτου». Φαίνεται ότι κάπου εκεί, στα πρώτα χριστιανικά χρόνια, υπήρχαν πηγές και παραδόσεις που δεν διασώθηκαν σήμερα και συνέδεαν τον Ιώβ με την Αίγυπτο.
Πέρα απ’ αυτά όμως, είναι και το ίδιο το Βιβλίο που αιγυπτοφέρνει: η αναφορά σε κροκόδειλους, ιπποπόταμους, στρουθοκάμηλους, ίβιδες (ποιος λέει στην ίβιδα πότε θα πλημμυρίσει ο Νείλος;) είναι... κομμάτι περίεργη. Ήταν εξοικειωμένος με τέτοια ζώα ο Εβραϊκός κόσμος του 7ου – 4ου αιώνα π.Χ.; (εκεί τοποθετούν οι μελετητές της Βίβλου τη συγγραφή του Ιώβ). Αλλά και το όνομα της κόρης του Ιώβ, Θήκη Καλλυντικών, παραπέμπει σε Αίγυπτο – άφησα την απόδοση της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρείας γιατί ακούγεται καλύτερη από το Κέρας Στίβης που ίσως να 'ναι σωστότερη μετάφραση του Κερέν Χαπούκ (το όνομα της κόρης). Η στίβη χρησιμοποιείτο ως καλλυντικό στον αρχαίο κόσμο, το eyeliner της εποχής, όμως πρώτα και καλύτερα παρέπεμπε στην Αίγυπτο όπου ήταν ευρύτατα διαδεδομένη. Σ' αυτό το λινκ της Wikipedia μπορείτε να δείτε πολλές αιγυπτιακές θήκες καλλυντικών.
Οπότε η πρότασή μου είναι ότι ίσως το Βιβλίο του Ιώβ να γράφτηκε πάνω σε κάτι πολύ πιο αρχαίο κι Αιγυπτιακό. Το οποίο, μαζί με την ιστορία του Κουν Ανούπ, του χωρικού που μιλούσε υπέροχα, ασχολείται με το θέμα της αναίτιας δυστυχίας σε καλούς ανθρώπους. Ο άγνωστος συγγραφέας πήρε το όνομα «Ιώβ» από τον Ιεζεκιήλ 14:14, κι ενδεχομένως προσάρμοσε λίγο την αρχική Αιγυπτιακή πηγή στο Εβραϊκό χρώμα του καιρού του.
Αν το δούμε έτσι, τότε το Βιβλίο αποκτά ένα πολύ διαφορετικό νόημα – πολύ πιο διαφορετικό από τα ακροβατικά που κάναν οι θεολόγοι στο σχολείο κι οι φρούραρχοι του εκκλησιαστικού δόγματος για να εξηγήσουν κάτι που κι οι ίδιοι δεν καταλάβαιναν.
Πρώτα όμως πρέπει να περπατήσουμε σαν Αιγύπτιοι
3. Δυτικά της Δύσης
Ας πούμε λοιπόν ότι μεταφερόμαστε στο «δώρο του Νείλου» τον καιρό των Φαραώ. Όλα θα τα βρίσκαμε αλλιώτικα απ’ ό,τι τα ‘χουμε μάθει. Π.χ. μέρος της αρχαίας Αιγυπτιακής κοινωνίας αποτελούσαν κι οι νεκροί εκτός απ’ τους ζωντανούς. Αν ήμασταν αρχαίοι Αιγύπτιοι θα μιλούσαμε συνέχεια με τους οικείους νεκρούς, θα τους στέλναμε γράμματα, θα τους προσφέραμε φαγητό και μπύρα, θα ξανασυναντιόμασταν στα όνειρα, και θα προετοιμαζόμασταν από νωρίς για την ώρα που κι εμείς θα πάμε στη χώρα «δυτικά της Δύσης». Ο μεγάλος φόβος των αρχαίων Αιγυπτίων δεν ήταν τόσο ο θάνατος όπως σε μας σήμερα (ούτε καν λέγαν «οι νεκροί» αλλά «οι δυτικοί»). Ήταν κάτι άλλο, κάτι που το λέγαν ο δεύτερος θάνατος. Ο θάνατος μετά τον θάνατο. Μήπως η καρδιά μας κριθεί εντελώς άδεια από δικαιοσύνη και ριχτεί στη Λίμνη της Φωτιάς, ή την κατασπαράξει ο Καταβροχθιστής, η θεά Αμμούτ, που ήταν ιπποπόταμος, λιοντάρι και κροκόδειλος μαζί (τα τρία επικίνδυνα ζώα που ήξεραν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι).
Είναι γνωστό ότι ξανασυναντάμε την πανάρχαιη Λίμνη της Φωτιάς και το Δεύτερο Θάνατο χιλιετίες μετά, στο Βιβλίο της Αποκάλυψης 21:8. Είναι γνωστό.
Αλλά και τη θεά Αμμούτ ξανασυναντάμε! Καμουφλαρισμένη αυτή τη φορά, στο Βιβλίο του Ιώβ!
Δεν ξέρω για σας αλλά εμείς, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, όταν ακούμε γι' αυτά τα ζώα, ο νους μας πάει στη θεά Αμούτ και δεν είναι καθόλου αστείο. Μήπως η καρδιά μας κριθεί κατάλληλη μόνο για σκραπ.
Οπότε λοιπόν, αν το Βιβλίο έχει γραφτεί πάνω σε κάτι παλαιότερο κι Αιγυπτιακό, τότε αυτό που λέει ο Θεός στον Ιώβ όταν κλείνει μ' έναν ύμνο στον κροκόδειλο και τον ιπποπόταμο είναι «θυμίσου την Αμμούτ, τον δεύτερο θάνατο και τρέμε». Κάτι που απαντά σ' όλους τους προηγούμενους θρήνους του Ιώβ, «τον θάνατο ζητώ...»
Όμως πρέπει να περπατήσουμε κι άλλο σαν Αιγύπτιοι:
4. Θεός-Πάνω-Από-Τον-Θεό
Στην ιστορία του Κουν Ανούπ, του χωρικού που μιλούσε υπέροχα, το απέδωσα συνήθως «αλήθεια» ή «δικαιοσύνη». Όμως είναι ένας αναγκαστικός συμβιβασμός. Δεν υπάρχει λέξη σε καμία δυτική γλώσσα που να εκφράζει αυτό που οι Αιγύπτιοι λέγαν Μαγιάτ και ήταν ύψιστης σημασίας γι' αυτούς. Μαγιάτ μπορεί να μεταφραστεί «δικαιοσύνη», «αρμονία», «αλήθεια», «κάλλος», «κοσμικός νόμος», «τάξη» ανάλογα με τα συμφραζόμενα. Προσπαθήστε να σκεφτείτε όλες τις παραπάνω έννοιες μαζί, να το δείτε με τα μάτια των Αιγυπτίων. Οι Αιγυπτιολόγοι τυπικά αφήνουν τη λέξη αμετάφραστη και προσθέτουν ένα επιπλέον κεφάλαιο να την εξηγήσουν, πραγματικά είναι αδύνατο να μεταφραστεί με λίγα λόγια στον δικό μας αναιγυπτιακό τρόπο σκέψης (αναιγυπτιακός = α στερητικό + αιγυπτιακός). Εδώ όμως η Wikipedia δε φτάνει, όποιος αναγνώστης ενδιαφέρεται πραγματικά πρέπει να ψάξει σε πανεπιστημιακές πηγές για να κατανοήσει την έννοια της Μαγιάτ.
Αυτό που μ' ενδιαφέρει εδώ είναι ότι Μαγιάτ είχε επιπλέον και τα συνδηλούμενα του Θεού-Πάνω-Από-Τον-Θεό. Η Μαγιάτ είναι το κόσμημα των Θεών, οι Θεοί σαλπάρουν με τη Μαγιάτ, είναι σύμβουλοι της Μαγιάτ... εν ολίγοις η Μαγιάτ είναι αυτό που νομιμοποιεί τους Θεούς, τους κάνει να είναι Θεοί.
Αλλά και τον Φαραώ επίσης. Εξάλλου ο Φαραώ ήταν το Θείο Γεράκι στην αρχαία Αίγυπτο, κάτι που εξηγεί και τη σχετική αναφορά του Θεού στο Βιβλίο του Ιώβ: από τη δική σου άραγε σοφία έμαθε το γεράκι να πετά; (39). Τόσο ο Ιώβ όσο κι ο Θεός/Φαραώ όφειλαν εξίσου να «παρουσιάζουν τη Μαγιάτ» - η οποία απεικονιζόταν με το χαρακτηριστικό πούπουλο στρουθοκάμηλου στο μέτωπό της, κάτι που εξηγεί και τη σχετική αναφορά του Θεού στο Βιβλίο: χτυπάει η στρουθοκάμηλος εύθυμα τα φτερά της, μα να πετάξει δεν μπορεί (39).
Οπότε Ιώβ και Θεός/Φαραώ υπηρετούσαν κοινό αφέντη. Ο ένας όφειλε να είναι το Θείο Γεράκι κι όχι ο Κύριος των Μετάλλων που φέρνει στην αιγυπτιακή γη Ισφέτ, το αντίθετο της Μαγιάτ, δηλαδή χάος, δυστυχία, βία, ερήμωση. Ο άλλος τι όφειλε;
Πρέπει να περπατήσουμε λίγο ακόμα σαν Αιγύπτιοι
5. Ναός της Δικαιοσύνης
Στην Αίγυπτο δεν υπήρχαν δικαστήρια, υπήρχαν ναοί της Μαγιάτ. Αυτό που λέμε σήμερα μεταφορικά για το δικαστήριο, «ναός της δικαιοσύνης», στην Αίγυπτο ήταν κυριολεκτικό. Δεν υπήρχαν δικαστές, ούτε καν λέξη για τον «δικαστή», υπήρχαν ιερείς της Μαγιάτ – κυρίως σεβαστοί πρεσβύτεροι, αλλά και καθαυτό ιερείς, καθώς και τοπικοί αξιωματούχοι. Δε γίνονταν δίκες, γίνονταν αποκαταστάσεις της Μαγιάτ στο βασίλειο. Τις λέγαν Κενμπέτ και ήταν διαρθωμένες σε δύο επίπεδα. Υπήρχε το Μικρό Κενμπέτ που έκρινε τις παραβιάσεις της Μαγιάτ σε τοπικό επίπεδο κι ο καθένας μπορούσε να προσφύγει σ’ αυτό.
Το εντυπωσιακό, που δεν έχει καμία σχέση με τη σύγχρονη νοοτροπία των δικών μας νομικών συστημάτων, ήταν ότι το Κενμπέτ είχε στόχο την ομόφωνη επίλυση της διαφοράς των αντιμαχόμενων πλευρών, να καταλήξουν όλοι σε μια ετυμηγορία που κι ο «κατήγορος» κι ο «κατηγορούμενος» να αποδεχτεί. Ακόμα κι αν η ετυμηγορία δεν ήταν ευνοϊκή, ακόμα κι αν όφειλε να υποστεί τιμωρία, μέλημα του Κενμπέτ ήταν κάποιος να δεχτεί ότι σωστά υφίσταται την τιμωρία του.
Αν κάποιος έκρινε ότι αδικήθηκε από την απόφαση, μπορούσε να «εφεσιβάλει» στο Μεγάλο Κενμπέτ και να θέσει την υπόθεσή του στον βεζύρη ή και στον ίδιο τον Φαραώ, τον αρχιερέα της Μαγιάτ. Όμως ήταν ρίσκο, μπορεί το Μεγάλο Κενμπέτ να επέβαλε ακόμα πιο αυστηρή ποινή στον «εκκαλούντα». Πάντως το νομικό σύστημα, το διοικητικό σύστημα και το θρησκευτικό σύστημα ήταν το ίδιο στην Αίγυπτο, ένα πράγμα. Δεν υπήρχε ούτε η έννοια των δικαιωμάτων –ατομικών ή ανθρωπίνων δικαιωμάτων– (ούτε στην Ελλάδα υπήρχε, η έννοια των δικαιωμάτων ήταν καθαρά Ρωμαϊκή)• μόνο η έννοια της Μαγιάτ, του Θεού–Πάνω–Από–Τον–Θεό που αφορούσε όλους, κάθε πλευρά της ζωής τους, κι ήταν ύψιστης σημασίας για την ευημερία όλου του βασιλείου. Κι έτεινε να οδηγεί σε μια αντίληψη ισότητας όλων απέναντι στην Ύψιστη Θεά της Δικαιοσύνης. Με τα λόγια του βεζύρη Ρεκμιρέ (15ος αιώνας π.Χ.): Έκρινα τόσο τα ασήμαντα όσο και τα σημαντικά. Έσωσα τον ανίσχυρο από τον ισχυρό. Απέκρουσα την οργή του κακοήθους. Υποστήριξα τη χήρα, εγκατέστησα τον γιο και κληρονόμο στην έδρα του πατέρα του. Έφερα ψωμί στον πεινασμένο, νερό στον διψασμένο, κρέας και λάδι και ρούχα στον άπορο. Ποτέ δε στάθηκα κουφός σε ανθρώπους υπό ανάγκη. Ποτέ δεν πήρα μίζα.
Λοιπόν, μ’ αυτό το «νομικό σύστημα» λειτούργησε η Αίγυπτος για 3.500 χρόνια. Με τον Θεό–Πάνω–Από–Τον–Θεό που δέσμευε όλους. Ακόμα και τους Θεούς. Οι Διαμάχες του Ώρου και του Σετ (12ος αιώνας π.Χ.), ένα μάλλον σαρκαστικό κείμενο, περιγράφει τη «μήνυση» του Ώρου στον θείο του, που σφετερίστηκε τον θρόνο σκοτώνοντας τον πατέρα του. Ακόμα κι οι Θεοί έπρεπε να εμφανιστούν στο Κενμπέτ όταν είχαν διαμάχες μεταξύ τους.
Κάτι που ρίχνει αλλιώτικο φως σ' αυτά που διαβάζουμε στο Βιβλίο του Ιώβ: ένας περίφημος άνθρωπος (ίσως κάποιος τοπικός «νομάρχης» του Αιγυπτιακού
βασιλείου), κατόπιν γίνεται η σύναξη των «αγγέλων» μπροστά στον Θεό, δηλαδή η σύναξη των αξιωματούχων μπροστά στον Φαραώ, ο οποίος
παινεύει τον Ιώβ για την αφοσίωση και την αρετή του. Όμως ένας αξιωματούχος ονόματι
Κατήγορος (ha-satan στα Εβραϊκά) παρατηρεί ότι μήπως ο Ιώβ
φαίνεται περίφημος μόνο και μόνο επειδή έχει τη στήριξη του βασιλιά.
Μήπως κατά βάθος ο Ιώβ δεν είναι στον δρόμο της Μαγιάτ, απλώς τα βρίσκει όλα στρωμένα. Ο Θεός/Φαραώ αποφασίζει να τον δοκιμάσει κι αποσύρει την εύνοια του, οπότε ο Ιώβ
πέφτει απ' τα ψηλά στα χαμηλά κι απ' τα πολλά στα λίγα, χάνει τη γη κάτω απ' τα πόδια του, χωρίς να καταλαβαίνει γιατί. Και κατηγορεί τον Φαραώ ότι έπαψε να παρουσιάζει τη Μαγιάτ.
Πρώτα γίνεται το Μικρό Κενμπέτ σε τοπικό επίπεδο με τους τρεις Παρηγορητές. Οι οποίοι αποτυγχάνουν να πείσουν τον Ιώβ και να συμφιλιώσουν τους αντίδικους (Ιώβ και Θεό/Φαραώ) – έτσι λειτουργούσαν τα Κενμπέτ τότε, επιδίωκαν να λύσουν διαφορές. Όμως οι Παρηγορητές απέτυχαν εντελώς να δουν επίσης ότι ο Ιώβ, παρόλα τα βάσανά του, συνέχιζε να ακολουθεί το δρόμο της Μαγιάτ. Οπότε ο «ενάγων» έκανε «ένσταση» και ζήτησε το Μεγάλο Κενμπέτ: ο ίδιος ο Φαραώ (ως αρχιερέας της Μαγιάτ) να κρίνει αν ο Φαραώ (ως κατηγορούμενος) παραμένει δίκαιος.
Όμως γιατί ο Ιώβ, μέσ' στην κακοπάθειά του, συνέχισε να ακολουθεί το δρόμο της Μαγιάτ; Και γιατί οι Παρηγορητές δεν μπόρεσαν να το δουν; (κάτι που, αντίθετα, είδε ο Υψηλός Επόπτης Ρένσι στον Κουν Ανούπ, τον χωρικό που μιλούσε υπέροχα). Προκαλώντας μάλιστα στο τέλος και την οργή του Θεού/Φαραώ;
Εδώ είναι που πρέπει να περπατήσουμε για τα καλά σαν Αιγύπτιοι:
6. Μεντού Νεφέρ
Ουσιαστικά, οι ακροατές σου ήταν αυτοί που έκριναν τον δικό σου όμορφο λόγο. Αν τους έμεναν στο μυαλό τα λόγια σου, μαγευόντουσαν, καταλάβαιναν πολύ καλά τι λες και δεν απέμεναν με θολούρες, έκλεβες την προσοχή τους και δε βαριόντουσαν να σ' ακούν, έπεφταν σε σκέψεις και προβληματισμούς... τότε ήταν Μεντού Νεφέρ. Και είχε τεράσια σημασία για τους Αιγύπτιους! Δεν έπαυε να είναι κι αυτό ένδειξη Μαγιάτ.
Στον Ζωροαστρισμό της αρχαϊκής εποχής υπήρχε το Hukhta, το αντίστοιχο του αιγυπτιακού Μεντού Νεφέρ, η όμορφη ομιλία. Θέμα κορυφαίας σημασίας: η όμορφη ομιλία είναι υλοποίηση όμορφων σκέψεων, που με τη σειρά της θα οδηγήσει σε όμορφες πράξεις. Και σήμερα ξέρουμε ότι ο χώρος της Μεσοποταμίας είχε επαφή κι επικοινωνία με τον χώρο της Αιγύπτου ήδη από την 4η χιλιετία π.Χ. (όχι όπως τα διδαχτήκαμε στο σχολείο, ότι ο αρχαϊκός κόσμος είχε στεγανά).
Όμως ας επιστρέψουμε στη δική μας αναιγυπτιακή εποχή... Όπου ιερείς, μοναχοί, θεολόγοι κ.λπ. αποτύγχαναν μια ζωή να λύσουν τις απορίες μας γι' αυτό που διαβάζουμε στο Βιβλίο του Ιώβ. Κανέναν δε θυμάμαι να επισημαίνει πόσο όμορφα μιλούσε ο Ιώβ (όπως επίσης ότι τόσο ο Κουν Ανούπ όσο κι ο Ιώβ ήταν πρόθυμοι να το φτάσουν ως το τέρμα, ως το θάνατο). Δε φτάνει να έχεις κάτι να πεις, ο καθένας μπορεί να το κάνει, πρέπει αυτό που λες κι ο τρόπος που το λες να είναι Μεντού Νεφέρ. Κι εδώ προτείνω ότι το να περπατήσουμε σαν Αιγύπτιοι μπορεί να μας διαφωτίσει περισσότερο απ' ό,τι οι φορείς των κατεστημένων εκκλησιαστικών ντιρεκτίβων.
* * * * *
Όλα τα παραπάνω, φυσικά, πρέπει να τα δει κάποιος πολύ πιο ειδικός από μένα, είμαι απλά ένας ερασιτέχνης που τσαλαβουτά. Ίσως αν υπάρχει κάποια ένδειξη από την αρχαία Αίγυπτο ότι κάποτε, κάποιος, έθεσε τον ίδιο τον Φαραώ υπόλογο έναντι της Μαγιάτ, ίσως εκεί να είναι η ιστορική αφετηρία και το έναυσμα του βιβλικού Ιώβ.
Στο Βιβλίο του Ιώβ ακολούθησα τη νεοελληνική μετάφραση της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρείας, 2003, έβαλα λίγο και το χεράκι μου.
Ένα τελικό σχόλιο: δεν ξέρω πόσο συνειδητοποιούμε ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι στην πλειοψηφία τους ήταν μαυριδεροί–μαύροι. Τα πρόσωπα των δύο ιστοριών μας, ο Ιώβ, οι Παρηγορητές, ο Θεός/Φαραώ, ο Κουν Ανούπ, ο Υψηλός Επόπτης Ρένσι κ.λπ. ήταν μάλλον μαύροι. Μπορεί και νέγροι. Ή έντονα σκουρόδερμοι. Εξάλλου και το όνομα της αρχαίας «Αιγύπτου», δηλαδή Κεμέτ, αυτό σήμαινε: η Μαύρη Χώρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αδερφέ, δεν ξέρω τούτο το φεγγάρι
Στης καρδιάς της άδειας τη φυρονεριά
Πούθε τάχει φέρει, πούθε τάχει πάρει
Φωτεινά στην άμμο, χνάρια σαν κεριά.